صالحی: توقف جزئی تعهدات ایران با اجرای موثر و کامل برجام قابل برگشت است

علی‌اکبر صالحی معاون رییس‌جمهوری کشورمان صبح روز دوشنبه به وقت محلی در سخنانی در کنفرانس سالانه عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، ضمن تاکید بر نقش مهم انرژی هسته‌ای در چرخه های مختلف زندگی و دستاوردهای جمهوری اسلامی در این حوزه، و همچنین انتقاد از عدم اجرای تغهدات طرف های باقی مانده در برجام، نسبت به یکجانبه گرایی و اقدامات مخرب آمریکا در ضربه به چندجانبه گرایی و دستاوردهای مهم دیپلماسی در چند دهه گذشته هشدار داد.

صالحی در ابتدای سخنرانی خود با تاکید بر اینکه در این برهه زمانی حساس برای موضوع چندجانبه گرایی، نشست جاری کنفرانس عمومی فرصتی منحصر به فرد جهت بررسی چالش ها و تعیین جایگاه اعضاء برای رسیدگی به این چالش ها می باشد، به تشریح دیدگاه ملی کشورمان در این خصوص پرداخت و اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران اهداف منطقی را برای گسترش برنامه صلح آمیز هسته ای خود و استفاده از فناوری هسته ای در حوزه تولید انرژی، بهداشت، و کشاورزی در پیش گرفته و پیشرفت ها و موفقیت های معقولانه ای را در این خصوص به دست آورده است. جمهوری اسلامی، همچنین بر مبنای ظرفیت های گسترده خود، به ویژه دانشمندان جوان و بسیار با استعدادش، از تعامل با شرکای علاقه مند به فناوری استقبال می کند.

رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه به موضوع ایمنی هسته ای پرداخت و گفت: ایمنی هسته ای، همواره یکی از مهمترین اولویت های ما بوده و همه تدابیر ایمنی تاسیسات اتمی ما از جمله نیروگاه اتمی بوشهر، به طور دقیقی تحت نظارت محکم نهاد نظام ایمنی هسته ایران بوده است. وی با اشاره به اینکه سال گذشته، "تیم بررسی ایمنی عملیاتی آژانس"، طی ماموریتی یک بررسی دقیق را از نیروگاه اتمی بوشهر به همراه یک جمعبندی قابل قبول انجام داد، افزود: جمهوری اسلامی ایران معتقد است که مسئولیت ایمنی و امنیت هسته ای، به طور کامل با دولت ها بوده و تدابیر و ابتکاراتی که با هدف تقویت آنها انجام می گردد، نبایستی به عنوان بهانه و یا اهرمی برای نقض، انکار و یا محدود کردن حقوق غیرقابل تغییر کشورهای در حال توسعه برای تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هسته ای جهت اهداف صلح آمیز بدون تبعیض، قرار گیرد.

وی اظهار داشت: «ایران، پیشرفت هایی را در تاسیس یک مرکز ایمنی هسته ای به عنوان سازمان پشتیبانی فنی نهاد نظام ایمنی خود به دست آورده که با فناوری ها و دستگاه های مدرن از طریق همکاری با اتحادیه اروپا تجهیز خواهد شد. همچنین، ایران از نزدیک در حال بررسی و نظارت بر تحولات در حوزه کنوانیسون های هسته ای می باشد و مجلس ما اخیرا لایحه الحاق به کنوانسیون مشترک در مورد ایمنی مدیریت سوخت های هسته ای مصرف شده و ایمنی مدیریت پسماندهای رادیو اکتیو را تصویب نموده که به محض تائید نهایی، به سرانجام خواهد رسید.

صالحی تصریح کرد: ایران تاکید ویژه ای در ایجاد شبکه های منطقه ای مربوط به افزایش ایمنی هسته ای و رسیدگی به وضعیت های اضطراری دارد، و بواسطه تجربیات، دانش، و ظرفیت های گسترده، آمادگی خود را برای همکاری مشترک با همه کشورهای منطقه اعلام می کند. جمهوری اسلامی ایران مصمم است تا امنیت مطلوب را برای مواد و تاسیسات هسته ای خود فراهم نموده و اخیرا میزبان یک "کارگاه منطقه ای در مورد معرفی معماری تشخیص امنیت هسته ای"، در همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی در جولای 2019 بوده است..

معاون رئیس جمهور در بخش دیگری از بیانیه خود، به موضوع برجام پرداخت و گفت: یک اتفاق نظر وسیع میان تمامی دولت های عضو وجود دارد و آن این است که برجام، یک نقطه عطف حقیقی در تاریخ چندجانبه گرایی و به عنوان یک دستاورد بین المللی مهم می باشد.

وی همچنین افزود: ایران برخی محدودیت های موقت را بر روی برنامه هسته ای خود قبول کرد و سطح بی سابقه ای از نظارت و دسترسی را برای آژانس در زمینه تعهدات جدید ذیل پروتکل الحاقی و برجام در برابر برداشتن تحریم های مرتبط هسته ای ارائه کرده است. در همین رابطه، قابل ذکر است که ایران با داشتن تنها 3 درصد تاسیسات هسته ای جهان، تقریبا حدود 20 درصد از تمامی دسترسی‌ها را برای آژانس فراهم کرده است.

رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه با تاکید بر اینکه ایران همواره این نکته را شفاف بیان کرده است که اکتساب، تولید، ذخیره، و استفاده از سلاح های کشتار جمعی نه ذیل اصول دینی ما مشروعیت دارد و نه در دکترین دفاعی ایران تعریف شده است، افزود: در میان چنین رکورد بی سابقه ای از راستی آزمایی و شفافیت در تاریخ آژانس و موضع اصولی ایران در مورد سلاح های هسته ای، توافق هسته ای از سوی دولت ایالات متحده آمریکا بدترین توافق تاریخ آن کشور خوانده شده است.

وی همچنین خاطرنشان کرد که ایالات متحده آمریکا تمامی انواع سلاح های کشتار جمعی، شامل سلاح های هسته ای را توسعه و حتی از آن علیه دیگران استفاده نموده، و در "بازبینی موقعیت هسته ای" خود نیز دیگران را تهدید به استفاده از سلاح های اتمی می کنند.

صالحی همچنین با ذکر اینکه برجام به عنوان یک دستاورد بارز از سال ها تلاش دیپلماتیک مورد ستایش واقع شده است، اضافه کرد: با این حال، دولت های مربوطه به غیر از ابراز تاسف از نقض قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل توسط عضو آمریکا، کار دیگری انجام نداده اند. لذا، خروجی این توافق برای ایران هم اکنون تبدیل به تحریم های غیرقانونی و غیر انسانی علیه تجارت، اقتصاد، و سرمایه گذاری خارجی در تضاد آشکار با مقررات برجام و قطعنامه شورای امنیت شده است و متاسفانه این تحریم ها بر روی بخش هایی مانند غذا، دارو، محصولات رادیو دارویی، و حتی نهاد نظام ایمنی هسته ای ایران نیز اثر گذاشته است.

معاون رییس‌جمهور ضمن تاکید بر اینکه برجام یک توافقنامه چندجانبه می باشد که در برگیرنده حقوق و مسئولیت هایی برای همه طرفین هست، اظهار کرد: بنابراین، اجرای چنین توافقی توسط فقط یک عضو آن، نه یک انتظار مشروع، و نه یک امکان عملی می باشد.

وی در ادامه خطاب به اعضای حاضر در جلسه، گفت: اجازه بدهید از شما یک سوال بپرسم، و آن این که با چنین همکاری گسترده ایران با آژانس، که فراتر از تعهدات استاندارد ذیل موافقت نامه جامع پادمان، می باشد و اجرای کامل تعهداتمان ذیل توافق هسته ای بدون بدست آوردن مزایای آن، عکس العمل ما بایست چه می بود؟ آیا هنوز هم منصفانه است که ایران به اجرای یکجانبه این توافق ادامه دهد؟ با این حال و بعد از خروج یکجانبه آمریکا از برجام، ایران برای بیش از یک سال از خود صبر استراتژیک نشان داد تا به باقی‌مانده اعضای برجام اجازه دهد که اثرات این خروج را جبران کنند.

رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان با اشاره به همه تلاش‌هایی که تاکنون از سوی برخی کشورها با هدف حفظ برجام صورت گرفته و ضمن احترام به آنها، افزود: متاسفانه ما کماکان دور از تحقق اهداف پایه ای این توافق و تحقق خواسته های مشروع ایران هستیم. از این رو، هیچ گزینه دیگری برای ایران به غیر از توسل به مقررات مربوطه ذیل برجام برای توقف بخشی از تعهداتش با هدف ایجاد پنجره جدیدی در دیپلماسی برای حفظ این توافق باقی نماند. باید ذکر شود که توقف جزئی تعهدات ایران در صورت اجرای موثر و کامل برجام توسط اعضای باقی‌مانده در این توافق، قابل برگشت است.

وی در ادامه خاطرنشان کرد که حفظ برجام، مسئولیت مشترک همه اعضای جامعه بین المللی بوده و ضمن هشدار در مورد اینکه اگر جامعه بین المللی در نجات فوری برجام کوتاهی کند، افزود: «در این صورت، چندجانبه گرایی کارایی خود را از دست خواهد داد، هرگونه حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات به چالش کشیده خواهد شد، و در نهایت شرایط در راستای منافع جنگ‌طلبان خواهد بود».

معاون رئیس جمهور کشورمان در جمع‌بندی سخنرانی خود با اشاره به اینکه نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، که شامل اعمال تحریم های غیرقانونی یک‌جانبه و اعمال فراسرزمینی قوانین ملی به دیگر کشورها توسط آمریکا می باشد، در حال به خطر انداختن رویه‌های دیپلماسی ایجاد شده در دهه های گذشته می باشد، افزود: به منظور بازگرداندن نظم به وضعیت به هم ریخته کنونی که چندجانبه گرایی با آن مواجه می باشد، تلاش های فردی و جمعی ما نه تنها بایستی معطوف به کسب دستاوردهای جدید باشد، بلکه باید همچنین معطوف حفظ دستاورهایی باشد که در گذشته برای رسیدن به آن تلاش های سختی انجام شده است. بدین منظور، رفتار مخرب ایالات متحده آمریکا و پیگیری تروریسم اقتصادی از سوی دولت این کشور علیه دیگر کشورها، بایستی از سوی جامعه بین المللی محکوم و رد گردد.