علیاصغر داوودی در خصوص تحریم وزیر امورخارجه، اظهار کرد: تحلیل آمریکا در ابتدا این بود که ایران در نظم جهانی تکروی کرده و با این روش در عرصه بینالمللی هژمونی آمریکا را دچار چالش جدی کرده است. ادامه این روند میتواند الگویی جدی برای کشورهای دیگر شود که به نافرمانی از سیطره آمریکا در نظام جهانی دست بزند و ادامهروی این مسیر باشد.
وی افزود: آمریکاییها برای اینکه بتوانند ایران را مهار کنند، باید سیاستهای منطقهای را در خاورمیانه پی بگیرند، اسرائیل را راضی نگه دارند و متحدان عرب خود در منطقه را خشنود سازند، باید به هر روش و ابزاری برای اعمال فشار روی آوردند. در ابتدا فکر میکردند با تحریم، کار ایران تمام است اما متوجه شدند که تحریمهای اقتصادی و نفتی تاثیرگذار نیست، بنابراین به اقداماتی که ناشی از عصبانیت بود، روی آوردند. آنها از اینکه میبینند ایران با وجود اعمال فشار همچنان تمکین نمیکند و حاضر به مذاکره نیست، عصبانی هستند.
این استاد علوم سیاسی ادامه داد: در ادبیات عرب ضربالامثلی وجود دارد که میگوید "الغریق یتشبث بکل حشیش" انسانی که غرق میشود به هر ابزار و خس و خاشاکی که ببیند دست میاندازد. به نظر من مصداق بارز آن سیاست آمریکاییهاست، به این دلیل که آنها میبینند سیاست خارجیشان در قبال ایران تاثیری نداشته، به هر خس و خاشاکی متوسل میشوند .
داوودی تصریح کرد: هدف اصلی ترامپ این است که ایران را وادار به مذاکره کند. مهم نیست که ماهیت مذاکره چه باشد و ایران مواضع را بپذیرد یا نپذیرد، فرع بر قضیه است و اصل قضیه این بوده که ترامپ برای پیروزی در انتخابات آتی نیاز دارد که مخالفان خود را مجاب سازد. در این مدت انتقادات زیادی مبنی بر اینکه تیم زبدهای در سیاست خارجی ندارد، کسی حرف او را گوش نمیدهد و نمیتواند با دنیا تعاملات سازنده داشته باشد، بر او وارد بود.
وی خاطرنشان کرد: برای ترامپ بسیار مهم است که چندین دستاورد ملموس در حوزه سیاست خارجی داشته باشد. برای انتخابات آتی کره شمالی را وادار به مذاکره کرد که دستاورد بزرگی بود، هر چند که نتیجه مذاکرات دلخواه ترامپ و آمریکا نبوده و کره شمالی راه و مسیر خود را میرود اما برای آمریکا و ترامپ ژست دیپلماسی را فراهم آورد. برای او مهم این بود که توانست وارد خاک کره شمالی شود و با رهبر این کشور چندین بار مذاکره کند.
این استاد علوم سیاسی در خصوص سودجویی ترامپ از این کارزار، گفت: کافی است که ایران تحت تاثیر فشارهای آمریکا برای مذاکره اعلام آمادگی کند، در این صورت ترامپ به آرزوی خود میرسد و به راحتی میتواند از این مساله به عنوان یک دستاورد بزرگ دیپلماتیک در کمپین انتخاباتی خود در مقابل رقبای دموکراتش استفاده کند، در عین حال میتواند بر این نکته مانور دهد که ایران را پس از 40 سال پای میز مذاکره آورده و شرط و شروطی به هدف ایجاد محدودیت برای ایران بگذارد.
داوودی ادامه داد: بحث تعامل با چین و روسیه نیز مطرح است که بر خلاف سال نخست ریاستجمهوری وی، مواضع او در قبال آنها سختتر شده است. جنگ تجاری که با چین آغاز کرده و خروج از پیمانهایی چون پیمان موشکهای میانبرد هستهای گواهی بر این مساله است. هر چه به انتخابات نزدیک میشویم موضع ترامپ سختتر میشود و چون در مورد ایران نتیجهبخش نبوده به هر ابزاری متوسل شدهاند.
وی با اشاره به سفر اخیر وزیر امور خارجه کشور به آمریکا، عنوان کرد: ظریف در سفر اخیری که به آمریکا داشت توانست از دیپلماسی عمومی و رسانهای به نحو مطلوب استفاده کند، صدای جمهوری اسلامی را به گوش مردم و جریانات سیاسی آمریکا برساند و با نمایندگان پارلمان رسانهها و مجامع آکادمیک ارتباط برقرار کند که برای ترامپ و تیم ب خوشایند نبود.
این استاد علوم سیاسی اضافه کرد: آمریکاییها میخواستند این حربه را از دست ایران بگیرند، اینکه پمپئو میگوید من هم تمایل دارم با رسانههای ایران متقابلا مصاحبه کنم، نشان میدهد که دیپلماسی ظریف تا چه اندازه در آنجا موثر بوده است. به این دلیل که آنها نگران این موضوع هستند که نتوانند فشار حداکثری را بر ایران وارد کنند، دکتر ظریف را که در حال حاضر در خط مقدم جمهوری اسلامی است و مواضع کشور را به بهترین وجه تشریح میکند، تحریم کردهاند.
داوودی در خصوص واکنش عقلانی متقابل جمهوری اسلامی در برابر این تصمیم ایالات متحده آمریکا، بیان کرد: درباره اینکه جمهوری اسلامی متقابلا باید چه واکنشی نشان دهد، به نظر من مسیری که ما تاکنون آمدهایم، نشاندهنده این بوده که مواضع ما مواضع به حقی است. گرچه به گذشتههای دور برنمیگردیم، اما میتوانسیتم روابط خود را با آمریکا به شکل دیگری تنظیم کنیم.
وی افزود: در حال حاضر و در یکی دو سال گذشته چارهای جز مقاومت نداشتیم، یعنی اگر غیر مقاومت انجام میدادیم، بازنده دیپلماسی بودیم و آمریکاییها به خواست خود میرسیدند و ما را به میز مذاکره میکشاندند اما ما نمیتوانستیم هیچ دستاوردی داشته باشیم و به اجبار به مواضع کنونی خودمان برمیگشتیم، درحالی که این روند برای ترامپ دستاورد بزرگی بود و برای ما هیچ چیز نداشت.
این استاد علوم سیاسی ادامه داد: من تصور میکنم بهترین کاری که میتوانیم در یک سال باقیمانده از ریاستجمهوری دونالد ترامپ انجام دهیم، ادامه همین سیاست "کجدار و مریز" است. البته باید تلاش کنیم از فرصتهای دیگری که در عرصه بینالمللی وجود دارد، استفاده نماییم؛ تعامل و رایزنی با کشورهای اروپایی، ایجاد تفرقه در کشورهای حوزه آتلانتیک یعنی بین اروپا و آمریکا، نزدیک شدن به روسیه و چین با توجه به اینکه آنها نیز در مقابل آمریکا قرار گرفتهاند، میتواند فرصت خوبی برای ما ایجاد کند، همراه کردن کشورهای جهان سوم بر ضد سیاستهای ترامپ و فعال کردن دیپلماسی کشورهای عضو جنبش عدم تعهد نیز میتواند پاسخ خوبی به سیاستهای ترامپ باشد.
وی خاطرنشان کرد: مهمتر از تمام این موارد مقاومت عمومی در مقابل این سیاستهاست . اگر ما این دوران را پشت سر بگذاریم چه ترامپ شکست بخورد و چه پیروز شود، گام بلندی را در جهت تحقق خواستههای خود برداشتهایم. اگر دولت بعدی دموکراتها باشند، قطعا چنین سیاستهایی نخواهند داشت و اگر در دوره دوم پیروز انتخابات ترامپ باشد، بنابر آنچه تاریخ نشان داده، روسای جمهور در دوره دوم سیاستهای واقعبینانهتری داشتهاند و چون دوره دیگری برای وی مطرح نیست، واقعبینانهتر با جمهوری اسلامی برخورد خواهد کرد. ما نیز میتوانیم تجدید نظری در رابطه خود با آمریکا در سیاست خارجی انجام دهیم.
داوودی در پاسخ به این سوال که آیا این محدودیتها میتواند برای نمایندگان کشور در سازمان ملل نیز دردسرساز شود یا خیر، گفت: آمریکا از لحاظ قانونی طبق میثاقنامهها و موافقتنامههای بینالمللی نمیتواند منع و محدودیتی برای نمایندگان ما در سازمان ملل ایجاد کند، زیرا همه کشورها باید به سازمان ملل متحد دسترسی داشته باشند، البته میتواند دسترسی دیپلماتها را به دیگر نقاط آمریکا محدود کند
این استاد علوم سیاسی بیان کرد: سفرهای آقای ظریف در چارچوب ماموریتهای سازمان ملل محدودیتی ندارد اما برای تعامل با رسانهها و دانشگاههای این کشور میتواند تاثیرگذار باشد. من تصور نمیکنم که این روند بتواند تاثیری بر دیپلماسی ایران و حضور دیپلماتهای ایرانی در سازمان ملل داشته باشد.