پارگی کیست تخمدان+ علل، علائم و درمان

حتی عبارت «پارگی کیست تخمدان» نیز می‌تواند ترسناک باشد و اصلاً خوشایند نیست. علائم و نشانه‌های پارگی کیست تخمدان معمولاً گوناگون است. گاهی حتی ممکن است ندانید در تخمدانتان کیست دارید زیرا بدنتان توانسته است به خوبی آن را پنهان کند؛ اما در سایر موارد، پارگی کیست تخمدان خودش را از راه‌های نامطلوبی نشان می‌دهد. در این مطلب به شما خواهیم گفت چرا کیست تخمدان پاره می‌شود و علائم پارگی کیست تخمدان چیست و چه درمان‌هایی برای آن وجود دارد.

پارگی کیست تخمدان دقیقاً یعنی چه؟

پارگی کیست تخمدان زمانی است که یک کیست تخمدان که پُر از مایعات است و عموماً خوش‌خیم می‌باشد (سرطانی نیست) و روی تخمدان قرار دارد، باز و پاره می‌شود. در بیشتر موارد، کیست‌ها بی‌ضررند و خود به خود برطرف می‌شوند؛ اما در مواردی ممکن است دردسرساز شده و نیاز به درمان داشته باشند.

کیست تخمدان چند نوع دارد

خیلی از کیست‌های تخمدان با تخمک‌گذاری مرتبط‌اند (یعنی زمانی که تخمدان، برای باروری تخمک آزاد می‌کند)؛ به این کیست‌ها فانکشنال می‌گویند که دو نوع دارند:

. کیست‌های فولیکولار زمانی تشکیل می‌شوند که یک فولیکول پاره نمی‌شود تا تخمک‌گذاری صورت بگیرد و در عوض همچنان رشد می‌کند.

. کیست‌های کورپوس لوتئوم نیز زمانی تشکیل می‌شوند که مایعات درون یک فولیکولی که تازه کارش را انجام داده و تخمک را رها کرده تجمع پیدا می‌کنند.

کیست‌های فانکشنال معمولاً در عرض دو تا سه سیکل قاعدگی خود به خود از بین می‌روند. خیلی از خانم‌ها حتی نمی‌دانند این نوع کیست را دارند. مشکل از زمانی شروع می‌شود که شما دچار انواع گوناگون کیست تخمدان می‌شوید. حتماً می‌پرسید چه نوع کیستی؟ سؤال خوب و مهمی است.

چه زمانی در معرض پارگی کیست تخمدان قرار دارید؟

برخی از کیست‌های تخمدان بیشتر مستعد بزرگ شدن هستند که می‌تواند باعث شود بیشتر هم در معرض پارگی باشند:

. یک نمونه از این کیست‌ها، کیست ادنوما است که روی سطح تخمدان تشکیل شده و می‌تواند پُر از مایعات یا موادی موکوس مانند باشد.

. نوعی دیگر از کیست تخمدان، کیست درموید (درموئید) است که ماده‌ی جامدی در آن قرار دارد مثلاً مو، دندان و غضروف. کیست درموید می‌تواند بسته به مکانی که در آن قرار گرفته علائمی نشان بدهد.

برخی از کیست‌های روی تخمدان می‌توانند باعث شوند تخمدان به خود بپیچد که به آن تورشن یا پیچ خودرگی تخمدان می‌گویند و علائمی مانند درد ایجاد می‌کند و در صورت بزرگ شدن می‌تواند پاره شود.

کیست‌هایی که از خون پُر شده‌اند کیست شکلاتی یا اندومتریوما نام دارند و در معرض پارگی هستند. این کیست‌ها به دلیل اندومتریوز به وجود می‌آیند که در آن دیواره‌ی رحم (یا بافتی مشابه آن) در خارج از رحم رشد می‌کند و اغلب سبب دردهای بسیار شدید و علائم بسیار ناخوشایندی می‌شود.

علائم و نشانه‌های پارگی کیست تخمدان چیست؟

کیست‌های تخمدان می‌توانند تصادفاً یا به دلیل فعالیت بدنی شدید، رابطه جنسی، یبوست، بارداری، آپاندیسیت، بارداری خارج از رحم و ... پاره شوند.

وقتی یک کیست تخمدان پاره می‌شود، مایع درون آن وارد حفره‌ی لگن می‌شود و در آنجا، به مرور زمان دوباره جذب می‌شود. اگر خوش شانس باشید احتمالاً حتی احساس هم نمی‌کنید که یک کیست در شکمتان پاره شده است؛ اما در موارد دیگر علائم زیرا را خواهید داشت:

. درد در یک سمت پایین شکم

. احساس سیری یا سنگینی در شکم

. نفخ

. درد همراه با تب

. درد همراه با استفراغ

. احساس سبُکی در سر یا ضعف

. تنفس تند

. سردی پوست

. خونریزی واژینال

خیلی از این علائم چیزی نیستند که نگرانتان کنند، مثلاً دردی که زیاد شدید نیست و احساس سنگینی و نفخ؛ اما زمان‌هایی هست که پارگی کیست تخمدان علائمی دارد که معنی آن این است که باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید: مثلاً وقتی که تب دارید، استفراغ می‌کنید، احساس ضعف دارید، تند تند نفس می‌کشید، پوستتان سرد است و خونریزی واژینال دارید.

به عنوان یک توصیه‌ی کلی یادتان باشد: اگر دردی ناگهانی در شکم خود داشتید که با داروهای مسکن معمولی رفع نشد، فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید. علت این درد چیزهای زیادی می‌تواند باشد که یکی از آن‌ها انواع کیست‌ها یا چیزی کاملاً متفاوت است مثلاً پیچ‌خوردگی تخمدان که باید بررسی شود. پزشک، هر تستی که لازم باشد انجام خواهد داد مثلاً معاینه لگن.

عوامل خطر ابتلا به کیست تخمدان

مشکلات هورمونی: این موارد شامل مصرف داروی باروری کلومیفن است که برای تخمک‌گذاری استفاده می‌شود.

بارداری: بعضی اوقات، کیستی که هنگام تخمک‌گذاری تشکیل می‌شود، در تمام دوران بارداری روی تخمدان شما باقی می‌ماند.

آندومتریوز: این شرایط باعث می‌شود سلول‌های آندومتر رحم در خارج از رحم شما رشد کنند. برخی از بافت‌ها می‌توانند به تخمدان شما متصل شده و ایجاد کیست کنند.

یک عفونت شدید لگنی: اگر عفونت به تخمدان‌ها گسترش یابد، می‌تواند باعث ایجاد کیست شود.

کیست تخمدان قبلی: اگر یکی از آن‌ها را داشته باشید، به احتمال زیاد تعدادشان بیشتر خواهد شد.

درمان پارگی کیست تخمدان چیست؟

درمان بستگی به علت کیست و علائم دارد. مثلاً پزشک ممکن است برای کیست فولیکولار که پاره شده و درد آن ادامه دارد، داروهای مسکن تجویز کند؛ اما در مورد اندومتریوما، عمل جراحی را توصیه خواهد کرد. البته کارشناسان می‌گویند معمولاً برای پارگی کیست تخمدان نیازی به عمل جراحی نیست؛ اما بنا به تشخیص پزشکتان شاید نیاز به عمل جراحی باشد.

زمانی که علت اصلی معلوم نیست، مثلاً در مورد اندومتریوز، احتمال اینکه پزشک تصمیم به عمل جراحی بگیرد بیشتر است؛ زیرا اندومتریوز بیشتر ممکن است سبب خونریزی‌های ادامه‌دار شده و دردناک است. ضمناً اندومتریوز یکی از علت‌های شایعی است که می‌تواند سبب ناباروری شود.

اگر شما نیاز به عمل جراحی برای پارگی کیست تخمدان داشته باشید، این کار از طریق لاپاراسکوپی می‌تواند صورت بگیرد و یا از طریق لاپاروتومی که بستگی به مورد خاص شما دارد.

اگر دچار هر نوع علامت قابل توجهی هستید و نگرانید که مبادا به دلیل پارگی کیست تخمدان باشد، بهترین کار این است که هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا علت بررسی شود.