ذخایر گاز ایران تا چه زمانی پاسخگوی مصرف است؟
تا چند دهه گذشته اغلب ایرانیان از سوختی به جز گاز در مصارف خانگی، صنعتی و حتی تولید برق استفاده می‌کردند اما کم کم با رونق تولید گاز و گسترش شبکه‌های انتقال، گاز به عنوان سوخت طلایی ایرانیان جای خود را باز کرد.
این امر حتی به خودروها نیز رسید و سی. ان. جی اکنون ۲۰ درصد سوخت خودروهای سبک کشور را تامین می‌کند. با این حال دسترسی آسان به گاز باعث شد تا بد مصرفی سوخت نیز در بین ایرانیان رواج پیدا کند تا آنجا که در حال حاضر، میزان مصرف انرژی در کشور در بخش‌های مختلف اعم از خانگی، تجاری، صنعتی و... حدود چهار برابر و میزان مصرف گاز حدود سه برابر میانگین مصرف جهانی است که به طور قطع موجب هدر رفت منابع انرژی کشور در درازمدت خواهد شد.
این موضوع باعث شده تا با وجود آنکه ایران همچنان با دارا بودن حدود ۳۳ تریلیون متر مکعب ذخیره قابل استحصال گازی به عنوان دومین دارنده ذخایر گازی در دنیا به شمار رود اما در عین حال نگرانی‌هایی برای تامین درازمدت این سوخت ایجاد شود.
در کنار بد مصرفی همچنین بالا رفتن سن تاسیسات گازی و نزدیک شدن چاه‌های برداشت گاز به نیمه دوم عمر خود بر این نگرانی دامن زده است.
با توجه به این مهم، توسعه میدان گازی پارس جنوبی به عنوان اصلی‌ترین منبع تامین گاز کشور و هزینه کرد حدود ۸۰ میلیارد دلار در چرخه توسعه و تولید از این میدان که شامل حفاری، ساخت و نصب سکو و خطوط لوله، ساخت پالایشگاه و ...می‌شود در دستور کار قرار گرفته است.
از سوی دیگر برنامه‌ریزی لازم جهت نگهداشت توان تولید گاز و استفاده از کمپرسورهای تقویت فشار در فازهای مختلف این میدان نیز انجام گرفته و یا در حال انجام است. بر همین اساس طی سال‌های ۹۴ تاکنون فازهای ۱۶، ۱۵، ۱۸-۱۷، ۱۹ و ۲۱-۲۰ مورد بهره‌برداری قرار گرفته و تولید اولیه از فازهای ۱۴-۱۳، و ۲۴-۲۲ نیز طی‌سال‌های ۹۷ و ۹۸ آغاز شده است.
اما این تمام ماجرا نیست. نگرانی دیگری که وجود دارد کاهش فشار میدان پارس جنوبی و افت تولید در سال‌های آینده است. بر همین اساس قرار بود تا در توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی از سکوهای تقویت فشار استفاده شود و سپس به مرور زمان این سکوها به سایر فازهای پارس جنوبی برسد.
اگرچه توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی بعد از خروج آمریکا از برجام و بد عهدی توتال هنوز آغاز نشده اما درخصوص جلوگیری از کاهش فشار میدان پارس جنوبی برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شده است.
بر همین اساس، در توسعه میادین گازی به ویژه میادین مشترک و تکمیل فازهای ۲۴ گانه میدان گازی پارس جنوبی تاکید شده و خطر هرگونه بحرانی از منظر تولید و تامین گاز مصرفی تا سال ۱۴۰۴ و پس از آن رد شده است.
البته به موازات سرمایه‌گذاری در میدان گازی پارس جنوبی، توسعه سایر میادین گازی جهت تامین مصارف خانگی، پالایشگاهی، نیروگاهی، صادرات و تزریق گاز نیز همواره مدنظر بوده و سرمایه‌گذاری گسترده‌ای نیز در این زمینه انجام شده است.
توسعه فاز دوم میدان گازی تنگ‌بیجار، برنامه‌ریزی جهت توسعه آتی میدان گازی تابناک، هما و وراوی و انجام فعالیت‌های اجرایی جهت راه‌اندازی فاز اول میدان گازی کیش تنها بخشی از فعالیت‌های بی‌شمار شرکت ملی نفت در این خصوص می باشد.
با توجه به مجموع فعالیت‌های صورت گرفته، ایران حدود ۳۳ تریلیون متر مکعب گاز قابل استحصال در اختیار دارد و تولید تجمعی سالیانه فعلی نیز حدود ۳۰۰ میلیارد متر مکعب است بنابراین در سال ۱۴۰۴ بحرانی در تامین گاز وجود نخواهد داشت و ذخایر گازی موجود برای تامین نیاز کشور تا بیش از ۵۰ سال آینده نیز کافی خواهد بود.
این در شرایطی است که ایران همچنان پهنه‌های بزرگی در اختیار دارد که هنوز فعالیت‌های اکتشافی در آنها انجام نشده است. همچنین استفاده و بهره‌برداری از منابع غیرمتعارف گازی نیز در ایران صورت نگرفته که انجام این فعالیت‌ها می‌تواند روند افزایش تقاضای گاز را جبران کند.
