برنامه احمدی‌نژاد چیست؟

«محمود احمدی نژاد» هنوز هم قادر است به موجب اظهارات و اقداماتی جنجالی و زیر سایه سکوت طیفی از جریانات و چهره های سیاسی و نیز نهادهای مسوول، نام خود را در صدر اخبار و تحلیل های رسانه های داخلی و خارجی قرار دهد،‌ اما به چه قیمتی؟

یک بار دولت را هدف هجمه های خود قرار می دهد، یک بار شمشیر را علیه دستگاه قضا از رو می بندد،‌ بار دیگر سیاست های نظام را هدف انتقاد خود قرار می دهد، .... و این داستان همچنان ادامه دارد.

این بار هم سوار بر موج مطالبات معیشتی مردم،‌ بر گزاره «مذاکره با آمریکا» با هدف رفع تحریم متمرکز شده و در گفت و گو با روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز»(اینجا) مواضعی خلاف مواضع رسمی نظام اتخاذ کرده است. این مواضع تا اندازه ای خارج از چارچوب بود که شایبه «دوگانگی» و «شکاف» درون نظام را در رسانه های خارجی مطرح کرد.

برخی اما انگیزه اصلی احمدی نژاد از رفتار های اینچنینی را در چارچوب اهداف انتخاباتی و تلاش برای بازگشت به قدرت تحلیل می کنند. این در حالی است که برخی ناظران در مورد عدم مواجهه قضایی با احمدی نژاد به خاطر رفتارهای خارج از قاعده اش ابراز شگفتی می کنند.

چندی پیش بود که «عبدالواحد موسوی لاری» وزیر کشور دولت اصلاحات در گفت و گویی رسانه ای به این مساله پرداخت و گفت: درحال‌ حاضر آقای احمدی نژاد تنها کسی است که تندترین انتقادها را به حاکمیت می‌کند، ولی آزاد است و هیچ‌کسی هم کاری با او ندارد. نه جلسه او را به‌ هم می‌ریزند، نه او را می‌گیرند و می‌بندند، نه اعتراضی به او می‌کنند و این نشان می‌دهد او چراغ سبزهایی دریافت کرده که این حرف‌ها را می‌زند و مشکلی هم برایش ایجاد نمی‌شود.

رهبری: ترامپ را شایسته مبادله پیام نمی دانم، احمدی نژاد: ترامپ مرد عمل است و اهل مذاکره

در هنگامه اعمال فشار و تحریم علیه کشورمان از سوی آمریکا برای کشاندن ایران پای میز مذاکره و مقاومت جمهوری اسلامی ایران،‌ احمدی نژاد در گفت و گویی یک ساعته با روزنامه نیویورک تایمز،‌ با بی حاصل خواندن گفت و گو با اروپا،‌ بر خلاف مواضع رسمی نظام ‌خواستار گفت و گوی مستقیم با آمریکا در مسایل اساسی شد تا به زعم او اختلافات ریشه‌ای میان دو کشور حل شود.

به گفته احمدی نژاد،‌ ترامپ «مرد عمل» و «تاجری» است که قادر به محاسبه سود و زیان و تصمیم‌گیری بر این مبنا است. ما به او می‌گوییم، بگذارید هزینه‌های بلندمدت هماوردی یا همکاری میان ۲ کشور را محاسبه کنیم و کوته‌بین نباشیم.

به گفته احمدی‌نژاد اگر ترامپ در رویکرد فشار حداکثری خود علیه ایران تجدید نظر کند و برخی تحریم‌ها را بردارد زمینه برای چنین گفت وگویی فراهم می‌شود.

در حالی احمدی نژاد در رسانه های آمریکایی خود را به عنوان نماینده رویکرد سازش کاری در برابر آمریکا در حاکمیت جمهوری اسلامی ایران معرفی کرده است که رهبر انقلاب بارها بر سیاست کلی نظام در ارتباط با آمریکا مبنی بر«نه مذاکره، ‌نه جنگ» تاکید کرده اند.

غیر قابل اعتماد بودن شخص رییس جمهوری آمریکا و پایبند نبودن او به قواعد و اصول روابط بین الملل،‌ بر غیر قابل اتکا بودن دولت آمریکا مزید شده و گفت و گو با این کشور به ویژه در این زمان را به گزینه ای غیر ممکن بدل کرده است.

رهبری چندی پیش در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام،‌ مذاکره با دولت کنونی امریکا را «سمّ مضاعف» دانستند. ایشان در دیدار چندی پیش «آبه شینزو» نخست وزیر ژاپن در قامت پیام رسان آمریکا،‌ به صراحت به مذاکره ترامپ پاسخ منفی داده و گفتند: «من شخص ترامپ را شایسته مبادله هیچ پیامی نمی دانم و هیچ پاسخی هم به او ندارم و نخواهم داد.»

رفتارها و موضع گیری های خارج از چارچوب احمدی نژاد در ارتباط با آمریکا البته تازگی ندارد و مسبوق به سابقه است. او گویا پیش از این سه بار به شخص ترامپ نامه نوشته تا باب تعامل با او را بگشاید؛ یک بار برای تبریک ریاست جمهوری اش، ‌یک بار پس از خروج او از برجام و بار آخر به دنبال تشدید تنش ها میان تهران و واشنگتن. اما هر سه نامه بی پاسخ مانده و مورد بی توجهی قرار گرفته است.

واکاوی انگیزه‌های احمدی نژاد

احمدی‌نژاد در بهره گیری از تاکتیک موج‌سواری روی مطالبات عمومی، ‌سابقه‌ای دیرینه دارد؛‌ چه زمانی که بر موج نارضایتی‌ها در جریان مناظرات انتخاباتی سوار شد،‌ چه اکنون که معیشت مردم به گزاره‌ای پرتکرار در فضای عمومی جامعه تبدیل شده است.

از دید ناظران تمرکز کنونی احمدی‌نژاد بر مساله مذاکره، را می‌توان در چارچوب تلاش او برای جلب افکار عمومی با اهداف سیاسی و حتی انتخاباتی تفسیر کرد.

«یدالله طاهرنژاد» عضو شورای مرکزی حزب «کارگزاران سازندگی» به تازگی در گفت و گویی رسانه ای در مورد احتمال نامزد شدن احمدی نژاد در انتخابات مجلس شورای اسلامی گفت: بعید می‌دانم خود احمدی‌نژاد نامزد انتخابات شود، اما رهبری جریان منتسب به خود را بر عهده خواهد داشت و خود را برای انتخابات ۱۴۰۰ آماده می کند و اگر بتواند در انتخابات مجلس نقش‌آفرینی قابل دفاعی کند، این زمینه برای او فراهم می شود تا در انتخابات ۱۴۰۰، مصمم تر و با انگیزه بیشتری شرکت کند.

طاهرنژاد در مورد گفتمان احتمالی جریان احمدی‌نژاد در انتخابات آتی گفت: سابقه نشان داده که رفتار این جریان خیلی قابل پیش‌بینی نیست، اما آنها می‌توانند از مسائلی که به مذاق جامعه خوش می‌آید و مخاطب جذب می‌کند مثل مبارزه با فساد و رانت استفاده کنند.

موسوی لاری اما معتقد است به رغم آزادی عمل احمدی نژاد،‌ جریان منتسب به او چندان ریشه دار نیست که بتواند بر معادلات سیاسی کشور اثرگذار باشد. به گفته این فعال سیاسی،‌ جریان بهاری در انتخابات آتی عددی نیستند، مگر اینکه مردم در انتخابات مشارکت نکنند. اگر مردم در مشارکت دچار تردید بشوند و فضا انتخاباتی و مشارکتی نشود آقای احمدی‌نژاد می‌تواند بخش قابل توجهی از آرای اصولگرایان را کسب کند و اصولگرایان با یک افت جدی روبه‌رو شوند.

برخی دیگر از ناظران‌، ریشه این رفتارها را در چارچوب تلاش همیشگی احمدی نژاد برای جلب نظر رسانه ها و توجه افکار عمومی حتی در سطح جهانی جستجو می کنند.

از دید کارشناسان جریان شناسی توییت های یک سال اخیر احمدی نژاد،‌ نکات جالبی را به دست می دهد. رییس جمهوری سابق در یک سال گذشته بارها مسایل و موضوعات داخلی آمریکا چون ورزش، موسیقی و سیاست را مبنای توییت های خود به زبان انگلیسی قرار داده است.

احمدی نژاد تداوم حیات سیاسی خود در کشور را در جنجال آفرینی و توجه افکار عمومی می جوید. سفرهای استانی این روزهای احمدی نژاد،‌ اقدامات سازماندهی شده در جمع کردن مردم،‌ طرح اظهارات جنجالی،‌ مخالفت با سیاست های نظام و ... را می توان در این چارچوب تفسیر کرد.

سکوت اصولگرایان و گروه‌های دلواپس در برابر اظهارات و اقدامات خارج از چارچوب احمدی نژاد تا اندازه ای عجیب است که برخی ناظران گزاره «چراغ سبز حاکمیت به احمدی نژاد» را مطرح می کنند. این در حالی است که همین گروه ها در جریان مذاکرات و توافق هسته ای که زیر نظر رهبری انجام شد، ‌تندترین هجمه ها را علیه دولت و شخص رییس جمهوری و وزیر امور خارجه مطرح می کردند و شماری حتی هنوز هم ناجوانمردانه دولتمردان را به خیانت به کشور متهم می کنند.