زندگی در منطقه ممنوعه
تراژدی تاسف بار استقرار واحدهای آلاینده انتقالی از کلانشهر تهران و سرازیر شدن معضلات زیست محیطی به ری سال هاست وجود دارد و انگار قرار نیست جمعیت حدود یک میلیون نفری شهرستان از آن خلاصی یابند.
زندگی زیر کابل‌های برق فشار قوی
شب‌ها صدای ویز ویز جریان برق را براحتی می‌شنویم. «حالا تنها کاری که از دستمان بر می‌آید این است که بنشینیم و دعا کنیم باران نیاید چون خطر واقعی آن موقع است، بارها هم گلایه کرده ایم، رسانه‌ها نوشته‌اند اما هنوز اتفاقی نیافتاده است»؛ این جمله‌ها واقعی و بخشی از درددل های ساکنان برخی محله‌های جنوبی پایتخت است که در کنار دکل‌های فشار قوی برق زندگی می‌کنند.
سابقه حضور ساکنان این محدوده به بیش از ۴۰ سال گذشته بر می‌گردد و طی این سال‌ها بر تعداد ساکنان اضافه شده است؛ اهالی از اقشار کم درآمد هستند و براساس آمار، اینک زندگی بیش از چهار هزار نفر از مردم با خطرات ناشی از برق گرفتگی، مشکلات و بیماری‌های زیادی در نتیجه زندگی زیر دکل‌های فشار قوی برق جریان دارد.
مدیر شرکت توزیع نیروی برق شهرستان ری در این مورد توضیح داد: اکنون یکهزار و ۱۵۵ واحد مسکونی در محدوده‌ای به طول ۳.۵ کیلومتر در نزدیکی کابل‌های برق فشار قوی واقع شده است.
داود رحیمی اظهارداشت: ۴۵۰ واحد مسکونی در محله ملک آباد به طول ۶۰۰ متر، ۶۱۰ واحد در شهرک علائین به طول ۱.۵ کیلومتر، ۴۰ واحد در میدان خالقی به طول ۲۰۰ متر، ۵۰ واحد در بلوار قدس به طول ۵۰۰ متر و پنج واحد در خیابان نوبهار به طول ۲۰۰ متر در حریم این کابل‌های فشار قوی قرار دارند.
وی با بیان اینکه بیش از چهار هزار نفر از ساکنان این محلات درگیر خطرات و مشکلات ناشی از کابل‌های برق قرار دارند، گفت: این ساکنان در حریم خطوط ۶۳ کیلوولت و ۲۳۰ کیلو ولت قرار دارند.
این مسئول افزود: ۲۳۰ کیلوولت برق موجب بروز بیماری‌های خطرناکی می‌شود که بی تأثیر در سلامت انسان‌ها نیست.
مدیر شرکت توزیع نیروی برق شهرستان ری درباره راهکارهای حل مشکل معتقد است: تنها با کانال گذاری می‌توان این کابل‌ها را ساماندهی کرد.
زندگی با تعفن زباله
بوی نامطبوعی که در مسیر عوارضی تهران - قم تا فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) بویژه در ماه‌های گرم سال به مشام می‌رسد، موضوع تازه ای نیست بلکه طی چند سال اخیر همواره خبرساز بوده و حل نشده باقی مانده است.
بوی بد متصاعد شدن گازهای پسماند زباله در مجتمع آرادکوه به همراه بوی بد چربی سوزان، دامداری‌های بدون تصفیه خانه و کارگاه‌های صنعتی تنفس مردم شهرهای باقرشهر، کهریزک در جنوب شهرری و مسیر اطراف فرودگاه امام خمینی (ره) را مختل کرده است و حل این معضل نیاز به سرمایه گذاری زیاد و یک عزم ملی دارد.
مجتمع پردازش و بازیافت زباله آرادکوه کهریزک در کیلومتر ۲۳ جاده قدیم تهران – قم و در جنوب کهریزک واقع شده است. این مرکز روزانه به طور متوسط هشت هزار تن انواع پسماندهای مختلف از منابع مختلف تولیدی همچون مناطق ۲۲ گانه پایتخت، شهرک‌ها و شهرهای اطراف، مراکز بهداشتی و درمانی، لجن، سرشاخه و غیره را برای امحا و دفع می‌پذیرد.
رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور اسفند سال گذشته در جریان بازدید از محل تصفیه خانه واحدهای صنعتی مستقر در جنوب غرب استان تهران، مجتمع پردارش و بازیافت زباله آرادکوه در کهریزک را از کانون‌های اصلی بوی نامطبوع جنوب پایتخت برشمرد و گفت: رییس جمهوری به شهرداری تهران دستور داده این مجتمع به مکانی مناسب منتقل شود.
عیسیی کلانتری تصریح کرد: به احتمال زیاد این مجتمع به ۱۰۰ کیلومتر پایین‌تر و به مناطق کویری جنوب پایتخت انتقال می‌یابد.
وی تاکید کرد: تمامی کانون‌های انتشار بوی نامطبوع در مسیر فرودگاه امام خمینی (ره) شناسایی و بر اساس برنامه ریزی های انجام شده تا پایان سال ۱۳۹۹ این مشکل زیست محیطی در جنوب پایتخت رفع می‌شود.
معاون رییس جمهوری بیان کرد: بر اساس بررسی‌های لازم ۱۰۰ نقطه از منابع آلوده کننده شامل فاضلاب، کارخانجات، کشتارگاه‌ها، دامداری‌ها و مراکز جمع آوری پسماند شناسایی شده‌اند و تمهیدات لازم برای اصلاح و انتقال این مراکز اندیشیده شده است.
باتوجه به صراحت سخنان متولیان مبنی بر ضرورت انتقال مجتمع آرادکوه اما هنوز معلوم نیست که عملیات جابه جایی آن چطور و تا چه زمانی قرار است انجام شود.
زندگی زیر بار نخاله‌های ساختمانی
مشکل دیگر تخلیه نخاله‌های ساختمانی در حاشیه مزارع، جاده‌ها و حتی مقابل خانه‌های شهروندان در خیابان‌های شهرهای جنوبی تهران است؛ مشکلی که این تصور را نمایان می‌سازد که در این شهرها، انگار شهر بی در و پیکر است و هیچ قانون، ناظر و متولی برای کنترل این مشکلات وجود ندارد.
شهرهای کهریزک، حسن آباد و باقرشهر با جمعیتی افزون بر ۱۳ هزار نفر در محدوده شهرستان ری در جنوب استان تهران واقع شده‌اند. این شهرها دارای سه هزار کیلومتر راه همسنگ، ۱۹۰ کیلومتر راه فرعی، ۱۷۵ کیلومتر راه روستایی و ۶۵ کیلومتر آزادراه هستند که به محل امنی برای تخلیه پسماندهای ساختمانی برخی کامیون‌های حامل این پسماندها تبدیل شده است.
تخلیه نخاله‌ها فقط جنبه اشغال محیط زندگی و محل تردد شهروندان ندارد بلکه خواب را از شهروندان این مناطق نیز گرفته، آلودگی صوتی و هوای منطقه را دامن می‌زند و صبح‌ها وقتی مردم از خانه بیرون می‌زنند باید شاهد کُپه کُپه نخاله‌هایی باشند که کنار آنها رها شده است.
براساس آمار روزانه تا ۴۳ تن پسماند ساختمانی از پایتخت جمع آوری می‌شود؛ مدیران می‌گویند دفع ضایعات ساختمانی در حاشیه خیابان‌ها و مزارع به غیر از مشکلات زیست محیطی و گرفتاری‌های دیگر آن، بار مالی زیادی هم بر دوش شهرداری‌ها و اداره حمل و نقل و پایانه‌ها به منظور جمع آوری آنها می‌گذارد.
معاون خدمات شهری شهرداری کهریزک در این مورد به خبرنگار ایرنا گفت: بر اساس تبصره ۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری، شهرداری‌ها مکلفند محل‌های مخصوصی برای تخلیه زباله، نخاله، فضولات ساختمانی و موارد رسوبی فاضلاب‌ها و نظایر آنها تعیین کنند و ضمن انتشار آگهی به اطلاع عموم برسانند.
«وحید فروغی» ادامه داد: روزانه حدود ۴.۵ تن نخاله و پسماند ساختمانی از سایر نقاط تهران به مجتمع آرادکوه منتقل می‌شود که متأسفانه تعدادی از این کامیون‌ها با سهل انگاری نخاله‌های ساختمانی را در جاده‌های اطراف باقرشهر، حسن آباد و کهریزک به صورت غیرقانونی تخلیه می‌کنند.
وی انگیزه رانندگان متخلف را طولانی بودن مسافت ۱۵ کیلومتری محل ورودی مجتمع آرادکوه تا محل تخلیه بار و همچنین دریافت ورودی ۱۵ هزار ریالی می‌داند و می‌گوید این عوامل سبب بی میلی رانندگان برای ورود به این محل می‌شود.
زندگی در کنار محل تجمع فاضلاب
جنوب تهران قطب اصلی تولید سبزی و صیفی جات در استان تهران محسوب می‌شود و براساس اعلام مسئولان شبکه بهداشت و محیط زیست تهران سالانه ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب آلوده و فاضلاب پایتخت توسط ۲ رودخانه نهر فیروزآباد و سرخه حصار به جنوب این کلانشهر جاری می‌شود که بخشی از آن محل تغذیه و آبیاری مزارع این منطقه است.
رودخانه‌های یادشده همواره پساب‌های بالای شهر را به منطقه منتقل می‌کنند که در محدوده شهرری بیشترین دبی فاضلاب را شاهد هستیم و به دنبال آن بوی نامطبوع بخصوص در فواصل گرم سال نیز بیشتر می‌شود.
معاون فنی جهاد کشاورزی شهرستان ری در این باره گفت: ۸۴ هکتار از چهار هزار هکتار اراضی سبزی و صیفی شهرری با آب‌های نامتعارف آبیاری می‌شوند.
محسن پناهنده داشت: سال ۹۲ حدود ۵۰۰ هکتار از اراضی زیر کشت سبزی در این منطقه با آب‌های نامتعارف آبیاری می‌شد که با تدابیری لازم، امسال به ۸۴ هکتار کاهش داشته است.
وی تصریح کرد: آبیاری مزارع جنوب پایتخت با آب‌های نامتعارف موجب آلودگی‌های زیست محیطی متعددی می‌شود و با گذر از این مزارع کشاورزی همواره توسط بوی نامطبوع فاضلاب است.
وی عنوان کرد: ساکنان حاشیه مزارع همواره توسط بوی نامطبوع اذیت می‌شوند و زندگی کشاورزان و ساکنان این منطقه تحت تأثیر بوی فاضلاب قرار گرفته است.
زندگی در گرد و غبار کارخانه سیمان
کارخانه سیمان تهران در شهرستان ری با قدمتی طولانی در کنار مناطق مسکونی امین آباد، حاجی آباد و غنی آباد واقع شده که به دلیل ایجاد آلودگی هوا زمینه ساز معضلات و مشکلات فراوانی برای مردم این اهالی شده است.
امین آباد نزدیک ترین روستا به فاصله ۲ کیلومتری کارخانه محسوب می‌شود؛ گرچه روستاهای غنی آباد با جمعیت ۸۸۰ نفر، اشرف آباد (اسلام آباد سیمان تهران) چهار هزار و ۸۲۰ نفر، تقی آباد ۸۱۹ نفر و زمان آباد ۲ هزار و ۳۰۰ نفر جمعیت در همین محدوده قرار گرفته‌اند اما فاصله آنها تا کارخانه به اندازه روستای امین آباد نیست.
این کارخانه می‌توانست دستاوردهای مادی برای مردم این روستاها داشته باشد اما آنطور که اهالی همسایه این واحد تولیدی می‌گویند جز آلودگی و معضلات زیست محیطی ثمره دیگری برایشان نداشته و موجب ایجاد مشکلات زیست محیطی در منطقه شده است. این اظهارات ساکنان البته در حالی است که مدیران کارخانه ادعاهای اهالی را قبول ندارند و می‌گویند بخش قابل ملاحظه‌ای از استخدام‌ها را به اهالی بومی اختصاص داده‌اند.
اکنون ساکنان امین آباد با مشکلات زیست محیطی ناشی از این کارخانه دست و پنجه نرم می‌کنند، ساکنانی که به امید زندگی بهتر و کار در کلانشهر تهران در حاشیه این مناطق زندگی می‌کنند.
آلودگی صوتی ناشی از تردد کامیون‌های حمل سیمان نیز بر آلودگی هوا افزوده، گرچه این منطقه برابر گزارش‌ها از آلودگی‌های ناشی از سرازیر شدن سالانه ۴۰۰ میلیارد مترمکعب آب آلوده به جنوب تهران بی بهره نبوده است.
با این حال سوانح رانندگی و ترافیک در محور امین آباد - شهرری، گرد و خاک نشسته روی وسایل منازل مردم و مبارزه با بیماری‌های ریوی تنها بخشی از مشکلات این منطقه گزارش می‌شود که زندگی را به کام مردم تلخ کرده است.
رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ری نیز در این باره در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تأیید آلودگی هوا ناشی از کارخانه سیمان اظهارداشت: سیستم‌های کارخانه به دلیل قدیمی بودن موجب ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی برای مردم منطقه امین آباد شده است.
زهره عبادتی افزود: کارخانه دارای ۶ واحد قدیمی بود که سه واحد آن به دلیل جایگزین شدن واحدهای جدید از مدار خارج شد و یک واحد هم بدون مشکل و در حال فعالیت است.
وی ادامه داد: ۲و احد کارخانه سیمان به دلیل ایجاد معضلات زیست محیطی برای مردم منطقه امین آباد مشکل ساز هستند.
شهرری آلوده‌ترین منطقه پایتخت
مهمترین چالش و اولویت مدیریت شهری در تهران براساس نظرسنجی‌ها و دیدگاه‌های کارشناسی، آلودگی هواست؛ براساس سنجش و گزارش‌های شرکت کنترل کیفیت هوا میزان آلودگی در محدوده جنوبی شهر به ویژه منطقه ۲۰ بیشتر است.
میزان آلودگی هوا در شهرری تفاوت محسوسی با دیگر نقاط تهران دارد این محدوده در اغلب مواقع در شرایط ناسالم و هشدار دهنده قرار می‌گیرد و در اکثر روزهای سال ناسالم است.
روال آلودگی هوا در اغلب سال‌ها در شهرری پابرجاست، در حالی که با توجه به شرایط محیطی و منابع طبیعی و کشاورزی گسترده که پیرامون این منطقه وجود دارد، نباید میزان آلودگی از دیگر مناطق بیشتر باشد.
حال و باتوجه به آنهمه مشکلات زیست محیطی که ساکنان جنوب پایتخت درگیر آنها هستند، ضرورت دارد که برنامه‌های محلی و استانی با حمایت رویکردهای ملی به مدد شهرستان ری بیاید و امکان آنها زودتر فراهم شود.
