ترامپ با لیستی بلند از مذاکرات بی‌فرجام، راهی مجمع عمومی است

در آستانه برگزاری هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل، خبرگزاری آسوشیتدپرس به بررسی چالش‌هایی پرداخته که گریبان‌گیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در حوزه سیاست خارجه شده است؛ او این هفته راهی این نشست است تا به گفتگو با دیگر رهبران جهان بپردازد:

«چالش‌های پیش روی ترامپ، امور ایران، کره شمالی، طالبان، اسرائیل و فلسطینیان را در بر می‌گیرد؛ او علاوه بر این‌ها، با چند معاهده از نوع تجاری نیز درگیر است که برخی بسیار کند پیش می‌رود و برخی کاملا متوقف شده است.

رئیس‌جمهوری آمریکا بارها گفته که "هیچ عجله‌ای" جهت انعقاد پیمان‌های مذکورش ندارد، اما مذاکرات امری زمان‌بر است. حدود سه سال از زمان تصدی ریاست جمهوری او می‌گذرد و انتخابات 2020 نیز در راه است که مانع از پیشبرد تجارت خارجی ناتمام او خواهد شد.

نیکولاس برنز، از معاونین اسبق دولت آمریکا که برای روسای جمهور هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه کار کرده، می‌گوید: "من رئیس‌جمهور را برای ناتمام ماندن معاهدات متعدد، مقصر نمی‌دانم". این سیاست‌مدار، رویکرد تجاری ترامپ در رفتار با چین و گفتگوی او با طالبان جهت پایان دادن به جنگ 18 ساله در افغانستان را ارج می‌نهد.

در همین حال، این مقام سابق می‌گوید: "اما فکر می‌کنم شما به عنوان شهروند، باید سختگیر باشید و کار او را قضاوت کنید؛ او چطور عمل کرده است؟ خب، در نظر من، او حتی یک دستاورد مهم در سیاست خارجه طی دو و نیم سال ریاستش ندارد".

منتقدان می‌گویند کمبود دستاورد برای رئیس‌جمهوری، این معنا را می‌رساند که او موضعی تضعیف‌ شده در سازمان ملل خواهد داشت.

برخی کارشناسان سیاست خارجه، ترامپ را جهت گشودن باب گفتگوهای بین‌المللی تحسین می‌کنند؛ اما انتقادات زیادی از شیوه گستاخانه او در مذاکره مطرح است -از جمله حملات لفظی او به رهبران خارجی در یک مقطع و سپس خوب کردن روابطش با آن‌ها در زمانی دیگر- این رفتار، به باور منتقدین موجب به هم ریختن عرصه شطرنج‌وار جهانی می‌شود.

ترامپ در دفاع از خود می‌گوید: "طریقه گفتگو کردن من این است؛ در مورد من سال‌ها کارایی داشته و برای کشور، حتی بهتر از این کار می‌کند".

سیاست "اول آمریکای" ترامپ پیش‌تر در سازمان ملل کارساز واقع نشده است؛ حال با بالا گرفتن تنش‌ میان ایران و آمریکا، او نیازمند حمایت جامعه بین‌الملل برای اعمال فشار بر تهران است.

اقدام ترامپ در خارج کردن آمریکا از توافق برجام با ایران و برقراری مجدد تحریم‌های سخت اقتصادی علیه این کشور، خشم ایران را برانگیخته است. ایران یک پهپاد آمریکایی را سرنگون ساخت و اقدام به توقیف کشتی‌ در خلیج فارس کرد.

جان آلترمن، مدیر برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعاتی استراتژیک و بین‌المللی واشنگتن می‌گوید: "او [ترامپ] در گذشته اظهار داشته که هر کشور باید در راستای منافع ملی راه خود را برود و گفته اگر توانِ آمریکایی با مهارت مذاکره او ترکیب شود، قدرت آمریکا تشکیل می‌شود؛ حال دیداری از مجمع عمومی را پیش رو داریم که رئیس‌جمهور به شدت نیازمند هم‌پیمانان خود در موضوع ایران است".

در همین حال، امیدها برای گفتگو میان حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران و ترامپ در حاشیه نشست مجمع عمومی، از بین رفته است.

بهترین حالت انجام یک مذاکره دیگر با ایران از نظر آلترمن، برنامه‌ای است که فعالیت این کشور در خاورمیانه و برنامه هسته‌ای آن را محدود کند و نیز نظارت بر برنامه موشکی این کشور را برقرار سازد؛ او بدترین حالت را ناخشنود شدن هم‌پیمانان ترامپ و تهدید شدن منافع آمریکا و شرکای این کشور توسط حملات ایران عنوان کرده است.

رکس تیلرسون، وزیر خارجه سابق آمریکا -که پیش‌تر توسط ترامپ برکنار شده بود- اخیرا در دانشگاه هاروارد گفت مذاکرات موفق زمانی اتفاق می‌افتد که هر دو طرف دستاوردهایی قابل قبول از آن کسب کنند. او در پیامی که به نظر ترامپ را هدف قرار می‌داد، گفت: "اگر به مذاکرات، نگاه برد و باخت داشته باشید، تجربه‌ای سخت خواهید داشت، بسیار ناخرسند خواهید ماند و دیگر کسی نمی‌ماند که متمایل به بستن پیمان با شما باشد".

از سویی دیگر، مذاکرات خلع سلاح ترامپ -با کره شمالی- نیز به درِ بسته خورده است.

دیدار اولیه ترامپ با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی در سنگاپور، برای اولین بار بین دو کشور رخ می‌داد؛ قدم برداشتن ترامپ در خاک کره شمالی، زمانی که به منطقه غیر نظامی بین دو کره رفته بود نیز برای بار نخست به وقوع پیوست.

دو کشور آمریکا و کره شمالی، هنوز از ادامه مذاکرات هسته‌ای باز مانده‌اند. پس از نشست ماه فوریه در هانوی، مذاکرات جهت متقاعد کردن کیم جونگ اون برای عقب نشستن از تسلیحات هسته‌ای متوقف شده است. این مذاکرات در پی ناسازگاری‌ها بر سر شرایط خلع هسته‌ای کره شمالی و رفع تحریم‌ها به هم خورده بود.

ترامپ روز جمعه مدعی شد که روابط سه ساله‌اش با کیم، "بهترین اتفاقی بوده" که برای آمریکا رخ داده است.

رئیس‌جمهوری آمریکا گفته است: "خواهیم دید چه می‌شود. شاید کار کند، یا کارایی نداشته باشد"؛ او با این حال تاکید کرده که از زمان شروع مذاکرات، کیم جونگ اون دست به آزمایش هسته‌ای نزده و آنچه که آزمایش کرده، موشک کوتاه‌برد -و نه دوربرد- بوده است.

در عین حال، مذاکرات صلح خاورمیانه ترامپ نیز نشانی از پیشبرد ندارد. این برنامه با عنوان "طرح صلح" که توسط جارد کوشنر، داماد و مشاور ترامپ طرح‌ریزی شده، تاکنون اجرایی نشده است و مسیر پیش‌ روی آن واضح نیست.

عملی شدن این طرح، دست کم دو بار عقب افتاده است. مردم فلسطین همواره با این طرح مخالف بوده‌اند؛ آن‌ها روابط خود با دولت آمریکا را پس از آنکه ترامپ، بیت‌المقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت، قطع کردند. فلسطینیان دولت ترامپ را -به عنوان "میانجی‌گر صادق"- به جانبداری از اسرائیل متهم کرده‌اند.

مسئله قابل بحث دیگر، جنگ طولانی‌مدت آمریکا در افغانستان است. اگرچه ترامپ حمایت مردم را جهت خاتمه دادن به این جنگ دارد، اما اخیرا مذاکرات یک ساله با طالبان را متوقف کرد. او در بیان دلیل این اقدام گفت که طالبان، افزایش خشونت را تبدیل به اهرم فشاری جهت استفاده در مذاکرات کرده‌اند.

او روز جمعه گفت: "آن‌ها اشتباه کردند؛ من کاملا تمایل به انجام گفتگو داشتم".

با وجود اینکه مردم از ترامپ در خارج کردن نیروهای آمریکایی [از افغانستان] حمایت می‌کنند، اما او در رابطه با اقدام اخیرش در دعوت از طالبان به "کمپ دیدوید"، آن هم در آستانه سالگرد حملات یازده سپتامبر، مورد انتقاد شدید قرار گرفت. هنگامی که القاعده حمله مذکور را مرتکب شد، طالبان آن‌ها را پناه داده بود.

مایکل دانتونیو، زندگینامه‌نویس ترامپ می‌گوید او درخصوص اموری که توجه بین‌المللی را به خود می‌کشد، به جای حل بلندمدت مسئله، علاقه دارد چیزی چشم‌گیر ارائه کند.

این نویسنده می‌گوید: "هنگامی که فردی با ترامپ همراهی می‌کند، او از چیزی خبر می‌دهد که به نظر مهم می‌رسد؛ جزئیات را بقیه، پس از انتخابات جمع و جور خواهند کرد!"»