آیا امسال آلودگی هوا زودتر شروع شده است؟
شرکت کنترل هوای تهران می‌گوید: در روزهای نخستین مهرماه، وزش باد با سرعت بالا از سمت غرب و جنوب غربی باعث شد گردوغبار از حاشیه تهران وارد شهر شود که آن زمان PM۱۰ (ذرات بزرگ‌تر از دو و نیم میکرون) هم عامل تشدید آلودگی هوا بود. البته در روزهای اخیر به دلیل پایداری هوا، شاخص آلودگی هوا بالا رفته و ممکن است هوا برای گروه‌های حساس ناسالم شود.
علی پیرحسین‌لو، مشاور معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در این باره می‌گوید: آلودگی هوا یک موضوع صفر و یکی نیست، شاخص‌هایی دارد که با بالا و پایین رفتن هرکدام می‌توان اعلام کرد هوا سالم یا ناسالم است؛ به همین دلیل، هر نوع قضاوت بدون توجه به این شاخص‌ها صحیح نخواهد بود. بنابراین نمی‌توان گفت آلودگی هوا امسال زودتر شروع شده است. تنها چیزی که می‌توانم بگویم این است که عوامل آلودگی هوا آنقدر متعدد هستند که با وجود اینکه سیاست‌های موجود تا حدی موفق بودند، اما قطعاً کافی نیستند. مهم‌ترین موضوع این است که برای آلودگی هوا، شرکای زیادی باید کمک کنند تا مسئله از حالت بحرانی به حالت طبیعی برگردد.
به گفته او در وجوه مختلف بحث، چند وقت پیش روی ازن تمرکز شده بود؛ اما موضوع این است که ازن به‌اندازه ذرات معلق یا CO حاد نیست. البته این به آن معنا نیست که ازن خطرناک نیست، بلکه معنی آن این است مسئله مربوط به آن رفع شده است. زمانی هم گوگرد مهم‌ترین شاخص منجر به آلودگی هوا بود که الان با بهبود کیفیت سوخت، این مسئله بهتر شده است.
پیرحسین‌لو ادامه می‌دهد: گوگرد یک زمان شاخص بالایی داشت، آن زمان کسی به وضعیت ازن توجهی نمی‌کرد. مدتی شاخص بالا CO مورد توجه بود و الان در چند سال اخیر ذرات معلق دو و نیم میکرون به مسئله اصلی تبدیل شده‌اند. امسال که وضعیت بقیه آلاینده‌ها بهبود یافت، ازن مطرح شد. بنابراین این روند، تدریجی است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت. موضوع آلودگی هوا موضوع جدی کلان‌شهرهای ما به‌ویژه تهران است که باید همه‌جانبه روی آن کار شود.
امسال وضعیت هوا چطور است؟
پیرحسین‌لو می‌افزاید: تلاش‌های شهرداری برای کاهش میزان آلایندگی خودروها، سطح توقع مردم را از روند بهبود کیفیت هوا بالا برده است. ما از این بالا رفتن سطح توقع خوشحالیم. متأسفانه آن میزان که سطح توقع جامعه بالا رفته است، میزان تلاش‌های مجموع نهادهای حاکمیتی بالا نرفته است.
به گفته مشاور معاون حمل‌ونقل و ترافیک، شهرداری در حوزه اختیارات خود در سال ۹۷ تلاش‌های خوبی کرده است؛ یعنی هم سیاست‌های کنترل ترافیک و هم سیاست‌های منجر به بهبود خودروها از نظر احتراق یعنی سیاست‌های کنترل اگزوز که مصداق آن معاینه فنی می‌شود، خوب عمل کرد. اما آیا این سیاست‌ها تسری پیدا کردند؟ آیا دیگران هم کمک کردند؟ آیا این کنترل و معاینه فنی فراگیر شد؟ آیا کیفیت سوخت خودروها کنترل شد؟ میزان کیفیت مراکز فنی بیرون از تهران هم کنترل شد؟ آیا به همان اندازه که در مورد خودروهای سبک شهری سخت‌گیری شد، در مورد خودروهای سنگین برون‌شهری هم سخت‌گیری شد؟ آیا کیفیت خودروهای تولیدی و خروجی کارخانه‌های خودروسازی کنترل شد؟ نه! هیچ‌کدام از اینها به آن میزان که مردم انتظار داشتند مورد توجه قرار نگرفت و حتی ما شاهد حذف فیلتر دوده به بهانه تحریم بودیم یا به این بهانه که نمی‌توانیم سوخت مورد نیاز را تأمین کنیم، پس کیفیت آن را پایین بیاوریم. اگر دغدغه محیط زیست دغدغه همگانی و به مطالبه جدی تبدیل نشود، برنامه کنترل آلودگی هوا به سرانجام نمی‌رسد.
آیا سیاست‌های شهرداری بر کاهش آلودگی هوا اثرگذار است؟
وی در پاسخ به این سؤال که نشانه اثرگذاری سیاست‌های شهرداری در این حوزه چیست، ادامه می‌دهد: کاهش آلودگی هوا در رینگ‌های اول و دوم نشانه اثرگذاری سیاست‌های شهرداری در حوزه ترافیک و کنترل‌های منجر به کاهش آلایندگی خودروها است.
پیرحسین‌لو ادامه می‌دهد: در این مدت آلاینده‌های ناشی از فعالیت خودرو که ذرات معلق دو نیم میکرون و CO هستند کمتر شده است و این نشان می‌دهد که آلایندگی خودروها کم شده است. حتی در گزارش‌های کارشناسی آمده است که یکی از دلایلی که میزان ازن بالا رفته است، افزایش تابش نور خورشید بوده که ناشی از این است که ذرات معلق در اتمسفر در اطراف شهر تهران کم شده است. بنابراین اینکه سیاست شهرداری اثر گذاشته، یک بحث است و اینکه این سیاست‌ها مشکل آلودگی را حل کرده، بحث دیگری است. مطمئناً برای حل مشکل، نیاز به سیاست‌های همه جانبه است.
