دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا امروز برای شرکت در نشست سران "گروه هفت" راهی فرانسه میشود. او باز هم در اواخر اوت به اروپا خواهد آمد، این بار برای شرکت در مراسم هشتادمین سالگرد شروع جنگ جهانی دوم در لهستان.
ربکا اشتاودنمالر، مینویسد، ترامپ میتواند در بازدید از اروپا به آلمان نیز سفر کند اما او هیچ برنامهای برای سفر به این کشور و دیدار با آنگلا مرکل، صدراعظم آن ندارد؛ نه اکنون و نه در آیندهای قابل پیشبینی.
بیش از دو سال از ریاست جمهوری ترامپ گذشته و او فقط یک بار آن هم برای حضور در نشست "گروه بیست" در هامبورگ راهی آلمان شد و نه به عنوان مهمان مرکل در برلین.
موضوع چیست؟
مسائل متعددی دست به دست هم داده تا دو کشور به یکدیگر نزدیک نشوند؛ از هزینههای دفاعی آلمان و موضع این کشور در برابر ایران گرفته تا حمایت آن از راهاندازی خط لوله گازی "نورد استریم دو" بین روسیه و اروپا و مقاومت مرکل در برابر منع چین از فعالیت در پروژههای بزرگ زیرساختی.
در کنار تنشهای سیاسی به نظر میرسد که ترامپ و مرکل روابط خوبی نیز در دیدار شخصی نداشته باشند. در مراسم بزرگداشت نبرد نرماندی در تابستان سال جاری در بریتانیا ترامپ حتی به مرکل دست هم نداد.
جوزف برامل، کارشناس آمریکایی شورای روابط خارجی آلمان میگوید: «عدم تمایل به آلمان و لغو سفر برنامهریزیشده ترامپ به دانمارک در ماه سپتامبر بعد از رد پیشنهادش برای خرید گرینلند نمونههایی معمول از "سبک رهبری سوداگرانه" او هستند.»
برامل ادامه میدهد، ترامپ خود را "رئیسی" میبیند که "اهدافی روشن" را بیان میکند و خواستههایش را به "زیردستانش" میگوید و برای آنها "پاداشها و مجازاتهایی" در نظر میگیرد با "سودها و ضررهایی" که اگر نتوانند به خواسته او جامه عمل بپوشند، نصیبشان خواهد شد.
به باور برامل، به همین دلیل آلمان و دانمارک "با بیتوجهی او مجازات شدهاند." در حالی که "لهستان که توانسته طبق خواسته او عمل کند امتیازهایی مادی" نصیبش شده است.
"نفوذ بیشتر" لهستان نسبت به آلمان
در حالی که نقش برلین در واشنگتن رنگ باخته، ورشو از زمان به قدرت رسیدن ترامپ جایگاهی به مراتب بااهمیتتر در روابط میان آمریکا و اروپا پیدا کرده است.
نیل گاردینر از "بنیاد هریتیج"، مستقر در واشنگتن به شبکه اول تلویزیون آلمان (ARD) گفته است: «لهستان نفوذ بیشتری نسبت به آلمان دارد. من لهستان را در حال حاضر دومین شریک مهم [برای آمریکا] بعد از بریتانیا میدانم.»
جوزف برامل، کارشناس آمریکایی شورای روابط خارجی آلمان و گرداننده وبلاگ تحلیلی "کارشناسان آمریکا" با هشدار به لهستان و سایر کشورها آنها را به احتیاط در مورد "روابط دیپلماتیک تازه تقویتشده" خود دعوت کرده است.
او گفته است: «دوستان فعلی ترامپ در شرق اروپا نباید فریب بخورند. دیر یا زود برای ژئواستراتژیستهای آمریکا لازم میشود به منظور مهار فعالیتهای گسترده چین در صدد آشتی با مصالح روسیه برآیند.»
"تلاش برای تفرقهافکنی در اروپا"
تحلیلگر دویچه وله مینویسد، رویگردانی از قدرت اقتصادی اروپا و توجه به کشورهایی که با بروکسل از در نزاع برآمدهاند درست مانند خدمت به یک هدف استراتژیک بزرگتر یا همان تفرقه افکندن میان اتحادیه اروپاست.
جاکوب کریکگارد، کارشناس ارشد مؤسسه اقتصاد بینالمللی "پیترسون" در آمریکا در گفتوگو با شبکه ARD برنامه سفر ترامپ در اروپا را تلاشی برای ایجاد "دودستگی در اتحادیه اروپا" توصیف کرده است. به باور او دولت ترامپ "مخالف چندجانبهگرایی" است.
پتر بایر، هماهنگکننده روابط دولت آلمان با آمریکا به روزنامه "زود وست پرسه" گفته است، اگرچه حفظ روابطی خوب با آمریکا هنوز هم اولویتی با ارزش است، اما موضع واشنگتن در برابر اتحادیه اروپا وحدت شکننده میان این دو را به مخاطره میافکند.
ترامپ به کرات حمایت خود از "بریگزیت سخت" و بوریس جانسون، نخستوزیر کنونی بریتانیا را اعلام کرده است، در حالی که ریچارد گرنل، سفیر این کشور در آلمان اخیرا تهدید کرده که آمریکا میتواند نیروهای خود را از آلمان خارج کرده و عازم لهستان کند.
پتر بایر میگوید، دولت ترامپ از همان آغاز سعی کرد بین اعضای اتحادیه اروپا تفرقه بیاندازد. او هشدار میدهد: «ما باید این موضوع را جدی بگیریم.»