دبیرکل آکادمی نوبل: زنان بیشتری نامزد دریافت جایزه نوبل می‌شوند

به نقل از نیچر، "گوران هانسون"(Göran Hansson) از سال ۲۰۰۷ به عنوان یکی از اعضای آکادمی علوم سلطنتی سوئد یا فرهنگستان پادشاهی علوم سوئد انتخاب شده است و از سال ۲۰۱۵ تاکنون نیز به عنوان دبیرکل این آکادمی خدمت می‌کند.

آکادمی علوم سلطنتی سوئد پس از انجام اقداماتی برای اصلاح رویه انتخاب نامزدهای خود از فردا برندگان نوبل پزشکی، فیزیک و شیمی را اعلام خواهد کرد.

این آکادمی سال گذشته اذعان کرد که زنان و برخی از نژادها و اقوام در بین نامزدها و برندگان جایزه نوبل کمتر نماینده داشته‌اند. برنده شدن "دونا استریکلند" در رشته فیزیک و "فرانسیس آرنولد" در رشته شیمی در سال ۲۰۱۸ شروع خوبی بود و از آن نیز به خوبی استقبال شد، اما کافی نبوده است.

این سازمان اصلاحاتی را در رعایت تنوع جنسیتی و نژادی در روند انتخاب نامزدها در نظر گرفته است تا به ارائه طیف متنوع‌تری از نامزدها منتج شود و این شائبه که نوبل از عمد، اغلب مردها و سفیدپوستان را انتخاب می‌کند پایان دهد.

این اصلاحات شامل درخواست از زنان دانشمند بیشتری برای معرفی نامزدها و تغییر نامه دعوت از نامزدها است. فرم جدید صریحاً از هیئت انتخاب می‌خواهد که تنوع در جنسیت، جغرافیا و موضوع تحقیق را در نظر بگیرند و همچنین بیش از یک کشف را نامزد کنند.

مجله "نیچر" در همین راستا با "گوران هانسون" دبیرکل آکادمی علوم سلطنتی سوئد و دانشمند زیست پزشکی مصاحبه کرد تا ببیند این اقدامات چه تاثیری داشته است.

-آیا تغییراتی که ایجاد کرده‌اید تغییری ایجاد کرده است؟

ما نامزدها را انتخاب کرده‌ایم و من نمی‌توانم آمار دقیقی به شما ارائه کنم، اما به نظر می‌رسد روند مثبتی به وجود آمده است و امسال تعداد بیشتری از خانم‌ها نامزد شده‌اند. البته هنوز هم سهم کوچکی دارند، اما همین میزان نیز یک روند رو به جلو و مثبت است. ما این کار را چندین سال با دقت دنبال خواهیم کرد تا ببینیم نتیجه آماری قابل توجهی به وجود می‌آید یا خیر. اما به نظر می‌رسد که ما احتمالا در مسیر صحیحی قرار گرفته‌ایم. با گذشت زمان همچنین تغییر تدریجی در جمعیت دانشمندان کاندیدای احتمالی ایجاد خواهد شد و این نیز کمک خواهد کرد.

-آیا افزایش سهم زنان در میان نامزدها کمک کرده است؟

متأسفانه به نظر نمی‌رسد تاثیری داشته باشد. نتیجه گیری ما این است که زنان برخلاف مردان تمایلی به معرفی بیشتر از هم‌جنس‌های خود ندارند. این چیزی است که ما آن را دنبال خواهیم کرد تا رفع شود، اما در حال حاضر این گونه به نظر می‌رسد.

-سال گذشته شما به نیچر گفتید که اگر اقدامات آکادمی تغییر قابل توجهی در حفظ تنوع ایجاد نکرد، دوباره به چگونگی تقویت رعایت تنوع نگاه خواهید کرد. آیا اکنون اقدامات بعدی را انجام می‌دهید؟

اگر اقدامات کنونی کافی نباشد، ما آماده هستیم تلاش بیشتری انجام دهیم، اما گفتن این خیلی زود است. ما باید این موضوع را برای مدتی عملی کنیم. ما اقدامات بسیاری انجام داده‌ایم. دو هفته پیش یکی از اعضای ما "پرنیلا ویتونگ استافشد" که در دانشگاه چالمرز در گوتنبرگ استاد شیمی است و مسئول نظارت بر این موضوعات نیز هست، برای ما سخنرانی کرد و ما در مورد آن بحث کردیم. ما این راه را ادامه می‌دهیم و اطمینان حاصل می‌کنیم که زنان بیشتر در آکادمی انتخاب شوند. سال گذشته ما برای اولین بار در تاریخ زنان بیشتری نسبت به مردان انتخاب کردیم.

-آیا سعی می‌کنید تنوع فراتر از جنسیت را نیز تقویت کنید؟

بله. ما در فرم پیشنهاد نامزدها به نژاد و قومیت هم اشاره کرده‌ایم. ما هنوز نمی‌توانیم بگوییم که آیا این کار تاثیری داشته است یا نه، زیرا ما با موضوع جنسیت شروع کردیم. اما حتی قبل از ایجاد این تغییر، یکی از کشورهایی که تعداد برندگان جایزه نوبل خود را بیشتر کرده بود، ژاپن بود. بنابراین هیچ گونه تعصبی نسبت به انتخاب سفیدپوستان و آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها نداریم. ما هم‌اکنون در شرق آسیا شاهد سرمایه گذاری‌های عظیمی در علم هستیم و می‌بینیم که تعداد بیشتری از مردم آسیای شرقی نسبت به گذشته نامزد شده‌اند. بنابراین من مطمئن هستم که طولانی مدت نتیجه زحمات خود را می‌گیرند.

اما یک سوال اینجا به وجود می‌آید. آلفرد نوبل صراحتاً اظهار داشته است که ما هنگام اعطای این جایزه نباید ملیت را در نظر بگیریم. وی در وصیت نامه خود نوشته است که شایسته ترین فرد بدون توجه به اینکه اسکاندیناویایی باشند یا نه، این جایزه را دریافت کند. بنابراین ما هیچ وقت سهمیه خاصی برای ملت‌ها، قومیت‌ها و جنسیت‌ها قائل نبوده‌ایم. مهم این است که فردی که جایزه نوبل را دریافت می‌کند به دلیل اینکه شایسته‌ترین است، آن را دریافت کند و هرگز نباید در مورد شایستگی شکی پیش بیاید.

- فرض بر این است که شایسته ترین فرد به طور طبیعی به صدر جدول انتخاب می‌روند. اما جامعه شناسان می‌گویند که نژادپرستی و سکسیسم(جنسیت زدگی) در علم وجود دارد و پیشنهاد می‌کنند که بدون انجام اقدامات فعال برای مقابله با آنها، جایزه نوبل و جوایز دیگر به نفع مردان سفید پوست باقی می‌ماند. پاسخ شما چیست؟

ما می‌دانیم که برندگان جایزه نوبل الگو می‌شوند و داشتن زنان برنده جایزه نوبل و برندگانی از اقوام و ملیت‌های متنوع مهم است. در عین حال ما باید مهم‌ترین اکتشافات را شناسایی کرده و به افرادی که به آنها پی برده‌اند جایزه دهیم. اگر ما از این راه دور شویم، ارزش جایزه نوبل را کاهش داده‌ایم و من فکر می‌کنم که در پایان به همه آسیب برسد.

-آیا افزایش تنوع برای شما و کمیته انتخاب در اولویت اول باقی خواهد ماند؟

این مسئله کم و بیش به طور مداوم مورد بحث قرار می‌گیرد. ما به فعالیت خود در این راستا ادامه خواهیم داد. البته ما مطمئناً به تغییرات در جهان خارج از آکادمی و کمیته نوبل نیز وابسته هستیم. مهم‌ترین تغییرات باید در مدارس و دانشگاه‌ها اتفاق بیفتد. زنان باید برای تحصیل در علوم تشویق شوند و در تمام مشاغل در دانشگاه‌ها از فرصت‌های برابر برخوردار شوند. از نظر نژاد و قومیت نیز امیدواریم که کشورهای بیشتری در سراسر جهان علم خود را پرورش دهند. توسعه علم یک فعالیت گران‌قیمت است و به ثبات نیاز دارد، بنابراین فرصت‌ها در مناطق مختلف جهان بسیار متفاوت است. همه ما امیدواریم که این امر به تدریج تغییر کند، به گونه‌ای که افراد بسیاری از کشورهای مختلف فرصت‌های بیشتری برای توسعه علوم و اکتشاف داشته باشند.