گزینه‌های جانشینی آمانو در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چه مواضعی نسبت به ایران دارند؟
ظاهرا دو گزینه برای جانشینی آمانو وجود دارد. کورنل فروتای دیپلمات رومانیایی و رافائل ماریانو گروسی اهل آرژانتین.
چهار روز پس از اعلام درگذشت یوکیا آمانو، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که شورای حکام کورنل فروتا دیپلمات رومانیایی مستقر در وین و هماهنگ کننده ارشد آژانس بین المللی انرژی اتمی را به عنوان مدیرکل موقت آن نهاد برگزیده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای اعلام کرد: «در راستای حفظ عملکرد منظم و روان این نهاد جهانی، شورای حکام در نشستی فوق‌العاده کورنل فروتا را به عنوان مدیرکل موقت، تا زمان تعیین مدیرکل دائمی، منصوب نمود.»
البته پیش از فروتا و بلافاصله بعد از درگذشت یوکیا آمانو، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که مری آلیس هیوارد به طور موقت وظایف آمانو را به عهده می‌گیرد. هیوارد از سال ۲۰۱۶ ریاست اداره مدیریت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بر عهده داشت. او هشت سال در بخش خصوصی مدیریت پژوهش‌های هسته‌ای و ۱۵ سال در وزارت خارجه آمریکا در زمینه‌های مربوط به منع اشاعه هسته‌ای و انرژی هسته‌ای کار کرده است. اما شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره هیوارد به توافق نرسید و او تنها سه روز در این مقام باقی ماند و کورنل فروتا، هماهنگ‌کننده ارشد این سازمان به عنوان مدیرکل موقت آژانس انتخاب شد.
کورنل فروتا، مدتی کوتاه خبرنگار حوزه سیاست خارجی بود. وی در سال ۲۰۱۳ به سمت هماهنگ‌کننده ارشد این نهاد منصوب شد و در سال ۲۰۱۵ یکی از اعضای هیات اروپایی مذاکره‌کننده با ایران در موضوع توافق هسته‌ای هم بود. فروتا از دهه ۹۰ میلادی در مقام دیپلمات در وزارت امور خارجه رومانی فعالیت داشت و در فاصله سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ سفیر و نماینده رومانی در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود.
فروتا یکی از حامیان سرسخت توافق هسته ای با ایران و از مخالفان خروج آمریکا از این توافق بین‌المللی است. او در سال ۲۰۱۶ گفته بود: «من فکر می‌کنم برجام از نظر هسته‌ای یک موفقیت به شمار می‌آید. فرآیندهای پیچیده‌ای مانند نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران بیش از هر چیز به گفت‌وگو نیاز دارد.»
فروتا نیز مانند آمانو معتقد است از سال ۲۰۰۳ به این سو برنامه هسته‌ای ایران برخلاف آنچه که اسرائیل ادعا می‌کند از تولید بمب اتم فاصله گرفته است و فعالیت‌ها در این جهت از تحقیقات دانشگاهی فراتر نرفته است.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی که تلاشهای بی‌وقفه ای برای به جریان انداختن دوباره پرونده هسته ای ایران و امنیتی سازی این موضوع دارد و در اینر استا هر از چندگاهی نمایشهای سیرک گونه برگزار می کند سال گذشته مدعی شد اسنادی را از انباری در تورقوز آباد دزدیده و به‌آژانس داده است تا به زعم خود ثابت کند هدف اولیه ایران از برنامه هسته‌ای‌اش نظامی بوده است. این اسناد در اختیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گرفت. با این حال این اسناد از دید آژانس ارزش چندانی نداشت به خاطر همین اسرائیل و آمریکا از یوکیا آمانو و کرنل فروتا انتقاد کردند که این اسناد را جدی تلقی نمی کنند. هشت روز بعد از آن تاریخ، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا خروج این کشور از برجام را اعلام کرد.
فروتا در مجامع عمومی به همراه یوکیا آمانو حضوری مستمر و تعیین‌کننده داشت. او علاوه بر فعالیت در حوزه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی، همانند پل ارتباطی یوکیا آمانو با کشورهای عضو آژانس فعالیت می‌کرد. و شاید به دلیل همین شناخت کافی از سازوکار این نهاد ملل متحد، دست‌کم تا زمان تعیین مدیرکل، هدایت آژانس را برعهده گرفت.
رافائل ماریانو گروسی دیگر نامزد مدیرکلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. نمایندگی آرژانتین در آژانس، رئیس کابینه در دفتر مدیرکل سازمان منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی و سه سال فعالیت به عنوان رئیس کابینه مدیرکل آژانس (یوکیا آمانو) در امور سیاسی از سوابق گروسی به شمار می رود. تجربه رافائل گروسی از اواخر دهه نود میلادی در حوزه خلع سلاح، او را تبدیل به یکی از جدی‌ترین نامزدهای پست مدیرکلی آژانس کرده است.
گروسی موضع سختی در قبال ایران دارد و معتقد است آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید در گزارش هرگونه عدم پایبندی ایران به تعهداتش در برجام، کوتاهی نکند. وی خواهان سرسخت بودن آژانس در برابر هرگونه عدم پایبندی به توافق هسته ای است، موضعی که احتمالا برای آمریکا و اسرائیل خوشایند خواهد بود.
این دیپلمات آرژانتینی اخیرا گفته است که افزایش غنی‌سازی اورانیوم در ایران شاید تهدید فوری محسوب نشود، اما یک مسئله جدی است و جهت پیشگیری از تشدید تنش، باید با آن با دوراندیشی برخورد کرد. این دیپلمات ۵۸ ساله آرژانتینی در مصاحبه با روزنامه فاینشنال تایمز ادعا کرده است موقعیت ایران تغییری نکرده و هنوز کمی بیشتر از یک سال تا رسیدن به نقطه تحول (یا توانایی ساخت سلاح اتمی) فاصله دارد.
گروسی به این روزنامه انگلیسی گفته است که مشخص نیست که غنی‌سازی ایران، اعتراضی به مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌های آمریکا است یا یک اقدام عمدی شتاب‌گرفته که ممکن است منجر به وضعیتی مشکل‌سازتر شود.
مواضع فروتا فاصله بسیاری با گروسی دارد؛ در صورت انتخاب فروتا به سمت مدیر کلی آژانس بین المللی انرژی هسته ای این سازمان در قبال ایران همان مسیری را خواهد رفت که تاکنون و در زمان آمانو داشت. اما ظاهرا گروسی مواضع تندی نسبت به ایران دارد و مدیر کلی او در راستای اهداف تندروهای آمریکایی خواهد بود.
جانشین امانو به احتمال امریکایی و تهدید است .