چین شی آزادتر است؟
"پل آر. پیلار"، روزنامه‌نگار آمریکایی، در تحلیلی درخصوص وضعیت سیاسی، اجتماعی و سیاست خارجه چین و تاثیر رشد اقتصادی این کشور بر این وضعیت به بیان دیدگاه‌های خود پرداخته و سعی کرده تا نگاه سیاستگذاران غربی را به این موضوعات از منظر خود جلب کند و با کنکاش در این زمینه، راهکارهایی را نیز خطاب به آنها ارائه کرده است. پیلار در پایگاه خبری آمریکایی "دیلی‌بیست" نوشته است: «بعد از اصلاحات اقتصادی اواخر دهه ۱۹۷۰ چین این باور گسترده در آمریکا و جهان غرب ایجاد شد که داشتن روابط اقتصادی محکم با این چین جدید منجر به آزادسازی تدریجی فضای سیاسی در کشور خواهد شد.
این باور حتی بعد از سرکوب قیام ژوئن ۱۹۸۹ میدان تین‌آن‌من پابرجا بود. اکثر حامیان افزایش تعامل سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی غرب با پکن به این نتیجه رسیده بودند که این کشتار هرچند که غم‌انگیز بود، اما یک اخلال تاسف‌برانگیز در پروسه لیبرال‌سازی چین در بلندمدت بوده است.
رابرت بی زویلیک، معاون وزیر خارجه آمریکا در زمان ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش زمانی گفته بود که یک کشور چین با وضعیت بازتر می‌تواند تبدیل به یک بازیگر مسئول در نظام بین‌المللی شود.
اما تحول‌های سال‌های اخیر باید باعث تردید ما نسبت به این فرضیه شود. چین در دوران ریاست جمهوری شی جینپینگ، رییس جمهور فعلی این کشور به شکلی مشخص مستبدتر در داخل شده است. در دوران ریاست جمهوری او بر این مساله تاکید شده که همه دارندگان مناصب و مسئولیت‌های دولتی باید با جدیت بیشتر دکترین مارکسیستی-لنینیستی را مطالعه کرده و به آن پایبند باشند. او همچنین به شکلی سیستماتیک و به اسم مبارزه با فساد به پاکسازی تعداد زیادی از مقام‌های حزب کمونیست پرداخته است. اگرچه در مواردی این پاکسازی با توجه به سطح فسادی که با رشد اقتصادی چین ایجاد شد موجه بوده اما شی جینپینگ در مواردی از این کمپین برای خلاص شدن از دست رقبای شخصی و ایدئولوژیک خود استفاده کرده است.
او در اقدام قابل توجه دیگری محدودیت‌های دوره‌های ریاست جمهوری را در سال ۲۰۱۸ برداشته و خودش را قادر ساخته به شکلی نامحدود در ریاست جمهوری باقی بماند. در عین حال مجموعه‌ای از سیاست‌های مستبدانه نیز در راستای اعمال اقتدار شخصی رئیس جمهور به همراه رشد اقتصادی این کشور اجرا شده است.
در همین راستا اقتصاددان‌های لیبرال برجسته که زمانی مورد عنایت پکن بوده و دست کم پکن آنها را تحمل می‌کرد، اکنون هدف کمپین‌های اذیت و آزار قرار می‌گیرند. تنها افرادی با خوش‌بینی بیمارگونه و یا با چشمان عمدا کور استدلال خواهند کرد که چین امروز نسبت به یک دهه پیش بازتر و تحمل‌کننده‌تر شده است.
در حال حاضر روند کلی در این کشور به سمت سرکوب بیشتر و چند دستگی بیشتر به پیش می‌رود نه افزایش لیبرال‌سازی.
در زمینه سیاست خارجی نیز پکن یک الگوی نگران‌کننده مشابه را نشان می‌دهد. قدرت نظامی چین افزایش یافته و در همین راستا رفتار این کشور اگر تهاجمی‌تر نباشد دست کم نشان داده که کمتر به دنبال سازش است و این موضوع به ویژه در حوزه‌های دریای چین شرقی، تنگه تایوان و دریای چین جنوبی قابل مشاهده است. در تنگه تایوان رویکرد جسورانه چین مشهودتر است.
اخیرا لیو جون جوآن، یک مقام ارشد چین گفته: تضاد در قدرت در تنگه تایوان گسترده‌تر می‌شود و ما از یک مزیت راهبردی کامل و قالب بر تایوان برخوردار خواهیم بود.
وزیر دفاع چین نیز در یک سخنرانی در کنفرانس سالانه گفت‌وگو شانگریلا در ژوئن گذشته گفت: نسبت به هرگونه تلاشی چه از سوی تایوان و چه از سوی کشورهای خارجی دیگر در راستای برهم زدن هدف اتحاد مجدد چین هشدار می‌دهیم. اگر کسی جرات کند که تایوان را از چین جدا کند ارتش چین گزینه دیگری بجز جنگیدن با هر هزینه‌ای برای دفاع از وحدت ملی خود نخواهد داشت.
همچنین نشانه‌هایی از جسورتر شدن سیاست چین در دریای چین جنوبی نیز وجود داشته است.
اخیرا چین بیش از پیش به گشت‌زنی‌های آمریکا در این منطقه به بهانه آزادی دریانوردی اعتراض می‌کند و کشتی‌هایش مزاحمت‌هایی را برای کشتی‌های آمریکایی به وجود می‌آورند.
یکسری تهدیدهای نگران‌کننده از سوی سلسله مراتب ارتش چین در راستای تشدید سیاست تقابل وجود داشته است. در عین حال چین در قبال سیاست‌اش در خصوص هنگ‌کنگ نیز گرایشات مستبدانه خود را اعمال کرده است.
در سال‌های اخیر چین هرچه بیشتر خودمختاری هنگ‌کنگ را تضعیف کرده است. اخیرا پکن و رییس اجرایی آن در هنگ‌کنگ یک لایحه استرداد را در این منطقه ارائه کردند که باعث اعطای یک اهرم قدرتمند به نظام قضایی چین به منظور اعمال نفوذ بر نظام قضایی مستقل هنگ‌کنگ می‌شود. بعد از مطرح شدن این لایحه موجی از تظاهرات بزرگ و خشمگینانه در هنگ‌کنگ به راه افتاده است.
پکن با این حال تهدید به پاسخ در صورت تداوم این اعتراضات در هنگ‌کنگ کرده است.
یک مقام وزارت دفاع چین اخیرا هشدار داده: تظاهرکنندگان شروع به ایجاد چالش علیه اقتدار دولت مرکزی و اصل یک کشور دو نظام که مبنای خودمختاری هنگ‌کنگ بوده، کرده‌اند.
ارتش چین نیز از احتمال استقرار نظامیان این کشور در هنگ کنگ برای حفظ نظم به درخواست مقام‌های این دولتشهر صحبت کرده است. این ارتش هشدار داده که اتفاق ۲۱ ژوییه در محاصره دفتر ارتباطی دولت چین در هنگ‌کنگ از سوی معترضان، غیرقابل تحمل است.
این هشدارها نگران‌کننده هستند اما با این حال این سرکوب نهایتا می‌تواند باعث توجه سیاستمداران و صاحبنظران در آمریکا به آن شود؛ کسانی که تاکنون بر این توهم که تعامل با چین باعث آزادی بیشتر در فضای سیاسی این کشور و صلح‌آمیز شدن رفتار بین‌المللی آن می‌شود تاکید داشته‌اند.
البته این درست است که باز شدن فضای اقتصادی چین و افزایش تجارت با کشورهای دیگر باعث بهبود چشم‌گیر استانداردهای زندگی مردم چین شده اما باید مقام‌های حوزه‌های سیاست خارجی و سیاست‌گذاری در آمریکا و کشورهای غربی با این واقعیت روبه‌رو شوند که این پیشرفت‌های اقتصادی چین باعث اصلاحات سیاسی و سازش در رفتار پکن نشده و در حقیقت این روند برعکس بوده و باعث کاهش آن شده است.»
