آماری عجیب از حیوان‌گزیدگی در سال ۹۷
بهزاد امیری به مناسبت روز جهانی زئونوز (بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان)، اظهار کرد: براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، زئونوز، بیماری‌ها یاعفونت‌هایی هستند که به طور طبیعی بین انسان و حیوانات مهره‌دار قابل انتقال هستند.
وی گفت: در ششم ژوئیه ۱۸۸۵ میلادی، لویی پاستور برای نخستین بار کودکی را با روش واکسیناسیون ابداعی خود، از ابتلا به هاری و در واقع از مرگ حتمی نجات داد و از آن پس، این روز را به عنوان روز جهانی بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان نامگذاری و معرفی شد.
رییس اداره مدیریت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت بیان کرد: به دلیل نزدیکی زندگی انسان با حیوانات در مناطق شهری و روستایی و استفاده از فرآورده های دامی، تمام انسان ها در معرض خطر ابتلا به بیماری های مشترک بین انسان و حیوان قرار دارند. از طرفی، حدود ۶۰ درصد بیماری‌های عفونی که به انسان ها منتقل می شوند، منشا حیوانی داشته و زئونوز بوده و از سوی دیگر، ۷۵ درصد بیماری‌های عفونی نوپدید نیز از نوع زئونوز محسوب می‌شوند.
امیری بیان کرد: بیماری‌های زئونوز از دو طریق مستقیم و غیرمستقیم به انسان منتقل می‌شوند. روش مستقیم به صورت تماس مستقیم انسان با حیوان بیمار و نیز گزش و خراش توسط حیوان بیمار و یا از طریق پراکنده شدن ترشحات حیوان بیمار به انسلان منتقل می‌شوند. در روش غیرمستقیم نیز عامل بیماری‌زا از طریق یک واسط مانند پشه، به انسان منتقل می‌شود.
ثبت ۲۰۷ هزار مورد حیوان گزیدگی در سال ۹۷
رییس اداره مدیریت بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت درخصوص حیوان گزیدگی و بیماری هاری، تصریح کرد: بیماری هاری ناشی از گزیده شدن انسان توسط یک حیوان هار است. متاسفانه میزان حیوان گزیدگی در ایران رو به افزایش بوده؛ به طوریکه در طی سال ۹۷، بالغ بر ۲۰۷ هزار مورد حیوان گزیدگی ثبت کردیم که عمده آنها گزیدگی سگ‌های ولگرد و بیمار بوده است.
وی افزود: به دلیل اینکه از هار بودن حیوان مطلع نیستیم، هر فردی که توسط حیوانات مورد گزش قرار می گیرد، برای جلوگیری از بروز هاری در انسان بلافاصله واکسن هاری تزریق می‌شود؛ چراکه به محض بروز هاری در انسان، امکان درمان وجود ندارد و مرگ حتمی است. بنابراین بحث پیشگیری در این مورد اهمیت زیادی دارد. باید مردم آموزش ببینند تا از گزش توسط حیوانات پرهیز کنند، در وهله دوم، مردم باید بدانند که به محض گزش توسط حیوانات به مراکز درمانی مراجعه کنند. در سطح کشور، واحدهایی تحت عنوان پیشگیری و درمان هاری ایجاد کرده‌ایم که پرسنل کارآزموده با امکانات درمانی در آنها وجود دارد. در این مراکز، ضمن آموزش به مردم، افراد آسیب دیده نیز تحت درمان قرار می‌گیرند، شست‌وشوی محل گزش، تجویز و تزریق واکسن ضد هاری، تجویز سرم ضدهاری از جمله اقدامات درمانی در این مراکز است. در سراسر کشور، هر فردی که دچار گزش توسط حیوانات شود، می‌تواند با مراجعه به نزدیک‌ترین مرکز یا خانه بهداشت به نزدیک‌ترین مرکز تخصصی درمان و پیشگیری از بیماری هاری، ارجاع داده شوند.
امیری بیان کرد: با وجود اینکه در سال ۹۷، تعداد ۲۰۷ هزار مورد حیوان گزیدگی اتفاق افتاده، فقط ۶ مورد ابتلا به هاری در انسان ثبت شده است و این موضوع هم دلیل عدم مراجعه بیمار برای دریافت واکسن و درمان یا عدم پیگیری روند درمان بوده است.
رییس اداره مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت درخصوص بیماری سالک که یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان در کشور محسوب می‌شود، خاطرنشان کرد: بیماری سالک در دو نوع شهری و خشک و روستایی و مرطوب بروز پیدا می‌کند و عامل بیماری نیز انگلی به نام لیشمانیوز بوده که انگلی درون سلولی است.
وی ادامه داد: در نوع خشک، این انگل در بدن جوندگانی مانند موش‌های صحرایی وجود دارد و به واسطه نوعی پشه خاکی در زمانی که به خونخواری از بدن جونده می‌پردازد، به بدن پشه منتقل شده و پشه ناقل انگل لیشمانیوز شده و زمانی که پشه قصد خوانخواری از بدن انسان را دارد، انگل را به بدن انسان منتقل می‌کند و در محل گزش، زخمی ایجاد می شود و چنانچه درمان نشود، وسیع‌تر می‌شود. در نوع مرطوب، نوع مخزن انسان بیمار بوده و از طریق پشه از انسان به انسان دیگر منتقل می‌شود. در این نوع، زخم کوچک‌تر از نوع خشک است.
ثبت ۱۵۷۱۴ مورد ابتلا به سالک در سال ۹۷
امیری با بیان اینکه در سال گذشته ۱۵۷۱۴ مورد ابتلا به سالک در کشور وجود داشته است، عنوان کرد: تعداد بروز سالک براساس جمعیت، ۱۹.۱۴ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر است.
وی درخصوص استان هایی که بیشترین تعداد موارد ابتلا به سالک را داشتند، گفت: استان های اصفهان با ۳۵۸۰ هزار مورد، فارس با ۲۹۶۲ مورد، خراسان رضوی با ۱۷۵۹ مورد، گلستان با ۱۴۵۸ مورد، خوزستان با ۱۴۳۷ مورد و استان کرمان با ۷۲۲ مورد بیشترین موارد ابتلای جدید به سالک را داشتند.
رییس اداره مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت در این خصوص افزود: در مورد کنترل سالک، چند راهبرد اساسی وجود دارد. در وهله اول، آموزش و اطلاع رسانی به مردم از اهمیت بسیاری برخوردار است. مردم باید دقت کنند که در مناطق بومی بروز سالک، از گزش حشرات خود را محفوظ بدارند و لباس‌های بلند و پوشیده بر تن کنند. استفاده از پشه بند در هنگام شب و مصرف پمادهای دورکننده حشرات در نقاط باز بدن توصیه می‌شود. رعایت بهداشت و عدم تجمع زباله، مانع تجمع حشرات در محل زندگی افراد می‌شود.
وی ادامه داد: در مرحله بعدی، قطع زنجیره انتقال سالک از طریق کنترل ناقلین در دستور کار قرار دارد. این موضوع براساس پروتکل انجام شده و سم پاشی و سایر اقدامات در این زمینه جای می‌گیرد. همچنین، راهبرد سوم به کنترل جوندگان ناقل بیماری و راهبرد چهارم نیز به شناسایی و درمان به موقع بیماران مبتلا اختصاص دارد.
ثبت ۱۶۶۱۹ مورد جدید ابتلا به بیماری تب مالت در سال ۹۷
امیری درخصوص بیماری بروسلوز (تب مالت) تصریح کرد: در سال ۹۷ تعداد ۱۶۶۱۹ مورد ابتلا به بیماری تب مالت جدید در کشور به ثبت رسیده است و بر اساس جمعیت، در هر ۱۰۰ هزار نفر ۲۰ نفر به تب مالت دچار می‌شوند.
وی با بیان اینکه این بیماری در استان‌های غربی و شمالی، خراسان رضوی و شمالی با میزان بیشتری بروز پیدا می‌کند، گفت: شایع‌ترین طریقه انتقال تب مالت، از طریق مصرف محصولات دامی غیرپاستوریزه است، اما ممکن است دامپروری که در قسمت‌های مختلف بدنش زخم و خراشیدگی دارد، با دام بیمار تماس داشته و به بیماری مبتلا شود. مصرف لبنیات تازه غیرپاستوریزه، عدم استفاده از پوشش محافظ مناسب در مواجهه با دام و عدم واکسیناسیون دام‌ها از علل ابتلا به بیماری تب مالت محسوب می‌شود. یکی از درخواست‌های وزارت بهداشت، واکسیناسیون دام‌ها توسط سازمان دامپزشکی است و این اقدام نیز صورت می‌گیرد، اما باید با جدیت بیشتری دنبال شود.
امیری درخصوص بیماری تب کریمه کنگو که یکی از بیماری‌های مهم در حوزه بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان محسوب می‌شود، گفت: شایع‌ترین علائم این بیماری، تب و خونریزی از نقاط مختلف بدن است. به دلیل اینکه این بیماری در دو مکان کریمه روسیه و کنگو شناسایی شده است به این اسم نامگذاری شده است.
وی گفت: راه انتقال این ویروس، از طریق کنه است و زمانی که کنه‌های آلوده دام‌ها را مورد گزش قرار می‌دهند، هنگام گزش ویروس را به بدن دام منتقل می‌کنند و در وهله اول، برای دام خطری ندارد، اما چنانچه فرآورده‌های دامی توسط انسان مورد بهره‌برداری قرار گیرد، خطرناک است. بنابراین در مواجهه با دام باید تمهیدات بهداشتی رعایت شود. همچنین، گوشت و فرآورده‌های دامی، بعداز ۲۴ تا ۴۸ ساعت نگهداری در دمای چهار درجه بالای صفر مصرف شود. باید دقت شود که گوشت دام باید به صورت کامل پخته و مصرف شود. از ۲۰ سال قبل این بیماری در کشور شناسایی شده و مورد درمان قرار دارد و در این ۲۰ سال، تعداد ۱۴۲۴ مورد بیمار شناسایی شده است که از این تعداد، ۱۹۰ مورد فوت کرده‌اند.
بنابر اعلام وبدا، امیری گفت: استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، کرمان، اصفهان، فارس و مازندران به تربیت بیشترین موارد ابتلا به این بیماری را داشته‌اند. همچنین، در سال ۹۷ تعداد ۸۴ مورد ابتلا به تب کریمه کنگو و ۸ مورد فوت ناشی از این بیماری داشته‌ایم. این بیماری در فصول گرم سال بروز و شیوع بیشتری پیدا می‌کند؛ چراکه فصل شروع فعالیت کنه‌ها است.
شست وشوی مداوم دست‌ها با آب و صابون در مواجهه با دامرییس اداره مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت در پایان تاکید کرد: به طورکلی در مواجهه با حیوانات باید تمهیدات بهداشتی رعایت شود. در این مورد، شست وشوی مداوم دست‌ها با آب و صابون بسیار توصیه می‌شود. همچنین، مردم باید دقت کنند که از گزش توسط حشرات و حیوانات جلوگیری کرده و در صورت گزش سریع برای درمان اقدام کنند.
