مقامهای روسیه در مقابل تهدیدهای آمریکا از نزدیکی آنکارا به مسکو رضایت خاطر کاملی دارند. آنها اعلام کردهاند که آموزش پرسنل و نیروهای نظامی ترکیه برای استفاده از اس-۴۰۰ تمام شده و روند تحویل این سامانه هم احتمالا از دو ماه دیگر شروع میشود. خرید سامانه اس-۴۰۰ در مقابل استفاده از سامانههای مشابه آمریکایی هر چند مسئلهای مهم است اما بیشتر یک مسئله نمادین است که دوری جستن بیشتر ترکیه از آمریکا و غرب را نشان میدهد. ترکیه تنها کشور مسلمان عضو ناتو است و این مسئله استفاده از سامانهای روسی را در این کشور نشان میدهد.
مقامهای دولت آمریکا تا کنون چندین بار به ترکیه در مورد خرید سیستم دفاع موشکی پیشرفته از روسیه به این کشور هشدار دادهاند اما دولت ترکیه گفته است تحت تاثیر فشارها قرار نخواهد گرفت. رجب طیب اردوغان،رئیس جمهور ترکیه اعلام کرده که این کشور در مقابل تهدیدهای آمریکا قدمی عقب نخواهد گذاشت.
هدف بعدی تحریم؟
مقامهای دولت ترامپ تلاش کردهاند برای به زانو درآوردن ایران سختترین تحریمهای تاریخ را علیه تهران پیاده کنند. اما تحولات اخیر نشان میدهد که احتمالا ترکیه هدف بعدی برنامههای تحریمی دولت ترامپ خواهد بود و تنشها را افزایش خواهد داد. مقامهای آمریکا تعلیم و آموزش خلبانان ترکیه برای پرواز با جنگنده اف-۳۵ متوقف کردهاند. سرپرست وزارت دفاع آمریکا هشدار داده که قرارداد با روسیه برای خرید اس-۴۰۰ به روابط ترکیه با ناتو لطمه میزند و روی روابط با آمریکا هم تاثیر منفی خواهد گذاشت که در نهایت به اقتصاد ترکیه آسیب میرساند. در وهله اول به نظر میرسد مقامهای آمریکا به دنبال اخراج ترکیه از ناتو خواهند بود که به خاطر بزرگی ارتش این کشور کار آسانی نیست.
علاوه بر این به نظر میرسد تهدید به آسیب اقتصادی در نامه پاتریک شاناهان خط و نشان واشنگتن برای تحریمها و جریمههای بیشتر آنکارا را نشان میدهد. مایک پنس، معاون رئیسجمهوری آمریکا هم چندی پیش هشدار داده بود که ترکیه باید میان عضویت در ناتو یا به خطر انداختن امنیت ناشی از این همکاری یکی را انتخاب کند. در صورتی که قرارداد ترکیه برای خرید اف-۳۵ که ارزش ۱۰۰ میلیارد دلاری دارد از سوی آمریکا لغو شود تنشها میان دو طرف به صورت بیسابقهای به اوج میرسد. لیر ترکیه به خاطر تنشهای اخیر دو طرف طی یک سال اخیر ۱۴ درصد ارزش خود را از دست داده است. وزیر دفاع ترکیه چندی پیش اما اعلام کرده بود که ترکیه خودش را برای تحریمهای احتمالی آمریکا آماده کرده است. پیش از این بلومبرگ هم به نقل از منابع آگاه اعلام کرده بود که دولت ترامپ قصد دارد در صورت خرید اس-۴۰۰ با تحریمهای سخت اوضاع اقتصادی ترکیه را بحرانی کند.
تنش دولت ترامپ و جبههبندی جدید
چین و آمریکا وارد یک جنگ تجاری تمام عیار شدهاند و به همین خاطر پکن به دنبال تشکیل جبهه قدرتمند خود با نزدیکی به ایران،روسیه و ترکیه است. اکنون معادله اس-۴۰۰ نشان میدهد که ترکیه در حال دور شدن بیشتر از آمریکاست و حتی خودش را برای عواقب این ماجرا آمده کرده است. رجب طیب اردوغان چندی پیش در مقابل تهدیدهای آمریکا گفته بود: مقامهای واشنگتن نتوانستند پیشنهادی به خوبی قرارداد اس-۴۰۰ به ما ارائه کنند. مقامهای ترکیه اعلام کردهاند که تحریمهای آمریکا از جمله لغو احتمالی خرید جنگندههای اف-۳۵ نقض قوانین بینالمللی است. وزیر امور خارجه ترکیه در این رابطه گفته است: همه جهان باید این روش زورگویی را ببیند. تاریخ اعتبار این شیوه به پایان رسیده است. نقض قوانین بینالمللی مانند خروج دولت ترامپ از برجام با وجود قطعنامه سازمان ملل دیگر مسئلهای غیر عادی به حساب نمیآید.
ترکیه و آمریکا ماههاست بر سر مسائل مختلف از جمله استراتژی در سوریه،بازداشت پرسنل محلیل سفارت آمریکا و همچنین تحریم معامله و خرید نفت از ایران اختلافهای جدی دارند. حالا اما ماجرا به تدریج به نقطه اوج خودش میرسد. مقامهای آمریکا میخواهند ترکیه را با زور تحریم یا تهدید در جبهه خود نگه دارند اما آنکارا نشان داده نمیخواهد در مقابل این ماجرا سرخم کند و در مقابل فشارهای واشنگتن زانو بزند.