«تلفات حوادث رانندگی در سال ۱۳۹۷، نزدیک به ۱.۲ درصد افزایش یافته است»؛ خبری که در اردیبهشت ماه امسال رسما از سوی سازمان پزشکی قانون اعلام شد، اما در پس اعداد و ارقام گم شد و هیچکس به اوج فاجعه فکر نکرد. فاجعهای که ۱۷ هزار و ۱۸۳ نفر را فقط در یکسال به کام مرگ برد و هزاران هزار خانواده را داغدار کرد.
دومین عامل مرگِ ایرانیان، مهمترین و بیشترین عامل سالهای از دست رفته عمر آنها و علتِ ۲۰ درصد بیسرپرست شدن خانوادههای ایرانی مربوط به حوادث ترافیکی جادهای است. تصادفاتی که گویی دیگر وقوعشان در کشور ما عادی شده و هر روز آدمهای زیادی را با آرزوها، خوابو خیالها و دغدغههایشان از بین میبرد. آدمهایی که حالا دیگر در هالهای از عدد و رقم خلاصه میشوند، به راحتی فراموش شده و کسی هم به این آدمها، داغ خانوادههایشان و تبعات اجتماعی و فرهنگی نبودشان فکر نمیکند.
گفته میشود سالانه ۱۴۰۰۰ نفر و روزانه ۴۵ نفر در کشور جان به جاده میدهند و وحشتناکتر اینکه تقریبا در هر یک ساعتونیم دو نفر در تصادفات رانندگی ایران جان خود را از دست میدهند. متاسفانه حجم کشتهشدگان و معلولان ناشی از تصادفات در ایران طی یک دهه گذشته، آنقدر بالا بوده که حتی در برهههایی آن را با تعداد کشتهشدگان جنگ تحمیلی مقایسه کردهاند. حتی برخی کارشناسان عقیده دارند سیل و زلزله و سایر بلایای طبیعی هم آنقدر که تصادفات جادهای در ایران جان مردم را گرفته، منجر به مرگ و میر ایرانیان نشده است.
جادههای ناایمن، خودروهای بیکیفیت و خطای انسانی سه مولفهای است که بسیاری از کارشناسان تصادفات جادهای را به آن گره میزنند و قسمت تاسفبار ماجرا آنجاست که همواره اعلام میشود، عامل انسانی بیشترین دلیل بروز این تصادفات است.
البته باید توجه کرد که تبعات تصادفات فقط به از بین رفتن آدمها خلاصه نمیشود، بلکه گاهی آنها را وارد سیکلی از درد و رنج میکند. درد و رنج جراحت، معلولیت، از کار افتادگی و هزینههای گزافِ درمان و ... و متاسفانه آنچه که کمتر به آن توجه میشود بار روانی، اجتماعی و هزینهایست که به قربانیان و معلولان حوادث جاده ای و خانوادههایشان وارد میشود.
طبق آمار انجمن مددکاری ایران که در سال ۱۳۹۷ ارائه شده، سالانه حدود ۶۰ هزار نفر در اثر سوانح و حوادث جادهای در کشور ما دچار انواع معلولیتها میشوند که طبق برآوردها حدود ۹۰ درصد از این تعداد، توسط بیمارستانها و مراکز درمانی به سازمان بهزیستی ارجاع داده میشوند.
با این وجود ۱۰ هزار و ۸۵ نفر از این افراد با ضایعه نخاعی ناشی از تصادفات مواجه شدهاند که ۲۱۶۶ نفر از آنها را جمعیت زنان و ۷۹۱۹ نفر از آنها جمعیت مردان را تشکیل میدهد. میانگین سنی افراد حادثهدیده ناشی از تصادفات نیز ۳۹.۵ سال اعلام شده است. بنابراین تصادفات جمعیت جوان ایران را نشانه رفته است.
هضم این عدد و رقمها اصلا آسان نیست، اما سم مهلکتر این است که به اعداد و ارقامی که هر روز از کشتهشدگان و مصدومان تصادفات داده میشود، عادت کردهایم و دیگر این مرگها و رنجها و جراحتها تلنگری به هیچکس نمیزند.