این روزها کودک همسری که در آن کودکان با سنین بسیار پایین و در حالی که به بلوغ عقلی و جسمی نرسیده اند تن به ادواج میدهند، تبدیل به یک دغدغه اجتماعی شده است. این وضعیت در همدان به حالت هشدار درآمده است. معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی همدان اقدام به برگزاری میزگردی کرده که در آن کارشناسان این موضوع و دغدغه را مورد بررسی قرار دادند.
یکی از پژوهشگران مسائل اجتماعی در این میزگرد اظهار داشت: کودک همسری ازدواجی ناهمگون، نابهنگام و فاقد ابعاد مختلف بلوغ است که 80 درصد از آن منجر به شکست میشود.
سعید رضایی تصریح کرد: در این نوع ازدواج، فرصت کودکی از کودک گرفته شده و او در مسیر زندگی و قبول مسئولیت های سنگین قرار میگیرد. این کودک که در حال رشد قرار دارد پس از مدت کوتاهی مادر میشود و یک مسئولیت سنگین دیگر بر روی دوشش قرار میگیرد.
وی با بیان اینکه هنوز کودک همسری به مسئله اجتماعی تبدیل نشده است، ابراز کرد: مسئله اجتماعی پدیده ای است که بخش زیادی از جامعه را به خود اختصاص میدهد و مردم در آن وضعیت احساس ناخوشایندی پیدا میکنند.
این پژوهشگر اجتماعی با تاکید بر اینکه انسان برای آغاز یک زندگی مشترک نیاز به چند نوع بلوغ دارد، اظهار داشت: بلوغ جنسی، بلوغ جسمی، بلوغ روانی، بلوغ اقتصادی، بلوغ اجتماعی و بلوغ اخلاقی دراین دسته قرار میگیرد. متاسفانه در کودک همسری کودک به این بلوغ ها نرسیده است.
رضایی با اشاره به نتیجه یک نظر سنجی که در آن 23 درصد افراد موافق کودک همسری بودند، ابراز کرد: متاسفانه شبکه های غربی، سینما، مدلینگ و دیگر ابزار، با تغییر فضایی که ایجاد کردند سبب بروز بلوغ زودرس در سنین بسیار پایین شده است.
وی افزود: وقتی بلوغ جنسی در 12 سالگی رخ میدهد، فرد فاصله احساس میکند که فاصله آن با تنها راه مشروع برطرف کردن نیاز جنسی که ازدواج است، بسیار زیاد است پس این تفکر سبب میشود آن ها با پدیده کودک همسری موافق باشند.
ترس از برچسب های احمقانه دلیلی برای کودک همسری
این پروهشگر مسائل اجتماعی با بیان اینکه باورهای غلط فرهنگی و ترس از چسبها و تجرد قطعی سبب بروز کودک همسری شده است، گفت: در این تفکر خانوادهها نگران مجرد ماندن فرزندشان هستند و به همین خاطر ترجیح میدهد در سنین کودکی فرزندشان را وارد ازدواج کنند.
رضایی افزود: یکی از متغیرهای سنگین در کودک همسری بحث فقر، اعتیاد و ورشکستی پدران است که برای رهایی از این وضعیت و رسیدن به پول حاضر به فروش کودکان خود میشوند.
وی گفت: برای حل این مشکل باید حقوقدانان وارد کار شوند و قوانینی وضع شود که والدینی که کودکان خود را مجبور به ازدواج میکنند از امتیازات اجتماعی محروم کنند و یا حضانت کودک را از والدین بگیرند.
کارشناس حقوقی این نشست نیز اظهار داشت: قانون سنین کمتر از 13 سالگی برای دختران و 15 سالگی برای پسران را سن ممنوعیت ازدواج قرار داده است.
احسان شهبازیان با بیان اینکه کودک همسری تبدیل به یک مسئله اجتماعی شده است، ابراز کرد: این پدیده به اندازهای مهم است که از سال 1310 چندین مرتبه سابقه تغییر قانون درباره این موضوع را داشتهایم.
وی افزود: پس این موضوع یک مسئله نوظهور نیست و از سال 1300 وجود داشته اما آن موقع رسانه های اجتماعی وجود نداشتند و اگر کودک همسری رخ میداد به گوش کمتر کسی میرسید. این روزها با انتشار کلیپ های کودک همسری، احساس ناخوشایندی به مردم دست داده و روحیه آن ها را جریحه دار میکند.
این حقوقدان با بیان اینکه از سال 92 تا 96، یک هزار دختر زیر 10 سال ازدواج کردند، اظهار داشت: از سال 1310، قانونگذار هفت بار بر روی قانون کودک همسری ورود کردند اما نتوانستند به جواب صریحی برسند.
قانون ممنوعیت کودک همسری فقط برای عقد های ثبتی است
شهبازیان با بیان اینکه وقتی قانونی تصویب و ممنوعیتی برای سن ازدواج شود فقط برای عقد های ثبتی و محضری قابل اجرا است، تاکید کرد: برای محرم شدن دو نفر میتوان صیغه محرمیتی در خفا خواند و نیازی هم به رعایت سن ازدواج و اجرای قانون ندارد.
وی افزود: درمان این درد فقط در گرو آموزش صحیح به خانوادهها است. یعنی خانواده ها باید بدانند که با کودک همسری دنیایی سرشار از تنهایی را برای فرزندانشان میسازند و راه برگشتی هم برای آنها نمیگذارند.
یک روانشناس نیز در این میزگرد ابراز کرد: وقتی از کودک صحبت میکنیم در واقع با یک انسان طرفیم و احساسات ما به غلیان درمیآید. خوشحالم که سکوت کودک همسری از سوی کودکان شکسته شد. این سکوت در برخی مناطق به اندازه ای ادامه دار بود که مردم آن را پذیرفته بودند و اعتراضی هم نمیکردند.
مهدی بختیاری با تاکید بر اینکه رسانهها نقش بسیار مهمی در مبارزه با کودک همسری داشتند، اظهار داشت: بسیاری میگویند آمار طلاق در کودک همسری پایین است اما در پاسخ به آنها باید بگوییم که اگر این کودکان تمایلی به طلاق ندارند برای این است که جایی برای بازگشت ندارند و راه خود را بن بست میدانند.
وی با بیان اینکه اگر در کودک همسری آمار طلاق پایین است دلیلی بر این نیست که خیانتی وجود ندارد، تصریح کرد: معیارهای زیبایی شناسی یک کودک 10 ساله با 23 ساله متفاوت است بنابراین این احتمال وجود دارد که وقتی کودک بزرگ میشود علاقه خود را نسبت به همسرت بدهد.
این روانشناس گفت: کودک همسری آسیب های روانی بسیار زیادی به دنبال دارد که این تاثیر مخرب در درجه اول بر روی خود کودک پدید می آید. دنیای پس از کودک همسری دنیای تنهایی است و سرانجام خوشایندی نخواهد داشت.
وقتی گواهینامه موتور سیکلت به ازدواج ارجحیت دارد
بختیاری با بیان اینکه یک عزم جدی از سوی مجلس برای جلوگیری از کودک همسری نیاز است، اظهار داشت: برای گرفتن گواهینامه موتور سیکلت باید فرد به 18 سالگی برسد اما برای ازدواج سن 15 سالگی را قرار داده اند. آیا راندن موتورسیکلت از بر دوش کشید مسئولیت یک زندگی مهم تر است؟.
عضو هیدت علمی گروه روانشناسی دانشگاه بوعلی سینا نیز در این نشست اظهار داشت: پس ازکودک همسری کودک بیوگی را به دنبال خواهیم داشت. بدون شک طلاق بخاطر ازدواج زود هنگام در این افراد رخ میدهد.
کودک همسری سبب ایجاد خشم درونی میشود
طاهره حق طلب تصریح کرد: کودک همسری سبب ایجاد یک خشم درونی در کودک میشود و او را نسبت به همه بی اعتماد میکند. این بی اعتمادی هم منجر به بروز اضطراب و خشم اجتماعی خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه عمده ترین راهکار پیشگیری از کودک همسری، آموزش است، ابراز کرد: کودک همسری یک نوع تجاوز جنسی و حقوقی به کودک است.
عضو هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان با اشاره به اینکه کودک همسری در همدان در حال رشد است، گفت: باورهای فرهنگی غلط در پدر و مادر ها عامل اصلی این آسیب اجتماعی است.
حق طلب افزود: باید کلیپ های آموزشی متناسب با هر منطقه ساخته شود و در اختیار خانواده ها قرار بگیرد، همچنین پیشنهاد میکنیم در مراکز بهداشتی روستاها بخشی را به آموزش سلامت روان اختصاص دهند.