از سفر «ارزان» و «قسطی» چه خبر؟
آمار دقیقی از سفرهای داخلی وجود ندارد. اما درباره سفرهای هوایی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی ایران گفته بود که سفرهای هوایی داخلی ایرانی‌ها در نوروز ۲۰ درصد کم‌تر شده است. او از ۵۰ درصد کاهش سفرهای هوایی خارجی نیز خبر داده بود. پیش‌بینی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بر این بود که جمعیتی که سفر خارجی را حذف کرده حتما به سفرهای داخلی روی آورده است، اما گزارش‌های مدیران تورها نیز حاکی بر این است که حجم این سفرها نیز کم‌تر شده است. به باور برخی از مدیران، مردم تخت تاثیر شرایط اقتصادی و با توجه به نوع فرهنگی که دارند، بیشتر ترجیح می‌دهند، دسته‌جمعی و خانوادگی با اتومبیل شخصی سفر کنند. این ادعا را آمارهای مدیرکل دفتر ارزیابی‌های اقتصادی و مدیریت بهره‌وری معاونت حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی تایید می‌کند که گفته بود: در نوروز ۹۸ بیش از ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از طریق ناوگان عمومی جابه‌جا شد که نسبت به جابه جایی ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار مسافر در نوروز سال گذشته، ۱۱ درصد کاهش داشته است.
دی‌ماه سال گذشته همزمان با اوج گرفتن برخی قیمت‌ها در بخش خدمات، بویژه بلیت هواپیما، معاون گردشگری از اجرای طرحی به نام «سفر ارزان» خبر داد که بعدها نام آن به طرح «آسان‌سازی سفر» اصلاح شد.
او گفته بود: «پکیج‌های سفر ارزان ماده شده و پیش‌پرداختی برای سفر درنظر گرفته شده و مابقی هزینه‌ها نیز در قالب اقساط پرداخت می‌شود. » «دفاتر مسافرتی با یکی دو بانک صحبت کرده‌اند تا مسافر مجبور نباشد تمام هزینه را یک‌جا پرداخت کند. مثلاً یک خانواده سه‌نفره این بسته سفر را از یک آژانس می‌گیرد، پیش‌پرداختی را می‌پردازد و برای پرداخت بقیه هزینه، به صورت قسطی به توافق می‌رسند. این ویژگی بسته سفر ما است. »
معاون گردشگری درباره هدف این طرح گفته بود: «مردم ما فقیر نیستند. نمی‌توانیم بگوییم مردم چون پول ندارند داخل پارک می‌خوابند. واقعیت این نیست. ما می‌خواهیم فرهنگ سفر را عوض کنیم. (چادرخوابی) از بی‌برنامگی اتفاق می‌افتد. تمام تلاش ما این است که در مرحله آغازین این طرح، جوری برنامه‌ریزی شود که خانواده‌ها به این نتیجه برسند که استفاده از بسته سفر به نفع آنها است هم از نظر هزینه‌ها و بیشتر از نظر جاذبه‌ها. »
ولی تیموری ـ معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ـ‌اکنون درباره سرنوشت این طرح که با عناوین «ارزان»، «قسطی» و «آسان‌سازی سفر» معرفی شده است، به ایسنا گفت: زمانی که موضوع مطرح شد، تعدادی از شرکت‌های گردشگری کار را شروع کردند، سفر آنها قسطی بود. همین حالا هم آژانس‌های بزرگی درحال انجام آن هستند. برخی شرکت‌های گردشگری وابسته به بانک‌ها نیز وارد فاز اجرایی شده‌اند، ولی آنچه ما دنبال می‌کردیم این بود که در قالب گروه‌هایی از آژانس‌ها، به مسافران تسهیلاتی داده شود. صحبت‌هایی هم شد، اما به سرانجام نرسیدیم.
وی افزود:طرح را به ستاد مرکزی خدمات سفر محول کردیم و متولی آسان‌سازی سفر، این ستاد شد. به استانداران که روسای اجرایی ستادهای استانی هستند نیز ابلاغ کردیم که پکجی‌های ارزان و قابل رقابت را به ستاد مرکزی معرفی کنند تا پس از ارزیابی خدمات و نرخ، در اختبار آژانس‌های گردشگری برای اجرا قرار دهیم. کارگروهی به این منظور شکل گرفته است، ولی کار پیچیدگی‌هایی دارد که باعث شده کمی با احتیاط عمل کنیم.
معاون گردشگری توضیح داد:یک طرح این طرح آژانس‌های گردشگری هستند، اگر ما رسما مجری را از بین آنها معرفی کنیم و یا مثلا اعلام کنیم تور ارزان استان‌های غربی را این آژانس‌ها اجرا می‌کنند، تبلیغ کرده‌ایم و باعث اعتراض سایر آژانس‌ها خواهد شد. ما نمی‌خواهیم این اتفاق افتد و یا انحصاری ایجاد شود.
او با اشاره به نوع فرهنگ سفر مردم، اظهار کرد: حواشی این طرح را باید بیشتر بررسی کنیم. مردم ایران بیشتر تمایل دارند آزاد و بدون تور و آژانس سفر کنند، از طرفی آژانس‌های گردشگری در استان‌ها نیز بیشتر روی فروش بلیت متمرکز شده‌اند تا اجرای تور. این مسائل کار را کمی پیچیده کرده است.
تیموری گفت: به هر حال بستر سفرهای آسان آماده شده است. برخی استان‌ها نیز سفرهای ارزان و یا با قیمت مناسب را معرفی کرده‌اند، تاکید و توصیه به آنها شده است که در طراحی و اجرای این تورها از آژانس‌های بومی استفاده شود و هر جا نیاز داشتند از آژانس‌های قوی‌تر برای مشورت و اصلاح فرایند یاری بگیرند و ستاد مرکزی خدمات سفر نیز بستر را به لحاط فنی برای آنها آماده خواهد کرد. هدف از طرح چنین ایده‌ای این بود که سفر برنامه‌ریزی شده باشد و سامان‌دهی شود.
