گروه خودروسازی سایپا این هفته به طور رسمی اعلام کرد، کیاموتورز کره جنوبی از بازار ایران خارج شد و خط تولید کیا سراتو متوقف میشود. به بهانه خروج کیا موتور شرکتهای بزرگ خودروساز که طی یک سال اخیر بازار ایران را ترک کردهاند را بررسی کردهایم که در ادامه میخوانید.
ولوو ( کشور سوئد )
یکی از اولین کشورهایی که طی یک سال اخیر به تحریم تحریمهای اعمال شده از سوی کشور آمریکا بازار خودروسازی ایران را ترک کرد شرکت سوئدی ولوو بود. سوئدیها در مهرماه سال 1397 ایران را ترک کردند و سخنگوی ولوو گفت که این گروه کامیون سازی دیگر نمیتواند مبلغی بابت قطعات فرستاده شده به ایران دریافت کند پس تصمیم گرفت در ایران فعالیت نکند. قبل از اعمال تحریمها ولوو تصریح کرده بود که ایران میتواند قطب اصلی صادرات آن در بازارهای منطقه خلیج فارس و شمال آفریقا باشد. ولوو با سایپا دیزل کار می کرد که بخشی از دومین خودروساز بزرگ ایران کامیون های مقاوم شرکت سوئدی را با قطعات فرستاده شده به ایران مونتاژ میکرد. حجم همکاری ولوو پیش از برقراری تحریمها به حدی بود که سخنگوی ولوو در سال 95 گفته بود انتظار دارد 5 هزار کامیون ولوو تا مارس 2019 در ایران مونتاز شود و سایپا دیزل شروع به تولید داخلی سه مدل کامیون ولوو کند.
اسکانیا ( کشور سوئد)
دومین برند خودروسازی سوئدی که بازار ایران را ترک کرد، شرکت اسکانیا بود. اگرچه اسکانیا یک برند سوئدی است اما بیش از 70 درصد سهام آن در اختیار شرکت فولکس واگن است. زمزمه خروج اسکانیا از بازار ایران در مرداد 97 آغاز شد. در ایران دو شرکت «عقاب افشان» و «ماموت» نمایندگان ساخت و مونتاژ محصولات اسکانیا در ایران بودند که به ترتیب به ساخت اتوبوس، موتور سنگین و تریلی تحت لیسانس این شرکت در ایران میپرداختند. بحثهای مربوط به خروج اسکانیا از بازار خودروسازی ایران اما از آنجایی شروع شد که «هنریک هنریکسون» مدیرعامل «اسکانیا» صراحتا اعلام کرد: «همه سفارش های این کمپانی که به دلیل تحریم های جدید نمی تواند در نیمه ماه اگوست ارسال شود، لغو خواهد شد. با توجه به اطلاعاتی که امروز به دست ما رسیده، اگر تحول مثبتی رخ ندهد، همه فروش ما با خطر جدی مواجه خواهد شد.» پس از آن اسکانیا رسما از بازار خودروسازی ایران خارج شد، چراکه بر اساس گزارشهای رسمی آمریکا ۱۳ درصد سفارش های اسکانیا را به خود اختصاص داده و این شرکت سوئدی نمیخواست بازار خود در آمریکا را به خطر بیاندازد.
دایملر ( کشور آلمان)
دایملر آگ، شرکت خودروسازی آلمانی و چندملیتی است، که از لحاظ میزان درآمد سالیانه، پس از تویوتا و گروه فولکسواگن، سومین خودروساز بزرگ جهان بهشمار میآید. این شرکت، از نظر تعداد خودروهای تولید شده، در رتبه چهاردهم قرار دارد اما بزرگترین کامیونساز جهان است. شرکت خودروسازی دایملر، پیش از این در ۲۸ دی ماه ۹۶ به صورت رسمی اعلام کرده بود که با شرکت خودروسازی ایران خودرو پروژههای مشترک خواهند داشت. دایملردر اشتوتگارت اعلام کرده بود با شرکت ایران خودرو دیزل و گروه صنعتی "ماموت" (تولیدکننده کامیون) تفاهمنامه همکاری امضا کرده است. همچنین قرار بود شرکتی با سرمایهگذاری مشترک برای تولید کامیونهای مرسدس بنز و قطعات نیروی محرکه آنها تأسیس شود.
اما پس از تحریمهای آمریکا خودروسازی دایملر آلمان ۱۶ مرداد 97 اعلام کرد در واکنش به اجرایی شدن تحریمهای آمریکا علیه ایران، در بیانیهای به رویترز گفت: «در راستای تحریمهای اعلام شده، ما فعالیتهایمان در ایران را که اخیرا محدود هم شده بودند، متوقف کردیم.»
رنو ( کشور فرانسه)
در میان برندهایی که بازار ایران را ترک کردند، شرکت فرانسوی رنو شرایط متفاوت تری داشت و خداحافظی این برند فرانسوی یک خداحافظی طولانی بود. در روزهایی که برندهای خودروسازی ساز رفتن از ایران را میزدند رنو رسما اعلام کرد که بازار ایران را ترک نخواهد کرد اما سه ماه بعد اعلام کرد که با بازگشت تحریمهای آمریکا "به احتمال زیاد" فعالیتش را در ایران متوقف میکند. این رفتار شرکت فرانسوی از نگاه تحلیلگران عجیب بود. چرا که رنو در بازار آمریکا حضور ندارد اما سهام اصلی شرکت خودروسازی نیسان که در آمریکا فعال است، در تملک شرکت رنو است. رنو بعد از برجام قراردادی با سازمان گسترش و صنایع نوسازی ایران برای ایجاد مراکز توزیع و همین طور شبکه فروش و خدمات پس از فروش در ایران امضا کرده بود و این شرکت قرار بود سالانه ۱۵۰ هزار خودرو در ایران تولید کند.
هیوندای ( کره جنوبی ) و مزدا ( ژاپن)
خروج هیوندای و مزدا از بازار ایران قابل پیش بینی بود. این دو شرکت همکاریهای زیادی با شرکتها و برندهای آمریکایی دارند و سالانه برنامههای توسعه محوری را با سایر برندهای آمریکایی به صورت مشترک انجام میدهند.
پژو ستروئن (فرانسه)
یکی از برندهایی که پس از ترک ایران خیلی خود به تبعات منفی این تصمیم خود اعتراف کرد، شرکت پژو ستروئن بود. گروه خودروسازی پی اس ای فرانسوی موسوم به پژو ستروئن یک ماه پیش به طور رسمی اعلام کرد، تحریم های اعمال شده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران از مهمترین دلایل کاهش فروش این شرکت است. آنطور که فرانس 24 گزارش داد فروش ستروئن در نیمه نخست سال ۲۰۱۹ به دلیل خروج از ایران کاهش یافته و در چین تقریباً به دو سوم تنزل یافته است.
کیا موتورز ( کره جنوبی )
یکی از آخرین برندای که از بازار خودروسازی ایران خارج شد، کیا موتورز کره جنوبی بود. چند روز پیش گروه خودروسازی سایپا در اطلاعیهای نوشت: شرکت کرهای کیاموتورز هم بعد از بدعهدی رنو فرانسه، سیتروئن فرانسه و برلیانس چین، به پیروی از تحریمهای یکجانبه آمریکا، بههمکاری با ایران و گروه خودروسازی سایپا پایان داد. بهدنبال این تصمیمِ شرکت کرهای، تولید خودرو کیاسراتو در سایپا نیز این هفته متوقف میشود و خطوط تولید آن نیز جمعآوری میشود.
برندهای چینی در حال نواختن ساز رفتن
اما نکته مهم دیگر درباره احتمال خروج برندهای خودروساز چینی از بازار ایران است که هنوز به صورت قطعی سرنوشت خروج آنها مشخص نیست. در حال حاضر چند شرکت چینی در خودروسازی ایران حضور دارند که بیشتر آنها در بخش خصوصی فعالیت میکنند و برخی نیز میهمان ایران خودرو و سایپا بهعنوان شرکتهای وابسته به دولت، هستند. از جمله شاخصترین چینیهای حاضر در صنعت خودرو ایران میتوان به «چری»، «جک»، «لیفان»، «FAW»، «BYD»، «جیلی»، «ام جی»، «برلیانس» و «چانگان» اشاره کرد که تیراژ همه آنها در شش ماه اخیر کاهش قابل توجهی داشته است.