از دزدی با اپلیکیشن‌ها تا وعده اینترنت رایگان/ نبرد آخر وزیر برای تعطیلی ارزش افزوده
«پس از مدت‌ها کش‌وقوس درباره تخلفات کلان سرویس ارزش افزوده وزیر ارتباطات سرانجام با یک توییت خط قرمز آخر را کشید تا نبرد با اختاپوس دزدی از مردم به مرحله نهایی، حساس و سرنوشت‌ساز خود برسد. محمدجواد آذری جهرمی در توییتر خود اعلام کرد: «شاید وقتش رسیده باشد که به‌زودی کل سرویس‌های ارزش افزوده را برای همیشه تعطیل کنیم.»
تا قبل از این وزیر ارتباطات هیچ‌وقت از تعطیلی کامل این سرویس قدیمی که مایه نگرانی و از دست رفتن پول مردم با هزاران کلک شده حرف نزده بود. مجموعه وزارت ارتباطات تا پیش از این با جریمه شرکت‌های ارزش افزوده یا اپراتورها تلاش داشت تا متخلفان این حوزه را تنبیه کرده و به‌نوعی وضعیت آن را با یک تصفیه سر و سامان ببخشد. توییت آذری جهرمی اما نشان می‌دهد احتمالا همان طور که بسیاری حدس می‌زنند تخلفات سرویس‌های ارزش افزوده آن قدر گسترده است که حالا وزیر ارتباطات تصمیمی انقلابی برای تعطیلی کامل آن گرفته است.
از دزدی با اپلیکیشن‌ها تا وعده اینترنت رایگان
اکثر مردم طعم تلخ قبض‌هایی با رقم نامتعارف یا تمام شدن سریع شارژ خط‌های اعتباری خود را چشیده‌اند. شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های مختلف پر از انواع تبلیغات برای فریب کاربران برای وارد کردن شماره تلفن همراه‌شان است تا روزانه حداقل ۵۰۰ تومان از جیب آنها بدون هیچ خدمات جدی یا محتوایی سرقت شود. شرکت‌های ارزش افزوده از چند سال قبل و با هدف ارائه خدمات ویژه به کاربران موبایل راه‌اندازی شدند. این سرویس‌ها قرار بود خدمات اضافه‌ای مثل متن، خدمات حوزه آی‌تی، سرگرمی و... را دربرداشته باشد و در ازای این خدمت، هزینه‌ای هم از مشترک بگیرد. حالا اما مدت‌هاست که ورق برگشته است. خیلی از شرکت‌های فعال در این حوزه خدمات خاصی به مشترکان‌شان ارائه نمی‌کنند. در بهترین حالت آنها را در یک باشگاه هواداری عضو کرده و در ازای این عضویت در بازه‌های روزانه یا ماهانه هزینه‌ای از او دریافت می‌کنند. در واقع برخلاف نام این سرویس‌ها، هیچ ارزش افزوده‌ای به کاربر عضو شده در این باشگاه‌ها داده نمی‌شود. میزان تخلفات آنها که سودش به جیب شرکت‌ها و اپراتورهای تلفن همراه می‌رود، آن قدر زیاد است که محمد جواد آذری جهرمی از لفظ اختاپوس‌های ارزش افزوده برای آنها استفاده کرده است.
نبرد در مقابل گردش مالی کلان
هیچ‌کس اطلاع دقیقی از گردش مالی مجموعه شرکت‌های فعال در حوزه ارزش افزوده ندارد اما تنها یک پرونده تخلف در این حوزه که وزیر ارتباطات اعلام کرد نشان از کلاهبرداری ۲۲ میلیارد تومانی داشت. در واقع ارزش افزوده و حجم کلاهبرداری انجام شده در آن یکی از اسرار مگوی کشور است.
محمدجعفر نعناکار، مدیرکل حقوقی سازمان فناوری اطلاعات ایران دراین‌باره به همشهری می‌گوید: «یک چرخه مالی خیلی بزرگ وجود دارد که صاحب محتوا، صاحب خدمات و تجمیع‌کننده و ارائه‌کننده و اپراتور، همه سود می‌برند. تنها کسی که ضرر می‌کند، کاربر صاحب سیم‌کارت است.»
همین گردش مالی کلان است که تعطیلی این سرویس‌ها را احتمالا برای وزیر ارتباطات کشور هم بسیار سخت خواهد کرد. واقعیت این است که اپراتورها از ارزش افزوده‌ها سود کلانی می‌برند اما کسی جزئیات آن را علنی نمی‌داند. به‌صورت مشخص آمار دقیق و شفافی از میزان درآمد سالانه اپراتورهای تلفن همراه از خدمات ارزش‌افزوده وجود ندارد اما با اتکا به آمارهای مقطعی وزارت ارتباطات هم می‌توان از رقم هنگفت گردش مالی این حوزه سر درآورد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات چندی پیش خبر از درآمد سالانه ۳هزار میلیارد تومانی در بازار پیامک داد که ۶۰درصد آن متعلق به خدمات ارزش‌افزوده و پیامک‌های تبلیغاتی است. همچنین تیرماه سال۹۵ مرتضی براری، که در آن زمان معاونت امور دولت و استان‌های وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات (دولت یازدهم) را برعهده داشت، گفته بود که در سال۹۴ همراه اول ۱۲۰۰میلیارد تومان و اپراتورهای ایرانسل و رایتل هر کدام هزار میلیارد تومان از محل خدمات ارزش‌افزوده درآمد کسب کرده‌اند. این رقم‌ها تنها سهم درآمدی اپراتورها از ارزش افزوده است و در سوی دیگر سهم شرکت‌های تجمیع‌کننده و تولیدکننده‌های محتوا قرار دارد که نشان می‌دهد حجم گردش مالی این بازار چقدر زیاد است.»
