کراک، شکننده سد دفاعی بدن در مقابل امراض
گزارش‌ها نشان می‌دهد که سوء مصرف مواد مخدر و اعتیاد به اپیوئیدها در جهان حدود ۲۰۰ میلیون نفر را شامل می‌شود که در این میان ایران ازلحاظ معتادان طیف سنی ۱۵ تا ۶۴ سال، دارای رتبه قابل‌توجهی است. بین مواد مختلفی که در ایران مورد سوءمصرف قرار می‌گیرند، کراک اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است. این ماده به سبب اینکه فاقد هرگونه بوی نامطبوع و خاص است، مصرف را راحت‌تر کرده و به‌صورت ماده‌ای کم‌خطر با میزان نئشگی بالا معرفی شده است.
به اعتقاد پژوهشگران این حوزه، شناخت اثر این ماده بر وضعیت سیستم ایمنی و مخصوصاً پاسخ بیگانه‌خواری نوتروفیلی، راه را برای پیشگیری و درمان عفونت‌ها در افراد معتاد هموارتر خواهد کرد. نوتروفیل‌ها از مهم‌ترین سلول‌های سیستم ایمنی ذاتی بدن هستند که دفاع بدن در مقابل عوامل پاتوژن را بر عهده دارند. مهم‌ترین نقش این سلول‌ها، بیگانه‌خواری حرفه‌ای، بلع و از بین بردن عوامل پاتوژن است. در بیماری‌های مختلف، این فعالیت ممکن است تحت تأثیر قرار گرفته و از قدرت بیگانه‌خواری نوتروفیل‌ها کاسته شده و بدن نتواند در برابر عوامل آسیب‌رسان مقاومتی از خود نشان دهد.
در رابطه با این موضوع، محققینی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن تأثیر مصرف یک دوز مورد استفاده معتادان ایرانی از ماده مخدر فوق بر پاسخ بیگانه‌خواری نوتروفیل‌ها مورد آزمایش و بررسی واقع شده است.
در این مطالعه تجربی و آزمایشگاهی، از موش‌های صحرایی به‌عنوان جانوران مدل استفاده شده است. برای انجام آزمایش‌ها، به این موش‌ها ماده مخدر کراک تزریق شد و سپس تبعات مربوطه درخصوص پاسخ بیگانه‌خواری نوتروفیل‌ها مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که مصرف یک دوز کراک می‌تواند سیستم ایمنی اکتسابی را با کاهش تعداد گلبول‌های سفید و همچنین کاهش عملکرد فاگوسیتی نوتروفیل‌ها تحت تأثیر قرار دهد و درنتیجه فرد را مستعد ابتلا به بیماری‌های عفونی گرداند.
در این خصوص، بهرام عمواوغلی تبریزی، دانشیار گروه علوم درمانگاهی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز و همکارش می‌گویند: «نمونه کراک مورد استفاده در این آزمایش دارای استامینوفن، کافئین، مورفین، استیل کدئین، کدئین، هرویین، تبایین و پاپاورین بود و بعد از استفاده از آن در جانوران مدل، قدرت بیگانه‌خواری نوتروفیل‌ها در آن‌ها کاهش معنی‌داری را نشان داد».
به گفته این پژوهشگران «میانگین درصد نوتروفیل‌ها در زمان‌های ۳، ۶ و ۲۴ ساعت بعد از تجویز کراک کاهش قابل‌توجهی نشان داد و در مقابل، میانگین درصد لنفوسیت‌ها، افزایش پیدا کرد».
بر اساس یافته‌های تحقیق فوق، کراک اثرات مخربی بر روی سیستم ایمنی دارد و باعث ضعیف شدن آن می‌شود و در طولانی‌مدت می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر روی فرد مصرف‌کننده بگذارد.
از این تحقیق و نتایج آن‌که در مجله «آسیب‌شناسی درمانگاهی دامپزشکی» منتشر شده است می‌توان برای آگاه‌سازی جوانان با توجه به پایین آمدن سن اعتیاد در کشور استفاده کرد. چراکه متأسفانه برخی از جوانان با این فکر غلط که ماده مخدر کراک خطرناک نیست، به دنبال مصرف آن رفته و ضررهای جبران‌ناپذیری به خود و خانواده وارد می‌آورند.
