۵ سناریوی اصلی کاهش قیمت دلار
از آخرین باری که دلار رقم ۱۱ هزار و ۲۰۰ هزار تومان را ثبت کرده‌است حدود ۸ ماه می‌گذرد و پیش از این ارز در تاریخ ۱۳ بهمن ماه ۹۷، سطح قیمتی پایین‌تری را تجربه کرده بود.
اما سوالی که ذهن بسیاری از مخاطبان این بازار را به خود درگیر کرده است، این که است که چه علت یا علت‌هایی زمینه‌ساز کاهش قیمت دلار در بازار ایران شده است؟
در این زمینه تحلیل‌ها قطعیت ندارد و عموما کاهش قیمت دلار متاثر از یک دلیل یا فاکتور نیست و مجموعه دلایل زمینه‌ساز کاهش یا افزایش قیمت دلار می‌شود.
با این حال، بررسی نظرات کارشناسان و تحلیلگران به ۵ سناریوی اصلی مربوط می‌شود که به شرح زیر است:
۱. نزدیک‌شدن به زمان افتتاح بازار متشکل ارزی
یکی از سیاست‌های بانک مرکزی و دولت برای ساماندهی بازار ارز راه‌اندازی بازار متشکل ارزی است. این بازار به چه معناست؟ بازیگران اصلی بازار متشکل شامل بانک مرکزی، بانک ها و صرافی های دارای مجوز هستند و قرار است از طریق این بازار، بازیگران غیر مجاز سروسامان داده شده و آنها نیز ناچار به اخذ مجوز و فعالیت قانونی شوند. همچنین این بازار می‌تواند بازار دبی و سلیمانیه عراق را که به عنوان مراجع مهم تعیین قیمت دلار و ارز در داخل کشور به حساب می‌آیند را به حاشیه براند و بازار متشکل، به مرجع تعیین قیمت روزانه دلار و سایر ارزها تبدیل شود. قرار بود این بازار در نیمه مردادماه امسال راه‌اندازی شود اما این زمان به تعویق افتاد و این روزها زمزمه‌هایی از تشکیل هر چه زودتر این بازار مطرح می‌شود. تحلیلگران حوزه ارز معتقدند فعالان ارزی روی خوشی به این بازار نشان خواهند داد.
۲. تاثیرپذیری کمتر نوسان‌های شوک آور
این تحلیل که بازار ارز و سکه در ایران اولین تاثیر را از حواشی و نواسان‌های اقتصادی می‌گیرند و در بسیاری از موارد خود آنها نیز محل تاثیرگذاری بر نوسان‌های شوک‌آور است، تحلیل پرتکراری در میان فعالان بازار ارز است. هم اکنون در ایران برخی بازارها دچار رکود شده‌اند و برخی دیگر ثبات را تجربه می‌کنند. این وضعیت باعث شده آرامش در بازار ایران حاکم شود و از نوسان‌های شوک‌آور خبری نباشد. تحلیلگران بازار ارز و سکه سهم این عامل را در کاهش قیمت دلار در یک ماه اخیر موثر می‌دانند.
۳. ثبات و مدیریت در تقاضا
عرضه به موقع ارز در بانک‌ها و صرافی‌های رسمی یکی از علت‌هایی است که تحلیلگران سهم آن را در مدیریت بازار بالا می‌خوانند. تقاضا برای خرید دلار کنترل شده و تزریق ارز به بازار تا حد قابل قبولی وجود دارد. تا جایی که طی یک ماه اخیر بازار ارز ایران در مقاطعی شاهد قیمت پایین‌تر دلار و سایر ارزها در بازار آزاد در مقایسه با صرافی‌های دولتی بود. به طوریکه دیروز سوم شهریور ۹۸، سطح حمایتی ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومانی شکست و بازار شاهد رقم پایین‌تری (۱۱ هزار و ۳۰۰ ) بود.
۴. پالس‌های مثبت از فرانسه
یکی دیگر از سناریروهای اصلی برای کاهش قیمت دلار در بازار، تحرکات دیپماتیک فرانسه برای ایجاد معافیت برخی کشورها برای خرید نفت ایران است. در دو روز گذشته عنوان شده است که مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه به سایر قدرت‌های جهانی پیشنهاد کرده است که به ایران برخی معافیت‌های فروش نفت اعطا شود. مشخص نیست که نتیجه این پیشنهاد به کجا انجامید، ولی صرف وجود آن تا حدی می‌توانست فضای روانی بازار را به سمت کاهشی بگرداند. همچنین سفر محمد جواد ظریف به فرانسه و محل برگزاری اجلاس G۷ و اظهار نظر دو پهلوی ترامپ درباره ایران نیز در این روند بی تاثیر نبود.
۵. محدود کردن دلالان و سفته بازان
از سوی دیگر به تازگی یکی از مواردی که در گزارش عملکرد بانک مرکزی به منظور تنظیم بازار ارز مطرح شده و مورد تایید تحلیلگران نیز قرار گرفته است، محدود کردن گردش سفته‌بازان ریال عنوان شده است. در واقع وارد شدن به تعاملات مالی پرریسک به منظور سود بردن از نوسانات ارزش یک کالا یا خدمت، سفته بازی نامیده می‌شود. سفته‌بازان ریال در واقع گروهی از دلالانی در بازار بودند و هستند که از نوسانات خرید و فروش ارزها سود می‌برند که این فرآیند را در بازار ارز تحت عنوان «نوسان گرفتن» یاد می‌کنند. آنطور که بانک مرکزی گزارش داده است حذف چک‌های تضمینی قابل پشت‌نویسی دوم و محدود کردن مبلغ تراکنش پورتفوی بانکی به ۱۰۰ میلیون تومان به ازای هر شماره کارت ملی و ۵۰ میلیون تومان هر کارت بانکی نقش اساسی در کنترل گردش سفته‌بازان ریال داشته و عملاً ده‌ها هزار میلیارد تومان گردش سفته بازانه ریال را از چرخه بازارها (خصوصاً بازار ارز و سکه) خارج کرده است.
منابع: تحلیل کارشناسان در روزنامه دنیای اقتصاد، سایت بانک مرکزی، روزنامه شرق و گروه اقتصادی خبرگزاری ایرنا
