هزینه درمان ناباروری در ایران با سایر کشورها چه تفاوتی دارد؟
دکتر محمدرضا صادقی با اشاره به شیوع ۱۵ تا ۲۰ درصدی ناباروری در کشور گفت: آمار شیوع کلی ناباروری در کشور مشابه آمار سازمان جهانی بهداشت است، اما در برخی استان‌ها به دلایلی از جمله افزایش حاشیه‌نشینی و شرایط زیست‌محیطی، زندگی شهری و افزایش سن ازدواج شیوع ناباروری بیشتر است. در کل می‌توان گفت از هر پنج زوج ایرانی که در سنین باروری قرار دارند، یک زوج نابارور است.
صادقی در توصیف کیفیت و در دسترس بودن خدمات درمان ناباروری در ایران گفت: امروزه همه روش‌های درمان ناباروری موجود در جهان با کیفیتی هم‌طراز بهترین مراکز دنیا در ایران ارائه می‌شود، اما شاید بتوان گفت هنوز در زمینه پراکندگی مراکز و توزیع امکانات درمانی در سطح کشور به تناسب و تعادل نرسیده‌ایم. مثلاً در تهران بیش از ۵۰ مرکز یا کلینیک درمان ناباروری فعال وجود دارد، اما در برخی از استان‌ها تنها یک کلینیک فعال است.
رییس پژوهشگاه ابن‌سینا با تأکید بر لزوم مراجعه به‌موقع برای درمان ناباروری توضیح داد: خانم‌ها یک دوره طلایی برای فرزندآوری دارند که تا ۳۵ سالگی است. پس از آن، ذخیره تخمدانی و کیفیت تخمک‌ها کاهش می‌یابد و پس از چهل سالگی این روندِ کاهش، شتاب بیشتری می‌گیرد. البته افزایش سن فقط بر قدرت بارداری خانم‌ها اثر ندارد، بلکه آقایان هم، اگرچه با شدت و شتاب کمتر اما در نهایت با عوارض افزایش سن بر توان باروری مواجه می‌شوند.
وی ادامه داد: بنابراین، لازم است زوج‌هایی که قصد بچه‌دار شدن دارند، زودتر برای بارداری اقدام کنند، اما زوج‌هایی که به هر دلیل، از جمله بالا رفتن سن ازدواج، ممکن است سن طلایی باروری را از دست دهند، می‌توانند از طریق انجماد اسپرم یا تخمک یا جنین توان باروری خود را برای آینده حفظ و ذخیره کنند.
صادقی انتخاب یک مرکز درمان مناسب را مهم‌ترین گام در مسیر تشخیص و درمان ناباروری دانست و گفت: اگر زوجی برای بچه‌دار شدن اقدام کنند و پس از یک سال تلاش مداوم نتیجه نگیرند، باید برای تشخیص علت و درمان ناباروری اقدام کنند. اما از آنجا که درمان ناباروری امری پیچیده و چندتخصصی است، باید برای انتخاب مرکز درمان خود، به‌دقت بررسی و تحقیق کنند. حتی اگر این بررسی چند ماه طول بکشد، بهتر از این است که وقت و پول‌شان با درمان‌های پراکنده و بی‌کیفیت، بدون رسیدن به نتیجه،
تلف شود.
این جنین‌شناس با اشاره به اینکه مهم‌ترین معیار در انتخاب یک مرکز درمان مناسب آمار موفقیت و رضایت مراجعان قبلی است، افزود: زوج‌های نابارور می‌توانند با پرس‌وجو از اطرافیان و آشنایان، سر زدن به مراکز مختلف و صحبت با مراجعان، ارزیابی نظم و کیفیت خدمات و جست‌وجو در رسانه‌ها و فضای مجازی به اطلاعات مفیدی درباره آن مرکز دست یابند. قطعاً اگر درصد موفقیت مرکز و تعداد کسانی که آنجا نتیجه گرفته‌اند بیشتر باشد، راحت‌تر می‌توانند به آن مرکز اعتماد کنند.
صادقی در دسترس بودن همه خدمات را نیز به عنوان یکی از معیارهای مهم انتخاب یک مرکز درمان ناباروری برشمرد و توضیح داد: تشخیص و درمان ناباروری امری چندتخصصی و نیازمند انجام اقدامات تشخیصی متعدد است. بنابراین لازم است همه خدمات کلینیکی، پاراکلینیکی، آزمایشگاهی و امکان مشاوره با متخصصان رشته‌های گوناگون در آن مرکز فراهم باشد. طبق استانداردهای جهانی، بیمار نباید مجبور شود برای انجام آزمایش یا سونوگرافی یا عکسبرداری یا حتی جراحی‌های سرپایی به جاهای دیگر مراجعه کند.
رییس پژوهشگاه ابن‌سینا در ادامه افزود: ما به همه زوج‌های عزیز توصیه می‌کنیم خدمات تشخیصی و درمانی را حتماً از مراکز درمان ناباروری دریافت کنند، زیرا حوزه درمان ناباروری محدود به یک تخصص نیست. در حلقه اول، تشخیص و درمان هم حضور همکاران متخصص زنان که فلوشیپ ناباروری دارند، لازم است، هم حضور همکاران متخصص اورولوژی که فلوشیپ ناباروری دارند و هم متخصصان جنین‌شناسی. علاوه بر اینها، ممکن است به تخصص‌های دیگر مانند غدد، ژنتیک، ایمونولوژی و ... هم نیاز باشد. همچنین، بهتر است خدمات تشخیصی مثل آزمایش اسپرموگرام یا عکس رنگی رحم را هم در مراکز درمان ناباروری انجام دهند. چون در این مراکز این خدمات طبق استانداردهای روز جهان و با دقت بسیار بالا انجام می‌شود و همه شاخص‌های مرتبط با باروری به‌دقت ارزیابی می‌شوند.
صادقی گام بعدی در مسیر درمان ناباروری را اعتماد به مرکز درمان منتخب دانست و توضیح داد: اگر زوجین نابارور پس از بررسی و تحقیق کافی یک مرکز درمان ناباروری را انتخاب کردند، باید به آن مرکز اعتماد کنند. ما همواره می‌گوییم که درمان ناباروری نیازمند صبر و حوصله و تکرار است. اگر زوجی در سیکل اول درمان نتیجه نگرفتند، نباید ناامید شوند و مرکز درمان خود را عوض کنند و دوباره در جای دیگر همه چیز را از نو شروع کنند، بلکه باید اعتماد کنند و درمان را ادامه دهند. البته، برای شکل‌گیری این اعتماد لازم است مراکز درمان ناباروری نیز با دقت و تعهد روند درمان مراجعان را بررسی کنند و در صورت ناموفق بودن درمان، دلایل آن را بررسی کنند و یک روش درمان مناسب‌تر به زوجین پیشنهاد کنند.
وی با اشاره به جایگاه ایران در زمینه درمان ناباروری در منطقه و جهان گفت: کیفیت و نرخ موفقیت درمان ناباروری در ایران به حدی است که شهروندان بسیاری از کشورهای منطقه، مانند عراق، ایران را برای درمان ناباروری انتخاب می‌کنند.
صادقی افزود: این استقبال و رونق گردشگری سلامت در حوزه درمان ناباروری در ایران دو دلیل دارد. نخست، همان‌طور که گفتم، کیفیت خدمات و درصد موفقیت درمان در مراکزی مانند ابن‌سینا مشابه بهترین مراکز جهان است و حتی بسیاری از هم‌وطنان مقیم اروپا و آمریکا ترجیح می‌دهند برای درمان ناباروری به ایران بیایند. دوم، قیمت خدمات درمان ناباروری در ایران نسبت به کشورهای منطقه و جهان بسیار پایین‌تر است، در حدی که می‌توان گفت هزینه درمان ناباروری در ایران یک‌دهم کشورهایی مانند ترکیه و امارات و یک‌بیستم کشورهای اروپایی است. وضعیت نرخ ارز هم ایران را به مقصد خوبی برای گردشگران، از جمله گردشگران حوزه سلامت و درمان تبدیل کرده است که می‌تواند اقتصاد گردشگری را رشد دهد.
رییس پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در پایان صحبت‌های خود در برنامه " پایان ناباروری" یادآور شد: اگرچه هزینه‌های درمان ناباروری در ایران نسبت به منطقه و جهان بسیار کم است، اما با توجه به شرایط اقتصادی کشور و سطح درآمدها، این هزینه‌ها برای هم‌وطنان ما سنگین است و بسیاری نمی‌توانند از عهده آن برآیند. بنابراین، با توجه به شیوع ناباروری در کشور و نیز با در نظر داشتن بحران آتی جمعیت و سیاست‌های تشویق فرزندآوری، شایسته است همه نهادهای مرتبط، مانند مجلس شورای اسلامی و دولت، بیش از پیش از زوج‌های نابارور و مراکز درمان ناباروری حمایت کنند. همچنین، لازم است نهادهای بیمه‌گذار دولتی و خصوصی نیز خدمات ناباروری را زیر پوشش خود قرار دهند تا زوج‌های نابارور مجبور نباشند افزون بر استرس و فشار ناباروری، استرس هزینه‌های درمان را نیز تحمل کنند.
