نماینده شدن هزینه دارد و رسیدن به کرسیهای ساختمان هرمی بهارستان برای برخی خیلی گرانتر از آنچه تصور میشود آب میخورد. گاهی صحبت از هزینههای چند صد میلیون به میان میآید و گاهی هم رقمها آنقدر سر سامآور میشود که میلیارد را هم رد میکند و به قول قاسم میرزایی نیکو که خودش از ساکنان همان ساختمان است، معلوم نیست این نمایندگان بر اساس کدام قاعده سود و فایده، وارد چنین معاملهای میشوند.»
حرفش حق است با یک حساب سرانگشتی اگر حقوق هر نماینده را ۱۰ میلیون تخمین بزنیم درآمد ۴ سال آن چیزی حدود ۴۸۰ میلیون تومان میشود؛ حال اینکه برخی بر اساس چه منطقی برای رسیدن به این جایگاه، میلیاردی هزینه میکنند از همان مجهولاتی است که برای پی بردنش دیگر نمیتوان به حساب دودوتا چهارتا مراجعه کرد بلکه جوابش را باید در پستوهای روابط و منافع جستجو کرد.
پول های کثیف و میلیاردی و پای لنگ نظارت
موضوع هزینههای انتخاباتی بحث امروز و دیروز نیست که بگوییم با یک پدیده نوظهور مواجه هستیم و حالا باید فکری برای آن بکنیم. این مسئله همواره وجود داشته و فقط مختص به این کشور هم نیست، آن هم با این توجیه که «انتخابات هزینه دارد»؛ اما سوال اینجاست که این هزینهها با چه نظارتی وارد پروسه انتخابات می شوند؟
۲۵ آبان سال ۹۴ بود که عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور از ورود پولهای کثیف به انتخابات سخن به میان آورد هرچند صحبتهای او چندان دوامی نداشت و در صحن علنی بهارستان آنچه گفته بود را به پای برداشت اشتباه رسانهها گذاشت اما این موضوع چیزی نبود که برای اولینبار مطرح شده باشد. مدهی قبل از این اظهارات وزیر روحانی، با افشاگری محمدرضا رحیمی معاون اول محمود احمدینژاد از این هزینههای پر بحث پردهبرداری شده بود. او گفته بود در جریان انتخابات مجلس نهم دولت دهم به ۱۷۰ کاندیدا انتخابات مجلس نهم که اتفاقا برخی از آنها هم به مجلس راه پیدا کردند کمک مالی کرده بود و نزدیک به یک میلیارد و دویست میلیون سهم آنها برای رسیدن به مجلس شده بود.
ماجرای خرید و فروش رای هم که دیگر در این سالها حکایتی شده است. همه این اتفاقات و حرف و حدیثهایش ناشی از پای لنگ نظارت است. موضوعی که هر بار نزدیک به انتخابات می شود بحث قرار دادن قانون و مقرراتی برای حل و فصل آن داغ میشود و پس از انتخابات دوباره غبار فراموشی روی آن مینشیند.
آنچنان که وقتی مجلس دهم سکان قانونگذاری کشور را به دست گرفت قرار بود لایحه شفافسازی هزینههای انتخاباتی که وزارت کشور آن را به مجلس آورده بود جاای خالی قانون را پر کند اما این لایحه هم سرنوشتی بهتر از پیشنهادات قبلی پیدا نکرد و نهایتا در صحن مجلس متقف شد.
البته با طرح اصلاح قانون انتخابات و آمدن لایحه جامع انتخابات به مجلس بار دیگر موضوع شفافسازی هزینههای انتخابات به صدر مباحث خانه ملت آمد اما هنوز تکلیفی برای این موضوع مشخص نشده است و البته آنطور که نمایندگان میگویند قرار است در ۸ ماه باقی مانده تا انتخابات مجلس دستورالعملی برای افزایش نظارتها از سوی مجلس به وزارت کشور ارائه شود.
نماینده مردم یا اسپانسر؟!
حرف تکراری «ریالی برای انتخابات خرج نکردهام» را که کنار بگذاریم وقتی درباره هزینههای انتخاباتی با نمایندگان مجلس صحبت میکنیم دیگر کمتر از ۳۰ میلیون وجود ندارد. البته در میان صحبتهای آنها یک اشتراک وجود دارد و آن اینکه هر نماینده فارغ از حوزه انتخابیهاش از افرادی سخن می گویند که برای نماینده شدن آنها آستین بالا زدهاند و وارد میدان شدهاند؛ هرچند اغلب آنها ادعا میکنند که این کمکها بدون چشمداشت بوده است اما مگر نماینده شدن یک دوست چقدر میارزد که بگوییم چون از دل برآید لاجرم بر دل نشیند؟! اینجاست که میتوان گفت شفاف شدن انتخابات بازار مکاره منفعتطلبان را هم جمع خواهد کرد.
حسن کامران از نمایندگانی است که میگوید صد در صد موافق شفاف شدن هزینههای انتخابات است او میگوید: «شفاف شدن هزینههای انتخبات پاکدستی را افزایش می دهد و البته شفاف شدن اینکه این هزینه را از چه کسانی میگیرند چون اگر از کارچاق کن ها بگیرند خودشان هم میشوند نماینده کارچاق کن»
محسن کوهکن نماینده مردم لنجان نیز از جمله افرادی است که میگوید برای انتخابات نزدیک به ۷۰ میلیون هزینه کرده است. او درباره ورود نمایندگان با هزینههای میلیاردی به مجلس میگوید: من زیر ۱۰۰ میلیون هزینه کردم و دلیل آن هم این است که من چندین دوره در انتخابات هستم و ستادهایم را عموما دوستانی که انگیزههای اعتقادی دارند اداره میکنند این هزینه ها همان هزینههایی است که اجتناب نا پذیر است.» او ادامه میدهد: «اینکه گفته میشود هزینههای میلیاردی وجود دارد برخی ممکن است در شهرستانی کاندیدا شود که هیچگونه رابطهای نداشته باشد برای همین مجبور است به افرادی پول بدهند که برایش کار کنند حتی افرادی را داشتیم که قرار داد بستهاند که این مقدار پول میگیرم تا این مقدار رای جمع کنم.» او میگوید: «درباره من،همه میدانند در منطقه خود شناخته شده هستم و با بسیاری از اهالی آنجا رفیقم و حتی با اسم انها را صدا میکنم برای همین با علاقه خود کار تبلیغات را انجام میدهند»
کوهکن درباره انتظارت و مطالبات در قبال این خوشخدمتیها نیز میگوید: «این بستگی به فرد دارد که چه کسی را انتخاب کنند بنده به صراحت میگویم کلیه افرادی که انتخاب کردم هیچ مطالبهای از من نداشتند. من ۳۵ الی ۳۶ نفر حلقه اولیه دارم که هیچکدام انتظاری از من نداشتند بنابراین این موضوع به نماینده بستگی دارد که وقتی یک فردی برای همکاری اعلام آمادگی میکند او را در چه حلقهای قرار دارد.»
سید حسین نقوی حسینی نیز از جمله نمایندگانی است که میگوید: «ریالی در انتخابات هزینه نکرده و نمیکند و این دیگران هستند که کار تبلیغات را داوطلبانه به عهده میگیرند. او در پاسخ به این سوال که یعنی دیگران محض رضای خدا برای شما بنر چاپ کرده اند گفت: آنها خودشان این کار را انجام میدادند در دورههای قبل هم همینطور بود من اعلام هم کرده بودم و امروز هم اعلام میکنم من نه یک ریال پول دارم که خرج انتخابات کنم و نه این کار را انجام میدهم.»
او میگوید: «همه میدانند من یک ریال پول ستاد و چاپ و تبلیغات نمیدهم تازه کسانی را هم که میخواهند کمک کنند گزینش میکنیم که مبادا رانت خوار و دزد باشند» نقوی حسینی میگوید: «در هر صورت انتخبات هزینه دارد و لازم است ما قاعده و قانونی برای شفاف کردن این هزینهها داشته باشیم»
نرخ کرسی نمایندگی چند؟
«هرکسی بیشتر هزینه کند راحتتر پایش به صحن سبز بهارستان خواهد رسید» این جملهای است که بارها و بارها نزدیک به انتخابات میشنویم و حتی این ماجرا گاهی آنقدر پر از رمز و راز میشود که گاهی گفته میشود اساسا این پول است که در انتخابات حرف اول را میزند؛ اینکه چقدر این حرف و حدیثها منطبق با واقعیت است شاید هیچگاه نشود به یک پاسخ قاطع دست پیدا کرد اما همانقدر که نمیتوان حضور همه نمایندگان در پارلمان را نتیجه صرف هزینههای گزاف در انتخابات دانست ماجرای رد و بدل پولهای هنگفت را هم نمیتوان منکر شد.
جهانبخش محبینیا در این راستا میگوید: «متاسفانه برخی از قبل با دلالی و فروش آرا به مجلس راه پیدا میکنند البته تعداد آنها بسیار کم و انگشت شمار است.»
فارغ از همه این حرف و حدیثها برای آنکه بدانیم نماینده شدن برای نمایندگان مجلس دهم چقدر تمام شده است به سراغ برخی از آنها رفتیم و از پولی که در انتخابات سه سال پیش خرج کردهاند پرسیدیم؛ آنها جوابهای متفاوتی به این سوال دادند که در جدول زیر میبینید.
نام نماینده |
حوزه انتخابیه |
هزینه انتخابات (مبلغ به تومان) |
ابوالفضل ابوترابی |
نجفآباد |
۶۷ میلیون |
هادی بهادری |
ارومیه |
۸۰ میلیون |
حسینعلی حاجیدلیگانی |
شاهین شهر و میمه |
زیر ۱۰۰ میلیون |
حمیدرضا حاجیبابایی |
همدان |
۳۶ الی ۳۷ میلیون |
ابولفضل حسنبیگی |
دامغان |
۴۰ میلیون |
شهباز حسنپور |
سیرجان |
پاسخ نداد |
الیاس حضرتی |
تهران |
حدودا ۱۰ میلیون |
هدایتالله خادمی |
ایذه و باغملک |
حداقل ۵۰۰ میلیون |
علیرضا سلیمی |
محلات |
۲۴ میلیون |
طیبه سیاوشی |
تهران |
۱۰۰ میلیون |
علیرضا کاتب |
گرمسار |
ما وقت نداریم به این چیزها بپردازیم |
حسن کامران |
اصفهان |
قبلا اعلام کردهام |
جبار کوچکی نژاد |
رشت |
۲۵۰ میلیون |
محمدجواد کولیوند |
کرج |
۴۲۰میلیون |
محسن کوهکن |
لنجان |
کمتر از ۷۰ میلیون |
جهانبخش محبی نیا |
میاندوآب |
ریالی هزینه نکردم |
معصومه آقاپور |
شبستر |
نمیتوانم بگویم |
قاسم میرزایی نیکو |
دماوند و فیروزکوه |
۱۵۰ میلیون (دور اول ۷۰م و دور دوم ۸۰م) |
شهاب نادری |
پاوه |
نمیدانم |
پژمانفر نصرالله |
مشهد |
یادم نیست |
سید حسین نقوی حسینی |
ورامین |
خودم ریالی خرج نکردم |
حسن نوروزی |
پردیس و رباطکریم |
۵۰ میلیون |
علی وقفچی |
زنجان |
۴۰ میلیون |
عزتالله یوسفیانملا |
آمل و لاریجان |
نیازی نمیبینم بگویم |