تریاک، صادرات جدید عراق!

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: تعدادی از كشاورزان در جنوب عراق برای اولین بار در مزارع شان شروع به كشت خشخاش كرده‌اند و این ترس ایجاد شده است كه عراق مانند افغانستان در سطح وسیعی به تولید مواد مخدر بپردازد. منابع آشنا به منطقه به روزنامه ایندیپندنت گفته‌اند كه عراق ممكن است مانند افغانستان یك تولیدكننده عمده مواد مخدر شود. برنجكاران در امتداد رودخانه فرات به سمت غرب شهر دیوانیه، واقع در جنوب بغداد، كه برنج آن شهرت دارد، كشت برنج را متوقف كرده‌اند و به جای آن خشخاش می‌كارند. 

به نوشته ایندیپندنت این تغییر محصول در منطقه پرآب غرب جنوب دیوانیه در حوالی شهر‌های الشامیه، القامس و الشینافیه انجام خواهد گرفت. به كشاورزان گفته شده است كه به دلیل رطوبت زیاد و گرمای شدید، مشكلا‌تی در مورد كشت خشخاش خواهند داشت. ‌ با این كه كشت خشخاش به جای برنج، هنوز در مرحله اولیه خود است ، دولت عراق كار چندانی برای جلوگیری از آن نمی‌تواند انجام دهد. در این منطقه بین شبه نظامیان شیعه، پلیس، ارتش عراق و نیرو‌های آمریكایی در دو ماه گذشته درگیری‌های خونینی بروز كرده است. برای روزنامه‌نگاران مشكل است كه از دیوانیه دیدار كنند ولی آغاز كشت خشخاش به وسیله دو محقق و یك منبع آگاه آشنا با تجارت مواد مخدر در عراق، مورد تأیید قرار گرفته است. 

قاچاقچیان مواد مخدر مدت‌های طولا‌نی است كه عراق را به عنوان نقطه عبور برای هروئینی كه از تریاك در آزمایشگاه‌های افغانستان تولید می‌شود ، مورد استفاده قرار داده اند. این هروئین از طریق ایران به بازار‌های ثروتمند عربستان سعودی و كشور‌های حاشیه خلیج فارس فرستاده می‌شود. آن طور كه شایع است، تشكیلا‌ت مخفی صدام حسین در بصره ، در این تجارت غیر مجاز شركت داشته است. 

تاكنون خشخاش در عراق كشت نمی‌شده است و كشت آن در جنوب عراق یك قانون شكنی است. احتمال ندارد كه تصمیم كشاورزان به این كار خود انگیخته باشد. گفته می‌شود كه باند‌های تبهكار كه به اتومبیل‌ها و سلا‌ح‌های مناسبی مجهزند و سازماندهی خوبی هم دارند ، هزینه كشت را می‌پردازند. دلیل خاصی هم وجود ندارد كه كشت خشخاش در زمین‌های مرطوب و هوای خیلی گرم و سوزان جنوب عراق میسر نباشد. 

این منطقه از 3400 سال پیش از میلا‌د زیر كشت خشخاش بوده است و قوم باستانی سومری آن را <هول ژیب> می‌گفتند كه به مفهوم <كشت شادی> است. مطالب بعضی از منابع قدیمی تر در این مورد از لوح‌هایی نقل شده اند كه در خرابه‌های نیپور در غرب دیوانیه كشف شده بودند و درباره كشت خشخاش بوده است. 

در دو ماه گذشته افزایش ناگهانی و بی‌سابقه‌ای در خشونت‌ها، نه تنها در دیوانیه بلكه در بصره، ناصریه، كوت و سایر شهر‌های شیعه‌نشین جنوب بغداد بروز كرده است. این خشونت‌ها توجه كمی را در خارج از عراق به خود جلب كرده است زیرا كار زیادی نمی‌توان در مورد جنگ بین شورشیان و نیرو‌های آمریكایی كه كمی دورتر به طرف شمال جریان دارد، انجام داد و یا درباره جنگ‌های داخلی عراق در بغداد و عراق مركزی. خشونت‌ها در استان‌هایی وجود دارد كه برای روزنامه نگاران دیدار از آنها خطرناك است. 

درگیری بین خود شبه نظامیان اساساً درمورد كنترل منابع و ایجاد پایگاه‌های قدرت است. طبق یكی از گزارش‌ها انگیزه اولیه افزایش خشونت در دو ماه گذشته در دیوانیه رقابت برای كنترل محصول تریاك بود ولی به سرعت تبدیل به جنگی در مورد منطقه نفوذ شده است. 

مانند افغانستان پس از سقوط طالبان در سال 2001 ، در اثر هرج و مرج، شرایط ایده آلی برای گروه‌های بزهكار و قاچاقچیان و تولید كنندگان مواد مخدر به وجود آمده است. تفاوت در این است كه افغانستان مدت‌های طولا‌نی یك تولید كننده عمده تریاك بوده است و تجربه آزمایشگاهی زیادی در تبدیل تریاك به هروئین دارد. طالبان به فرمان رهبر خود ملا‌ عمر كشت خشخاش را به وسیله كشاورزان در بخش‌هایی از افغانستان كه زیر كنترل طالبان بود متوقف كرد . كشاورزان نزدیك به شهر جنوبی قندهار ، به محض این كه آمریكا شروع به بمباران افغانستان كرد گل كلم‌ها را از خاك بیرون كشیدند و به جای آن خشخاش كاشتند. 

كنترل و تسلط ارتش بریتانیا در حوالی بصره و سایر استان‌های جنوبی همیشه ضعیف و كم جان بوده است و اكنون دارد به پایان می‌رسد. ‌ اگرچه دولت بغداد صحبت از تحویل گرفتن تدریجی امنیت استان‌ها از بریتانیا و آمریكا می‌كند اما برندگان در عراق نوین میلیشیا‌ها هستند كه اغلب جانی و خطاكارانی نشان داده می‌شوند كه نیرو‌های امنیتی را زیر سلطه خود دارند. 

دیوانیه در استان قادسیه است كه هرگز زیر كنترل بریتانیا نبوده است ولی همه بخش‌های شیعه نشین عراق همین الگو را دنبال می‌كنند. 

قاچاقچیان هروئین در عراق تاكنون هم به میزان بسیار زیادی از قاچاق مواد مخدر از طریق ایران سود‌های كلا‌نی برده اند زیرا به دلیل وسعت مرز‌ها كه اغلب هم بدون محافظ است، قاچاق از این طریق بسیار آسان است ولی یك عامل بازدارنده هم در كشت خشخاش وجود دارد و آن این است كه عراقی‌ها خودشان زیاد مصرف كننده هروئین نیستند. 

از شروع تولید تریاك در اطراف دیوانیه، بعضی از گروه‌های تبهكار فكر می‌كنند اگر الگوی افغانستان را دنبال كنند به پول زیادی دست خواهند یافت و با این فرض كه از كشت خشخاش سود بیشتری به دست می‌آید تا از كشت برنج ، بسیاری از كشاورزان كم درآمد احتمال دارد در آینده به كشت این محصول جدید بپردازند