زیباکلام: حتی اشخاص برجسته نمی‌دانند که جنگ می شود یا نه
ابراهیم متقی شامگاه سه شنبه در نشست تخصصی «ترامپ و سه گانه تحریم، تهدید و رویارویی» که در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، وضعیت کنونی کشور را در بُعد امنیت ملی با اهمیت دانست.
وی گفت: وضعیت کنونی نشان دهنده نوعی اطمینان نداشتن به آینده است، زیرا هیچکدام نمی‌دانیم معنای انتقال هواپیما‌های آمریکایی، رزم ناو‌ها و پیشرانه‌های موشکی و ضد موشکی آمریکا به خلیج فارس چه معنایی دارد.
وی ادامه داد: هرگاه کشوری می‌خواهد به تهدیدی جدی تبدیل شود، اقدام به این رفتار‌های تحریک آمیز می‌کند، اما به نظرم آمریکا قصد به تهدید به جنگ محدود داشته و به همین دلیل چنین وضعیت و آرایش دفاعی به خود گرفته است.
این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد: بخشی از پشتوانه‌های سیاست آمریکا را می‌توانیم در تحریم جست و جو کنیم، زیرا تحریم‌های کنونی دقیقاً مانند دوره تحریم‌های سال ۱۳۹۱ است و امروز این بحث وجود دارد که افزایش ذخایر هسته‌ای ایران به بیش از ۳۰۰ کیلوگرم آیا باعث می‌شود که کشور‌های اروپایی از روش انگشت بر ماشه استفاده کنند یا خیر.
وی ادامه داد:، اما واقعیت نشان می‌دهد که وضعیت محدود کنونی هیچگونه توجیه امنیتی برای آمریکا ندارد و حتی افزایش آن برای ما توجیه اقتصادی نداشته یعنی با این افزایش به هیچ دستاورد امنیتی نائل نمی‌شویم.
وی با بیان اینکه آمریکا چه در دوره اوباما و چه در دوره ترامپ به دنبال سیاست تحریم ایران بوده است، خاطر نشان کرد: در دوره اوباما از طریق یک نوع تعامل ارتباطی در برگیری استفاده می‌شد یعنی در درون آن فشار و قدرت موج می‌زد، اما جلوه‌هایی بر تعامل نیز وجود داشت.
به گفته وی، اما امروز فضای تعامل و متقاعدسازی وجود ندارد و در حال عبور از گفتگو هستیم، چون آن‌ها می‌گویند ایران تمایلی به پذیرش ساز و کار‌های بین المللی ندارد.
متقی گفت: ادبیات ما ادبیات عدالت محور است که در بحث‌های سیاسی ما موج می‌زند، اما آمریکایی‌ها می‌گویند ما قدرت برتریم و هر کار فراقانونی که بخواهیم انجام می‌دهیم و شما باید الگو‌های رفتاری ما را بپذیرید پس اگر ایران این الگو‌ها را قبول نکند برتری آمریکا از بین رفته و هژمونی و موازنه جهانی به هم خواهد خورد.
وی با بیان اینکه رفتار آمریکا در قالب سیاست تحقیر ایران است، گفت: آمریکا از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم سیاست موازنه گرایانه در جهان را در پیش گرفته بود و در ایران نیز خواهان یک دولت قوی برای افزایش قدرت ملی داخلی بود.
این تحلیل گر بیان کرد: در چهل سال اخیر و بعد از انقلاب مسئله قدرت و نقش منطقه‌ای ایران کاملاً دگرگون شده و به همین دلیل رییس جمهوری‌های مختلف آمریکا از اوباما تا ترامپ برای تامین اهدافشان عملکردی متفاوت ندارند و هر دو بر این اعتقادند که ایران مهمترین تهدید امنیتی آمریکا، شرکا، منافع و امنیت ملی این کشور است.
وی تصریح کرد که واقعیت تفکر آمریکا درباره ایران تغییر رژیم است، اما این موضوع تاکنون در دستور کار دولتمردان آن قرار نگرفته، زیرا اگر بخواهند حکومت ایران را تغییر دهند نیازمند هزینه مالی بسیار و ۴۰۰ هزار نیرو هستند که برای آمریکا این کار امکانپذیر نیست و به همین دلیل به سمت تحریم‌ها می‌روند و در این راستا واقعیت این است که نه در برجام و نه پس از برجام تحریم‌ها برداشته نشده است.
این کارشناس علوم سیاسی، وضعیت کنونی ایران را امنیتی توصیف کرد و گفت: نگاه آمریکا این است که ایران برای ایفای نقش در ساختار بین المللی بسیار بزرگ است و به همین دلیل باید قدرت ایران کاهش یابد؛ آمریکا می‌گوید نمی‌خواهم تو هسته‌ای شوی، چون نباید قدرت بزرگی باشی و در وضعیت و جایگاه کشور‌های مورد تایید کشور‌های بزرگ قرار بگیری.
به گفته متقی ایران نیز امروز این اراده را دارد که در برابر اقدامات آمریکا رفتار‌های متقابل انجام دهد، اما آمریکا نیز نشان داده که در افغانستان و عراق آسیب پذیر است و نمی‌تواند به پیروزی لازم برسد و لذا مسئله جنگ را عقب انداخته و نمی‌خواهد هزینه‌های انسانی و اقتصادی بیشتری را پرداخت کند.
متقی گفت: قدرت ایران امروز در حوزه مرز‌های داخلی نیست، اما اگر آمریکا می‌خواهد با ایران بجگند باید گزینه ضربه را داشته باشد، اما این ضربه به حوزه‌های سرزمینی ایران برای آمریکا حمله به حوزه‌های نظامی داخل سرزمین ما هزینه جدی دارد و فقط از سوی ایران با اقدام متقابل روبرو نخواهد شد.
وی افزود: ایران می‌تواند در قبال آن بازدارندگی محدودی داشته باشد و فراتر از حوزه‌های مرزی اقدامات نظامی انجام دهد البته اقدامات نظامی اخیر ایران ضریب امنیت ملی ما را افزایش داده و ترامپ جز مسئله مربوط به اقدام متقابل راه دیگری ندارد.
وی با ابراز مخالفت با سیاست مماشات با آمریکا تصریح کرد: همین موضوع ضریب ضربه پذیری ما را افزایش می‌دهد و آمریکا که خواهان کاهش قدرت منطقه‌ای ایران است بحران را ادامه خواهد داد، اما این بحران به جنگ منجر نخواهد شد و به سمت ضرباتی محکم از سوی دو طرف همراه خواهد بود.
ترامپ فردی کاسب است و فرهنگ خیابانی را خوب می‌داند
در ادامه این نشست حسین دهشیار استاد روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی به تحلیل ساختار قدرت در آمریکا پرداخت و گفت: ترامپ در ساختار قدرت آمریکا بی نظیر است یعنی در تاریخ آمریکا با دیگر روسای جمهوری این کشور تفاوت فاحشی دارد و مشابه آن‌ها نیست، چون وی فردی کاسب و اقتصادی است، اما پول و ثروت خود را از کف خیابان به دست آورده و همیشه در حال داد و ستد بوده است به همین دلیل فرهنگ خیابانی را خوب بلد است.
وی گفت: مدل تحلیلی ما در زمانی ترسیم شد که نظام بین الملل یک نظام ایدئولوژیک بود؛ سرمایه داری در جهان رخنه نکرده و شوروی با نظریات مارکسیستی وجود داشت، اما امروز جهان تغییر کرده و ما نیز باید مدل قبلی خود را تغییر دهیم.
وی انگیزه‌های ترامپ را صرفاً اقتصادی دانست و ادامه داد: به همین دلیل است که ترامپ می‌گوید جنگ نمی‌کنیم؛ نه اینکه توان جنگ نداریم بلکه جنگ نخواهد شد، زیرا به دنبال منافع اقتصادی است و فکر می‌کند پول آمریکا نباید از کشور خارج شده و خون سربازان آمریکایی ریخته شود.
دهشیار ادامه داد: ترامپ کارش کلامی است؛ صحبت می‌کند؛ حرف می‌زند و تعلقات روشنفکری ندارد؛ هرچه به ذهنش می‌رسد می‌گوید و به همین دلیل قابل پیش بینی نیست و برای اینکه او را بشناسی باید زبان خیابانی بلد باشی.
«ترامپ پول و ثروت را عامل اقتدار می داند و قدرت نظامی را نگهبان پول؛ ترامپ موفقیت را در داشتن ثروت تعریف می کند اهل معامله است و هدف وی رسیدن به خواسته های خود است بنابراین به دین و حکومت دیگران نگاه نمی کند.»
این استاد دانشگاه افزود: وی به ایران به این شکل نگاه می‌کند که یکپارچگی ملی نداشته و در منطقه نیز کمتر دولتی با ایران روابط خوبی دارد و به همین دلیل حکومت ایران ناسازگاری هنجاری با جهان داشته و در موقعیت ضعیفی قرار دارد و بنابراین تا جایی که می‌تواند از اهرم اقتصادی استفاده می‌کند و جمهوری اسلامی باید در برخورد با ترامپ مدل تحلیلی خود را تغییر دهد.
بین ایران و آمریکا جنگ نمی‌شود
صادق زیبا کلام استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در این نشست با بیان اینکه حتی در داخل ایران و آمریکا نمی‌دانند که جنگ می‌شود یا نه گفت: جنگ بستگی به یکسری پارامتر‌ها دارد و اینگونه به نظر می‌رسد که ترامپ نیازی به جنگ با ایران ندارد، چون می‌خواهد ما را از پا درآورد که امروز با تحریم‌ها در حال انجام چنین کاری است و اگر همین گونه پیش برویم نمی‌دانم تا کی از نظر اقتصادی سرپا بمانیم.
وی با فرض اینکه اگر جنگ شود، چه اتفاقاتی خواهد افتاد به تحلیل اقدام ایران در گام اول پرداخت و گفت: معتقدم یک سرباز آمریکایی وارد ایران نخواهد شد و آمریکا نیز به دنبال تغییر رژیم در ایران نیست، چون ایران و آمریکا در عراق و افغانستان تضاد منافع بنیادین ندارند.
«ایران در عراق خواهان حکومتی معتدل است که آمریکا هم این را می‌خواهد و در سوریه نیز می‌خواهیم تندرو‌ها اعم از داعش و جبهه النصره نباشند که آن‌ها نیز همین را می‌خواهند؛ البته آمریکا با روسیه و چین و ترکیه اختلاف نظر دارد، ولی نمی‌خواهد آن‌ها را نابود کند پس هیچ دلیل منطقی در برخورد نظامی نیست، اما به نظرم اگر برخورد نظامی رخ دهد در دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ خواهد بود.»
وی گفت: در صورت حمله آمریکا به ایران، حزب الله لبنان و گروه‌های نظامی در سوریه چند صد موشک به اسرائیل پرتاب خواهند کرد و چند ۱۰ موشک از سپر آهنین رد شده و چند صد غیرنظامی را خواهند کشت؛ در عراق نیز حشد الشعبی ده‌ها نظامی آمریکایی را از پای در می‌آورد؛ در افغانستان نیز گروه حکمت یار به آمریکایی‌ها حمله می‌کند و حوثی‌ها در باب المندب مراکز اقتصادی عربستان را خواهند زد.
این استاد دانشگاه سپس به تحلیل اقدام آمریکایی‌ها و هم پیمانان منطقه‌ای آن پرداخت و گفت: به نظرم در آینده جنگی رخ نخواهد داد، چون تجربه افغانستان تکرار نمی‌شود و دموکرات‌ها هم با ترامپ همراهی نخواهند کرد، اما تمامی عوامل موجود در آمریکا به نفع پیروزی مجدد ترامپ در انتخابات آتی ریاست جمهوری این کشور است، زیرا کمترین آمار بیکاری و بیشترین رشد اقتصادی و صادرات در تاریخ آمریکا در حال تجربه شدن است و به همین خاطر ترامپ با جنگ خود را از ریاست جمهوری محروم نخواهد کرد.
وی خاطرنشان کرد: من معتقدم ترامپ دندان روی جگر می‌گذارد و به ایران حمله نمی‌کند، چون در حال این کار است که ایران را بد جلوه دهد و به دنیا بگوید من خواهان مذاکره ام، اما ایرانی‌ها دست من را پس می‌زنند.
پس اونا که اظهار نظر کردند...... 
