زیر و بمی از جدیدترین بیماری روانی؛ اعتیاد به بازیهای دیجیتال!
خوره‌های بازیهای دیجیتال یا همان گیمرها کسانی هستند که بیشتر زمان مفید روزانه خود را پای یکی از ده‌ها ابزار بازی می‌گذرانند. آن‌ها ممکن است ساعت‌های زیادی از زندگی روزمره خود را صرف بازی کنند. آنقدر که از زندگی خود و فعالیت‌های معمول هم عقب بمانند. حالا حتی برای گیمر شدن نیاز به کامپیوترهای عجیب و مجهز نیست.
کافی است نگاهی به افراد گوشی به‌دست در مترو و تاکسی بیاندازید. بعضی از نهادهای جهانی در حوزه بهداشت و سلامت می‌گویند که گیمرها می‌توانند معتادان دنیای جدید باشند. اما آیا خوره‌های بازی واقعاً معتاد هستند یا فقط می‌خواهند کمی سرگرم شوند؟
«بازیهای دیجیتال» اعتیادآور است؟
در این سال‌ها سرگرمی بدون بازیهای دیجیتال معنایی ندارد. اما چرا بعضی افراد در این بازی‌ها غرق می‌شوند؟ بازیهای دیجیتال با جلوه‌های ویژه و تصاویر جذاب خود طوری طراحی شده‌اند که فرد را از نظر ذهنی درگیر می‌کنند. اما این همه ماجرا نیست. با انجام بازیهای دیجیتال ماده‌ای به نام دوپامین در مغز ترشح می‌شود. ماده‌ای که باعث شادی و سرخوشی می‌شود. همین ماده و حس لذت آن است که میل به بازی کردن را بیشتر و بیشتر می‌کند. گیمرها آنقدر در دنیای بازی غرق می‌شوند که گذر زمان را حس نمی‌کنند. اما داستان به اینجا ختم نمی‌شود. عاشقان بازیهای کامپیوتری با در اختیار داشتن تنها چند دکمه می‌توانند دنیای خود را کنترل کنند، دنیایی خیالی که در آن همه‌چیز به خواست آن‌ها تغییر می‌کند.
البته از دسترسی راحت به این بازی‌ها نباید غافل شد. بازیهای دیجیتال همه‌جا هستند و دسترسی به آن‌ها مثل آب خوردن است. کافی است اراده کنید تا روی کامپیوتر شخصی یا گوشی تلفن همراه خود انبوهی بازی نصب کنید. استقبال بسیار زیاد مردم از این بازی‌ها بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار گردش مالی جهانی برای شرکت‌های ارائه‌دهنده بازی به همراه داشته و این صنعت را به یکی از پرسودترین کسب‌وکارهای دنیا تبدیل کرده است.
نهادهای بین‌المللی چه می‌گویند؟
دو نهاد بین‌المللی در حوزه سلامت در این‌باره اظهارنظر کرده‌اند. یکی از آن‌ها سازمان بهداشت جهانی است که در ویرایش یازدهم طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌ها که در تابستان ۲۰۱۸ منتشر شد، اعتیاد به بازیهای دیجیتال را اختلال و بیماری محسوب کرده‌است. سازمان بهداشت جهانی این اختلال را اینگونه تعریف می‌کند: «الگوی رفتاری که ویژگی آن انجام بازی به‌صورت مداوم، چه به‌صورت آنلاین یا آفلاین، همراه با ضعف اراده و اختیار و اولویت دادن به بازی نسبت به فعالیت‌های دیگر روزمره است، به صورتی که برای فرد تأثیرات منفی به همراه داشته باشد.»
اما انجمن روانپزشکی آمریکا که راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی معروف به DSM را منتشر می‌کند در آخرین ویرایش خود، به چیزی به نام «اختلال بازیهای دیجیتال» اشاره می‌کند اما آن را جزء اختلالاتی می‌داند که هنوز مورد پذیرش رسمی قرار نگرفته‌اند و نیاز به مطالعه بیشتری دارند.
از کجا بفهمیم معتاد به بازی هستیم؟
اما با همه این اوصاف تشخیص چنین اختلالی دشواری‌های خاص خودش را دارد. برای مثال در پژوهشی که در سال ۲۰۱۹ انجام شد محققان با بررسی ۲۸ پژوهش در نقاط مختلف دنیا به این نتیجه رسیدند که توافقی بر سر تشخیص چنین پدیده‌ای وجود ندارد.
اما برخی آمارها می‌گویند بین ۳ تا ۴ درصد از گیمرها ممکن است به بازیهای دیجیتال اعتیاد داشته باشند. این یعنی احتمالاً کمی بیشتر از ۱۰ میلیون نفر در سراسر جهان با میانگین سنی ۲۴ سال، درگیر نوعی اختلال در این زمینه هستند. اما چه کسی «معتاد به بازی» است؟
اینجا حداقل ۱۰ ویژگی عمده برای چنین اختلالی گفته شده و اگر کسی یک سال این حالات را تجربه کند به احتمال زیاد دچار این اختلال شده است:
۱- هوس و میل غیر قابل کنترل
۲- کناره‌جویی
۳- نیاز مفرط به بازی و بالا رفتن زمان بازی به طوریکه فرد برای ادامه و تمام کردن بازی احساس اجبار می‌کند
۴- عود مجدد اختلال بعد از بهبود موقت
۵- از دست رفتن علاقه به انجام کارهای روزمره
۶- ادامه رفتار علی‌رغم آگاهی به مسئله
۷- تغییر محسوس در خلق و خو
۸- فریب دادن دیگران برای دسترسی به بازی
۹- به خطر افتادن وضعیت شغلی و تحصیلی به خاطر درگیری مفرط در بازی
۱۰- صرف هزینه برای بازی و ترجیح آن بر نیازهای اساسی‌تر
پیامد رایج این اختلال مشکل در خواب، بی‌خوابی، آسیب به عملکرد شغلی یا تحصیلی، کاهش توانایی شناختی، بروز مشکل در روابط بین فردی، افزایش احساسات منفی، بالا رفتن استرس، پرخاشگری و خشونت است.
از شر اعتیاد به بازی خلاص شوید
اگر احساس می‌کنید درگیر این نوع اختلال هستید نگران نباشید. راه‌هایی وجود دارد تا بتوانید مشکل خود را مدیریت و در نهایت حل کنید.
اینجا چند راه‌حل برای برطرف کردن این مشکل پیشنهاد می‌شود:
۱- زمان مشخصی را صرف بازی کنید. پیش از اینکه بازی را شروع کنید، ساعت خود را بر روی زنگ هشدار تنظیم کنید تا در ساعت به‌خصوصی اعلام کند که زمان بازی تمام شده است.
۲- تنها یک دستگاه برای بازی داشته باشید، از آنجایی‌که دستگاه‌های بسیاری برای بازیهای دیجیتال وجود دارد، داشتن یک دستگاه باعث می‌شود که احساس اجبار و تکلیف برای بازی با همه آن‌ها از دوش شما برداشته شود.
۳- از بازیهای آنلاین گروهی دوری کنید، می‌گویند ممکن است پای این بازی‌ها بمیرید چراکه این بازی‌ها روزها بدون توقف ادامه پیدا می‌کنند!
۴- هزینه‌ای که قرار است صرف بازی کنید را از قبل مشخص کنید.
۵- از بازیهای با تحرک فیزیکی استفاده کنید، حتی بازی‌هایی که از شما می‌خواهند بایستید. ۶-همراه با خانواده خود بازی کنید.
