برکناری جان بولتون؛ پاییز جنگ طلبی کاخ سفید؟
«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری ایالات متحده در ادامه تصمیم گیری های ناگهانی خود شب گذشته خبر برکناری «جان بولتون» مشاور امنیت ملی کاخ سفید را از طریق توئیتر رسانه ای کرد. اگرچه از چند مدت قبل رسانه های آمریکایی بروز اختلافاتی میان رئیس جمهوری این کشور با برخی نزدیکان و مشاورنش را پیش بینی کرده بودند، اما بیشتر آن ها برکناری «مایک پومپئو» وزیر امور خارجه کاخ سفید را محتمل تر می دانستند.
دونالد ترامپ در بیش از دو سال نیم حضور خود در اتاق بیضی کاخ سفید تغییرات زیادی را در ترکیب دولت آمریکا ایجاد کرده است. به همین دلیل شاید برکناری بولتون برای بسیاری از کشورهای جهان امری عادی به نظر بیاید. اما نگاه و جایگاهی که بولتون در تصمیم گیری های رئیس جمهوری آمریکا داشت مفهوم این برکناری را متفاوت کرده است. ترامپ تاکنون دو وزیر دفاع و دو سرپرست برای این وزارت خانه منصوب کرد؛ همچنین دو وزیر و دو سرپرست برای وزارت امنیت داخلی آمریکا را تعیین کرد؛ وی دو وزیر و یک سرپرست را هم برای وزارت امور خارجه تغییر داد؛ دو مدیر سی. آی. ای و ۳ رئیس ستاد کارکنان کاخ سفید در کنار سه مشارو امنیت ملی آمریکا از مهمترین تغییراتی بودند که وی در مورد نزدیکان خود در کاخ سفید به اجرا در آورد.
گفته می شود «چارلز کوپرمن» معاون بولتون فعلا به عنوان سرپرست موقت شورای امنیت ملی انجام وظیفه می کند تا در هفته های آینده ترامپ چهارمین مشاور امنیت ملی را برای کاخ سفید منصوب کند.
جان بولتون از جمله چهره های سیاسی است که برای ایرانیان با دو ویژگی مهم شناخته می شود. ضدیت با جمهوری اسلامی ایران و تلاش مداوم و توهّم تغییر نظام در ایران در کنار حمایت شدید از رژیم صهیونیستی مهمترین خصیصه های بولتون بوده اند که در سالیان اخیر از وی در رسانه ها مشاهده شد.
وی در حدود یک سال و نیم حضور در پست مشاوره امنیت ملی کاخ سفید نیز تلاش کرد هر دو ویژگی فوق را در حدکمال به نمایش بگذارد و حتی در دوره های مختلف برای رسیدن به آرزوهایش زمان تعیین کرده بود، اما تقریبا به هیچ یک از خواسته های خود نرسید.
در هفته های اخیر رسانه های آمریکایی از بروز اختلاف نظر شدید میان ترامپ و بولتون خبر می دادند. گفته می شود این دو پیش از این هم در زمینه سیاست های کاخ سفید در قبال ایران، کره شمالی و حتی ونزوئلا رویکردهای کاملا متفاوتی داشتند.
نشریه «بیزینس اینسایدر» هم خبر این برکناری را به شکاف های عمیق سیاسی بولتون با ترامپ مرتبط دانست و افزود پایان ۱۷ ماه همکاری این دو فرد به علت دیدگاه رقابتی آن ها در مورد افغانستان و گفت وگو با طالبان به اوج رسید. این گزارش افزود: بولتون معمار جنگ عراق شناخته می شود که دیدگاه های تند وی به ویژه در مورد ایران مخصوصا بحث تغییر نظام بیشتر از دیگر موضوعات جلب توجه می کرد.
دورشدن یک جنگ طلب از کاخ سفید
برخی معتقدند که تغییر اخیر در کاخ سفید به عنوان تحولی عظیم در ساختار سیاست خارجی کاخ سفید به شمار می رود به گونه ای که ممکن است باعث چرخش خط مشی های دولت کنونی این کشور شود.
تارنمای شبکه خبری «ای بی سی» آورده است با به انتها رسیدن تابستان مهم ترین حامی جنگ در میان نزدیکان ترامپ هم به پایان کار خود رسید. البته نکته شگفت آور در مورد برکناری جان بولتون این بود که چرا این اتفاق زودتر از این رخ نداد.
طبق این گزارش، اوج ناکامی بولتون در القای خواسته هایش بر ترامپ در تغییر تصمیم برای حمله محدود به ایران بود که پس از سرنگونی پهپاد آمریکایی در آب های سرزمینی ایران در خلیج فارس در دستور کار کاخ سفید قرار داشت. بولتون به شدت خواستار نشان دادن واکنشی تند و خشن علیه ایران برای جلوگیری از قدرت نمایی بیشتر تهران بود.
البته بولتون از سال ها قبل نیز همین دیدگاه جنگ طلبانه را در مورد ایران در ذهن پرورش می داد. وی در سال ۲۰۱۵ و همزمان با امضای توافق هسته ای در یادداشتی که در روزنامه «نیویورک تایمز» منتشر شد تنها راه برای توقف ایران را جنگ و بمباران ارزیابی کرده بود.
براساس تحلیل شبکه تلویزیونی فوق، بولتون یکی از موثرترین افراد در سیاست خارجی واشنگتن بود و خروج دونالد ترامپ از توافق هسته ای برجام از جمله تصمیم سازی های وی برای رئیس جمهوری آمریکا ارزیابی می شود. به همین دلیل کارشناسان موج خبری را که روز گذشته ترامپ ایجاد کرد تحولی بسیار مهم در کل سیاست خارجی ایالات متحده می بینند که یکی از شاخه های آن ایران است.
شاید به دلیل همین اهمیت و جایگاه برجسته بولتون در تصمیم سازی های واشنگتن بود که برکناری برای وی بسیار سنگین بود. او شب گذشته در پیام هایی که برای برخی خبرنگاران و رسانه ها ارسال کرد، نوشت «شما نمی توانید مرا برکنار کنید من خودم استعفا می دهم».
از نگاه بسیاری از تحلیلگران بحث جدایی ترامپ و بولتون امری اجتناب ناپذیر بود زیرا آن ها در بسیاری از موضوعات سیاست خارجی با هم اختلاف نظر شدید داشتند. روزنامه «یو اس ای تودی» در گزارشی آورده است نزدیکی سیاسی این دو از همان ابتدا دردسر ساز بود. کارزار ترامپ برای خروج از مهلکه جنگ های بی پایان آمریکا، از همان شروع در مقابل رویکرد مداخله گرایانه و تجاوزکارانه بولتون قرار داشت. درحالی که ترامپ به دنبال مذاکره با دشمنان آمریکا بود بولتون برای سرنگونی و نابودی آن ها برنامه ریزی می کرد. آخرین نمونه مهم از این هماوردی در مورد افغانستان رخ داد که ترامپ دیدار با نمایندگان طالبان را لغو کرد که می توانست خروج آمریکا از یک جنگ ۱۸ ساله را به دنبال داشته باشد. بولتون همیشه بر این باور بود که طالبان غیرقابل اعتماد است و نباید با آن مذاکره کرد.
به نوشته شبکه خبری «سی بی اس نیوز» حتی یک منبع خبری خشم رئیس جمهوری آمریکا از جان بولتون را به دلیل عنوان کرد که ترامپ معتقد است مشاورش جزئیات گفت وگوی خصوصی را که در آن رئیس جمهوری پیشنهادی در مورد استفاده از سلاح های هسته ای برای کاهش تاثیر توفان های آب و هوایی را مطرح کرد، فاش ساخته بود.
به اعتقاد «آرون دیوید میلر» از چهره های شناخته شده سیاسی برای هر دو حزب ایالات متحده و تحلیلگر برجسته موسسه کارنگی، بولتون فردی بود که در بسیای از پرونده ها برای ترامپ پاسخ «نه» را تکرار می کرد؛ کره شمالی، ایران، ونزوئلا، و افغانستان و ... از جمله این حوزه ها بودند. به اعتقاد این کارشناس سیاسی «این دو نفر هم از جنبه شخصی و هم از نظر منش سیاسی با یکدیگر همگام نبودند».
براساس چنین تحلیلی، ترامپ بولتون را فردی جنگ طلب می داند؛ حتی برخی متحدان رئیس جمهوری از این امر هراس دارند که این مشاور امنیت ملی تندرو به تدریج رئیس جمهوری آمریکا را وارد یک درگیری نظامی خواهد کرد؛ بیشترین نگرانی هم در مورد خاورمیانه وجود داشت. اکنون این امید به وجود آمده است که با برکناری بولتون از شدت تمایل به جنگ در سیاست هایی کاخ سفید کاسته شود.
ترامپ برای پیروزی در انتخابات امریکا تلاش می کند حسن روحانی را فریب دهد چون او دیگر رئیس جمهور امریکا نیست. نباید به حسن روحانی یک چک سفید امضاء برای مذاکره و تعامل داده شود. اگر حسن روحانی با ترامپ هم مذاکره کند و باعث پیروزی مجدد او در انتخابات شود عملا به رئیس جمهور بعدی ایران هم آسیب رسانده است چون ترامپ دوباره تحریم ها را بازیابی خواهد کرد. 
