مجید مولایی، تهیهکننده سینما و تلویزیون که کارنامه پرکاری را در فهرست آثار تلویزیونی دارد، درباره تاثیر حضور بازیگران تئاتر در آثار تصویری (سینما و تلویزیون) با توجه به بالا بودن ارقام استفاده از بازیگران چهره در تولیدات سینمایی و تلویزیونی گفت: به این سادگیها هم نبود که ما میگفتیم.
مولایی گفت: اتفاق حضور بازیگران تئاتر در رسانه های تصویری مانند سینما و تلویزیون لازم و ضروری است اما برای اینکه یک سریال دیده شود باید دهها فاکتور در کنار یک دیگر قرار گرفته که یکی از آنها استفاده از بازیگران چهره است، زمانی که یک تهیه کننده و یا کارگردان برای اثر خود از بازیگران چهره استفاده نکرده و به سوی بازیگران کمتر شناخته شده برود یکی از مهمترین فاکتورها را که جذابیت اثر برای مخاطب است را از دست خواهد داد و در نتیجه احتمال آنکه این اثر دیده نشود و آن چهره جدید نتواند در اثر جا بیفتد هم وجود دارد. یعنی به صرف اینکه سلبریتیها دستمزد بالایی دارند پس باید آنها را رها کرده و به سراغ بازیگران تئاتر برویم، ریسک بالایی است که نیاز به هوشمندی بالایی دارد که عدم این هوشمندی به ساخت سریالهایی منجر می شود کم مخاطب و بی رمق که امروزه تعداد آنها کم هم نیست.
مولایی با اشاره به ساخت سریال بانوی عمارت گفت: برای نمونه در سریال بانوی عمارت شرایط به گونهای شد که ما به همین سو گرایش پیدا کردیم و از بازیگران کمتر شناخته شده استفاده کردیم.
این تهیهکننده تلویزیون ادامه داد: رویکرد استفاده از بازیگران تئاتر در رسانههای تصویری رویکرد بسیار درستی است اما این یک معقوله پیچیده چند جانبهای است که باید با یک تیم هوشمند اعم از تهیه کننده، کارگردان و فیلم نامه نویس برای یک پروژه به نتیجه درست برسد که فاکتور انتخاب بازیگر را با وسواس بیشتری بررسی کرده و در کنار آن به مباحث دیگر نیز بپردازند.
وی گفت: اما از یک طرف دیگر ما در تئاتر و آموزشگاههایی که بازیگری را میآموزند تعداد بازیگر خوب هم نداریم. برای مثال من در حال حاضر به کاراکتری در یک مجموعه طنز نیازمند هستم که تقریبا پنجاه سال سن داشته باشد، خب مگر چه تعداد بازیگر داریم که من بخواهم با اطمینان از آنها برای تولید این مجموعه استفاده کنم. نمی توان ریسک کرد شخصی که پنجاه سال سن داشته، در تئاتر هم کار کرده و هنوز هیچ نامی از خود در بین جامعه هنری ندارد معلوم نیست که بتواند از پس یک پروژه با این سرمایههای بالا بر بیاید یا نه.
تهیه کننده سریال چرخ و فلک افزود: در عین حال که میپذیرم باید از بازیگران تئاتر برای پروژهای سینمایی و رسانه خانگی استفاده کرد اما این مساله چالشهایی را در بر می گیرد، اول اینکه بضاعت ما در حوزه آموزش بازیگری، برعکس تعداد زیاد آموزشگاهها، موسسات و مراکزی که به پرورش استعدادهای سینمایی وجود دارند بضاعت ناقصی است و عموما آنها تبلیغات و تجارت را پیشه کردند که تا به حال کار جدی در حوزه بازیگری در این حوزهها اتفاق نیفتاده است. سالهاست که علاقهمندان به بازیگری در این آموزشگاهها ثبتنام کرده و سرمایه و وقت خود را صرف گذراندن دورههای بازیگری میکنند اما انگشت شمارند افرادی که خروجی مناسب این مراکز بوده باشند.
مولایی گفت: در سالهای گذشته این تعداد سریال تولید نمیشد اگر هم بود هنرمندان با اشتیاق در رسانه حضور پیدا میکردند و بدون چشمداشتی فقط برای بودن در عرصه و تولید اثر با تمام وجود فعالیت میکردند اما متاسفانه امروزه چهرهها علاوه بر در آمدهای بالای بازیگری از روشهای مختلف برای کسب و کار استفاده میکنند. من میتوانم نام ببرم چهرهای را که شاید چندین سال پیش یک اثر سینمایی را بازی کرده اما به فراخور همان بازی سالهاست در عرصه های دیگر به کسب درآمد میپردازد.
مولایی از ورود وزارت فرهنگ و هنر به دخالت در پرداخت دستمزدهای کلان به بازیگران چهره از طرف تهیه کنندگان و یا کارگردانان گفت: ببییند من نمیتوانم مستقیما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را مقصر بدانم، یک قوانینی هم امروزه جا افتاده که هر جا در هر حرفهای، عرضه و تقاضا وجود دارد و پول در گردش هم وجود دارد این اتفاقات هم میافتد، هیچکس هم نمی تواند آن را کنترل کند.
وی در این باره افزود: شما در مساله مواد مخدر هم چنین چیزی را مشاهده میکنید، عرضه وجود دارد تقاضا وجود دارد، پول در گردش هم وجود دارد، چهل سال هم هست که مبارزه با مواد مخدر هم در صدد ریشهکن کردن معتادان است آیا موفق شده؟ نه؛ با حشره کش نمیتوان پشههای یک مرداب را از بین برد.
مولایی درباره چگونگی جلوگیری از این روند نابسامان گفت: چند راه برای جلوگیری از این وضعیت نابسامان وجود دارد یکی اینکه تولید بازیگران را افزایش دهیم، پولهای سالمتری را وارد حوزه سینما و تلویزیون کرده و بازار عرضه و تقاضا را مدیریت و از فاسد کردن بیزینسها جلوگیری کنیم.
وی در پایان افزود: متاسفانه امروزه پولهایی که در بخش سینما و تولیدات بخش رسانه خانگی وارد شده نه تنها پولی نبوده که در جهت رشد بازار فرهنگ و علم سینمایی باشد بلکه آسیبهای مخرب و جران ناپذیری را به ریشه این هنر وارد کرده است. بازیگری که برای دو ماه کار یک میلیارد پول میگیرد آیا حاضر میشود که شش ماه در سریالی بازی کند و نصف این هزینه را دریافت کند. مگر استثنا باشد که من ندیدم.
حسن هدایت: بالای 70 درصد بازیگران مشهور صلاحیت کار ندارند!
حسن هدایت تاثیرات حضور بازیگران تئاتر در رسانههای تصویری مانند سینما و تلویزیون را بسیار مفید دانست و علت عدم موفقیت تلویزیون در استفاده نکردن از بازیگران تئاتر را بررسی کرد و گفت: سینمای ما در یک دوره ای کارگردان محور بود، در دورهای تهیه کننده محور و در حال حاضر هم با وجود شرکتهای تولید و پخش، مافیا محور شده که بازیگران را به این عرصه تحمیل میکنند، به این شکل که اگر کارگردانی فیلمی را ساخته باشد که در آن بازیگر چهره و معروف نباشد آن را حمایت نکرده و برای انتشار آن همکاری نمیکند و به این شکل افرادی را به شهرت میرسانند که صلاحیت کار ندارند.
هدایت خاطرنشان کرد: من چند بازیگر مشهور را برای شما میتوانم نام ببرم و به شما ثابت کنم که بالای هفتاد درصد آنها صلاحیت کار ندارند، متأسفانه مشکل ما اینجاست که همه چیز را ساده مینگریم، فکر میکنیم کسانی که میتوانند بخندند، گریه کنند، فریاد بکشند حتی اگر نتوانند تکنیکهای مهم دیگر بازیگری را اجرا کنند نیز بازیگر خوبی هستند.
وی افزود: خیلی از بازیگرانی که امروز میبینیم با کیفیت و تخصص بازیگری در این جایگاه قرار نگرفتهاند بلکه با رانت و باند بازی و پارتی بازی و یا پول به این شهرت رسیده اند. هنرمندانی همچون فاطمه معتمد آریا که با تمام مشکلات و مسائل در این چند ساله همواره دغدغهمند هنر سینما و بازیگری را دنبال کردهاند بسیار کم هستند، بازیگران خوب سن و سال نمیشناسد، شهرت تاثیری در رسیدن به اهداف هنریشان دارد ولی متاسفانه مسائلی وجود دارد که صاحبان سینما و تولید کنندگان به تهیه کنندگان، تهیه کنندگان به کارگردانان و کارگردانان به بازیگران و ... تحمیل میکنند.
کارگردان فیلم "گراند سینما" ادامه داد: البته تا حدودی میتوان به تهیه کنندگان حق داد که نگران بازگشت سرمایههای خود باشند اما برخی از این برنامهگذاران و تهیه کنندگان بیشتر به دنبال این هستند که بدانند چه کسی بازی آن پروژه را به عهده خواهد گرفت. با این سینمای فقیری که ما داریم این مساله اسپانسرینگ هم مقوله خودش را دارد.
هدایت در پاسخ به سوال تاثیرات حضور بازیگران تئاتر در سینما و تلویزیون گفت: بازیگران تئاتر حتی در سطح پایینشان به دلیل سختی کار تئاتر، معمولا بازیگران توانمندی می شوند اما برخی از آنها تفاوت میان بازیگری تئاتر و سینما را درک نمی کنند حتی سالها می گذرد و آنها متوجه این موضوع نمیشوند. هر چه بازیگر بهتر تربیت شود، کیفیت آثار بالاتر می رود، تنوع بازیگران بیشتر میشود، شخصیت پردازیهای دقیقتری را شاهد هستیم.
وی افزود: در تمام دنیا دو منبع برای تولید بازیگر در سینما وجود دارد یکی تئاتر و دیگر تلویزیون، که متاسفانه در ایران مثل اغلب مسائل دیگر دچار وارونگی شده است یعنی تلویزیون ما به جای اینکه از بازیگران نوپا استفاده کند به دنبال بازیگر معروف است که مخاطبان فیلمنامههای ضعیف خود را به اعتبار بازیگر بیشتر کنند، تئاترهای ما هم به جای اینکه به دنبال سوژههای مناسب باشند برعکس دنبال استفاده از سلبریتیهای سینما برای به نمایش گذاشتن آثار خود هستند تا بلکه تماشاگر به هوای حضور این چهرهها به سالن تئاتر بیاید.
این تهیه کننده سینما و تلویزیون گفت: این مسأله تئاتر را هم به خطر انداخته است، به عوض اینکه هنرمندان بازیگر از تئاتر به سینما بروند، از سینما به عرصه تئاتر میروند، البته در بسیاری از کشورهای دنیا بازیگران سینما به صحنه تئاتر می روند اما در آنجا تفاوتهایی در حضور این هنرمندان روی صحنه تئاتر وجود دارد، آنها برای کاسبی به صحنه تئاتر نمیروند، بلکه برای نوعی ورزش حرفهای در به چالش کشیدن بهترین نوع از بازی خود در حضور تماشاگران تصمیم به کسب این تجربه میگیرند و به دنبال پختگی در بازیگری هستند اما حضور بازیگران ما در صحنه تئاتر بیشتر برای بازارگرمی است و اغلب آنها هم اصلا صلاحیت بازی در تئاتر را ندارند.
هدایت حمایتهای لازم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه تئاتر را لازم و ضروری برشمرد و گفت: تئاتر زیر نظر صدا و سیما نیست. تئاتر یک نهاد هنری مستقل با نظارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که در حال حاضر دچار یک نوع پارادوکس است، از طرفی وزارت ارشاد می خواهد تئاتر رونق پیدا کند اما از طرف دیگر اگر بخواهد بخش نامه های عریض و طویل را ارائه دهد همان تعداد کم مخاطبان را ممکن است از دست بدهد در نتیجه اغلب اوقات دست عوامل این هنر را باز می گذارد. از یک طرف کنترل هم لازم است چرا که ممکن است اگر این کنترل وجود نداشته باشد این جلب تماشاگر گاهی اوقات به قیمت گرانی برای تئاتر تمام می شود که تئاتر اصیل را از بین می برد.
تدوین گر فیلم "سایه روشن" درباره وجود خط قرمزهای شناخته شده ای که باید رعایت شود گفت: در تمام این سالها کم و بیش هم خط قرمزها شناخته شده و قابل پیشگیری است و اهالی هنر هم اینها را میدانند که در واقع باید یکسری حرمتها را هم از لحاظ اجتماعی و هم از لحاظ اخلاقی و مسائل سیاسی و حکومتی رعایت کنند.
وی گفت: من بارها گفتهام و این تنها حرف من نیست بلکه بسیاری از بزرگان عرصه هنر به این مسأله اعتقاد دارند که تلویزیون باید دور بازیگر چهره و به اصطلاح سلبریتیها را خط بکشد. مگر آن دسته از بازیگرهای باتجربه و کهن سالی که متاسفانه در سینما هم با بی مهری مواجهه میشوند اما متأسفانه این مسأله مهم هرگز به گوش عوامل تلویزیون فرو نرفت،
حسن هدایت با ارائه راهکارهایی به تولید بازیگران بیشتر توسط تلویزیون اشاره کرد و گفت: تلویزیون باید سعی کند در صدد تولید بازیگران بیشتر باشد و از نیروهای تازه کار استفاده کند تا تنوع به سینما و تلویزیون وارد شود در این صورت این بازار کاذبی که به راه افتاده شکسته خواهد شد. شما ببیند در حال حاضر چند برنامه تلویزیونی داریم که از چهره های تکراری برای اجرای برنامههایی مختلف استفاده کردهاند و این وضعیت حتی در برنامههای رقابتی هم وجود دارد.
وی تصریح کرد: تئاتر در تمام دنیا، غیر از چند کشوری که اسپانسرهای ویژه و غنی برای اجرای آثار نمایشی دارند، همیشه از حمایتهای مادی و معنوی وسیع دولت برخوردار بوده چرا که اگر این حمایت ها صورت نگیرد هنر نمایش از بین می رود. این هنری است که باید به آن کمک شود، متاسفانه بودجه تئاتر ما مانند بسیاری از شاخه های هنری در کشور بسیار ضعیف و ناچیز است .
هدایت گفت: یکی از منابع اصلی بازیگری سینما همین بازیگران تئاتر هستند . برای پرورش دادن بازیگران بزرگ در سینما باید از وجود بازیگران کارکرده تئاتر استفاده کرد برای گرفتن بازی خوب از یک بازیگر باید او فاکتورهای لازم را در ارائه بهتر بازی داشته باشد. فاکتورهایی مانند: فن بیان، چهره، بدن و ... . من شخصا اعتقاد دارم با یک سری تعلیم های لازم به بازیگران تئاتر می توانیم چهره های بیشتر و بهتری را وارد عرصه سینما و تلویزیون کنیم که ماندگار و نام آور شوند.
عبدالله علیخانی: وزارت ارشاد از ورود پولهای کثیف به صنف سینما جلوگیری کند
عبدالله علیخانی، تهیه کننده سینما، درباره پیشنهاد جایگزینی بازیگران تئاتر با چهرهها و سلبریتیهای سینمایی به جهت بالا بودن ارقام دستمزد آنها به خبرنگار برنا گفت: اول باید بدانیم چه عواملی در چهره شدن یک هنرمند دخیل هستند تا به چگونگی جلوگیری از روند بیرویه افزایش قیمت های بازیگری بپردازیم. کارگردان، تهیه کننده، فیلمنامهنویس، تبلیغات مجازی، پولهای نامعلوم و دیگر مسائل، عواملی هستند که در چهره شدن یک هنرمند تاثیر گذار هستند که تأثیرگذار بودن بسیاری از این عوامل نشأت گرفته از عدم مدیریت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
علیخانی افزود: این تهیه کنندگان هستند که باید همت کنند تا با اعتماد کردن به بازیگران تئاتر از آنها به جای چهرههای سینمایی استفاده کنند. مگر بازیگران چهره یا در واقع ستارههای سینما که در حال حاضر تعدادشان به تعداد انگشتان دست هم نمیرسد از کجا آمدهاند؟ آنها هم روزی در عرصه تئاتر فعالیت میکردند و از همانجا به سطوح بالا دست پیدا کردهاند. با نگاهی به گذشته اغلب بازیگران متوجه خواهیم شد که این تئاتر بوده که موجب رشد و نام آوری آنها شده است.
تهیه کننده فیلم سینمایی «زندگی خصوصی» ادامه داد: باید بگویم مشکل گرانی بازیگران چهره از آنجایی شروع شد که پولهای بی رویهای که معلوم نیست از کجا آمده است وارد این صنف شد و غرض از وارد کردن این پولها به این صنعت مشخص نبود و در بسیاری مواقع بحث پولشویی مطرح شد که من دقیقاً اطلاع ندارم اما این پولها آسیبهایی جدی در این زمینه وارد کرد.
وی افزود: برای جلوگیری از روند افزایش قیمتهای بازیگران باید وزارت ارشاد از ورود این پولهای کثیف به این صنف جلوگیری کرده و دستمزدها را میان عوامل سینما از جمله بازیگران کنترل نماید .
علیخانی با اشاره به هنرمندانی چون علی نصیریان، پرویز پرستویی، مجید مظفری، عزتالله انتظامی و ... گفت: مگر تمامی این چهرهها از سکوی تئاتر بالا نرفتهاند؟ استفاده از بازیگران، با تخصص تئاتر میتواند کمک بزرگی به افزایش تعداد هنرمندان با استعداد در این عرصه شود که خود در کاهش قیمتهای نجومی دیگر چهرهها میتوانند تاثیرگذار باشند.
مهران مهام: این یک بازی برد- برد است
مهران مهام در خصوص استفاده از بازیگران تئاتر در آثار سینمایی و تلویزیونی، این امر را ضروری و لازم دانست و گفت: حتما بازیگران سینمایی و تلویزیونی را باید از میان هنرمندان عرصه تئاتر انتخاب کنیم، کما اینکه کم نیستند کسانی که از همین طریق وارد سینما شده و سالها به خلق آثار تازه پرداختهاند و به نام وجایگاه مناسبی دست یافتهاند.
این تهیه کننده سینما و تلویزیون افزود: کسانی چون علی نصیریان، فاطمه معتمدآریا، عزتالله انتظامی، امیر جعفری و بسیاری دیگر از بازیگران همگی از صحنه تئاتر به مقابل دوربین آمده اند و موفق هم بودهاند.
وی گفت: در حال حاضر اولویت اکثریت کارگردانان و تهیه کنندگان استفاده از بازیگران توانمند تئاتر است که انگیزه و خلاقیتهای بیشتر و بهتری برای رشد و پیشرفت در بازیسازی و طراحی آن دارند، هرچند که نمیتوان از همه آنها استفاده کرد.
تهیهکننده سریال دردسرهای عظیم ادامه داد: باید سعی شود برای ساخت یک فیلم در سمتهای مختلف اعم از صدابردار، گریمور، تدوینگر، نورپرداز، موسیقی و غیره و غیره از جوانان طالب تجربه و با انگیزه استفاده کنیم چراکه با اعتماد کردن به آنها به خلاقیتهای لازم در تولید آثار تازه دست پیدا میکنیم.
وی در پایان تاکید کرد: این یک بازی برد- برد است؛ هم سینما و هم تلویزیون و هم تئاتر میتوانند از آن بهرههای لازم را ببرند.