آیا نمایندگان مجلس دارای مصونیت قضایی هستند؟
اخیرا به دنبال مرگ ناگوار سحر خدایاری، علی مطهری و پروانه سلحشوری دو نماینده اصلاح‌طلب مجلس در شبکه‌های اجتماعی به این اتفاق ناخوشایند واکنش نشان دادند که حالا سخنگوی قوه قضائیه از احتمال برخورد قضایی با این دو نماینده مجلس می‌گوید.
نعمت احمدی، حقوقدان دراین‌باره می‌گوید: اصل هشتادوچهار قانون اساسی مقرر می‌دارد «هر نماینده در برابر تمام ملت مسئول است و حق دارد در همه مسائل داخلی و خارجی کشور اظهارنظر نماید» و اصل هشتادوشش قانون اساسی نمایندگان مجلس را در مقام ایفای وظایف نمایندگی و اظهارنظر و رای خود کاملا آزاد دانسته و تعقیب و توقیف آنان را به سبب نظراتی که در مجلس اظهار کرده‌اند یا آرائی که در مقام ایفای وظایف نمایندگی خود داده‌اند، ممنوع کرده است.
غلامحسین اسماعیلی روز گذشته در دهمین نشست خبری خود با رسانه‌ها، در پاسخ به سوالی درخصوص احتمال برخورد قضایی با یک رسانه و دو نماینده در ماجرای سحر خدایاری یادآور گفت: انتظار اولیه ما اصلاح رویه توسط خود اشخاص است و بعد هم منتظر اقدام جدی هیئت نظارت بر مطبوعات و نمایندگان هستیم که اگر اقدامی نشد یا موثر نبود دادسرا نسبت به اقدام قضایی پیگیری لازم را خواهد داشت.
در ادامه محمد جواد جمالی نوبندگانی، سخنگوی هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان در واکنش به اظهارات سخنگوی قوه قضا گفت: بنده بارها گفته‌ام که طبق برداشت حقوقدانان عضو هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان رسیدگی به پرونده‌ها در هیئت منوط به ارائه شکواییه از طرف اشخاص حقیقی یا حقوقی است و هیئت نظارت بعد از رسیدن شکواییه موضوع را بررسی می‌کند که هنوز شکایتی از دو نماینده مجلس در ماجرای سحر خدایاری به هیئت نظارت نرسیده است که درصورت ارائه شکایت ما آن را بررسی خواهیم کرد.
محمدجواد جمالی در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: با توجه به اینکه مجلس در تعطیلات به سر می‌برد، هنوز شکواییه از قوه قضائیه به دستمان نرسیده است. البته این احتمال متصور است که شکایت وجود داشته باشد. ان‌شاءالله در اولین روز شروع کار مجلس بعد از تعطیلات شکایات رسیده را بررسی می‌کنیم.
جمالی یادآور شد: تاکنون دادستانی به عنوان مدعی‌العموم در موضوعات مختلف شکایاتی را به هیئت نظارت فرستاده و ما آن را بررسی کردیم اینکه چقدر احکام هیئت موثر بوده یا نه، همه براساس قانون مصوب مجلس هشتم درباره اختیارات هیئت نظارت است که هیئت از نظر حقوقی بیشتر از آن نمی‌تواند اقدام کند.
سخنگوی هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان در واکنش به این بخش از صبحت‌های اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه مبنی بر این که اگر اقدام هیئت نظارت موثر نباشد دادسرا نسبت به اقدام قضایی پیگیری لازم را خواهد داشت، گفت: باید ببینیم که چطور قرار است این موضوعات حل و فصل شود موضوعاتی که جزو توافقات هیئت رئیسه مجلس در جلسه با آقای رئیسی رئیس قوه قضائیه مطرح شد. به هر حال ما منتظر شروع مجلس هستیم ولی قدر مسلم هماهنگی هیئت نظارت با دستگاه قضایی می‌تواند مفیدتر باشد.
نمایندگان حق اظهار نظر دارند، نمی‌توانیم فضا را بسته کنیم
نعمت احمدی، حقوقدان و استاد دانشگاه دراین‌باره می‌گوید: براساس اصل 84 و 86 قانون اساسی، نمایندگان مجلس حق دارند در همه امور داخلی و خارجی کشور اظهار نظر کند. همچنین در ادامه این اصول آمده است که نمی‌توان در رابطه با اظهار نظر نماینده و یا رای نماینده، او را مورد تعقیب قرار داد. باید توجه داشت که نماینده فقط در صحن مجلس وظیفه نمایندگی خود را انجام نمی‌دهد و دارای مصونیت نیست، بلکه او از لحظه‌ای که اعتبارنامه‌اش تصویب و سوگند یاد کرد در هر زمان و مکان نماینده محسوب می‌شود.
این حقوقدان می‌افزاید: من از سخنگوی محترم قوه قضائیه تعجب می‌کنم به هرحال یک اتفاق دلخراش و بسیار تلخ در مقابل یکی از دادگاه‌ها رخ داده و مشخص است که افراد از این واقعه ناراحت خواهند شد و واکنش‌هایی هم به همراه خواهد داشت و سوالاتی در ذهن ایجاد می‌شود. ما نباید بیش از این فضا را بسته کنیم و اجازه اظهار نظر به نمایندگان و یا افراد ندهیم.
وی تاکید می‌کند: نمایندگان مصونیت پارلمانی دارند بنابراین نماینده بر اساس آن مجاز است در هر موردی اظهارنظر کند. همچنین بر همین اعتبار قانون تعیین کردند که برای تعقیب نمایندگان باید ابتدا در هیات نظارت بر رفتار نمایندگان مسئله مطرح شود. همین امر، یعنی اینکه از نظر شکلی برای شکایت علیه نمایندگان قانونگذار یک نهاد دیگری را تاسیس کرده است نشان دهنده این است که نمایندگان مصونیت دارند. مگر در مورد جرائم خاص یعنی در صورت ارتکاب جرم، قوه قضائیه می‌تواند نمایندگان را مورد تعقیب قضایی قرار دهد.
