فیلتر سایت‌های دانلود فیلم؛ حذف رقیب برای سایت‌های داخلی؟

در چند روز اخیر باز هم سایت‌های دانلود فیلم بسته شده‌اند. ابتدا تصور کاربران بر این بود که سایت‌ها فیلتر شده‌اند اما حتی با فیلترشکن نمی‌توان به آنها ورود پیدا کرد چرا که سرورهای داخلی آنها قطع شده‌است.

رقیب‌های سایت‌های دانلود فیلم کدامند؟

چند سالی است که VOD سعی کرده است خود را یکی از رقبای سایت‌های پرطرفدار دانلود فیلم نشان دهد. VOD مخفف (Video On Demand برنامه ویدئویی درخواستی ضبط شده) یکی از مجموعه خدمات قابل ارایه از طریق IPTV است. در VOD این امکان وجود دارد که فیلم‌های سینمایی، سریال‌ها، مستندها، برنامه‌های آموزشی و... در اختیار کاربران قرار بگیرد. چند سال پیش در زمان معاونت محمود واعظی در وزارتخانه ارتباطات و فناوری اطلاعات او در مورد اقداماتی برای شکل گیری VOD گفته بود که موافقت اصولی با وزارت ارشاد برای شرکت‌هایی که امکان استفاده از IPTV را دارند صادر شده تا از شبکه‌ای که ایجاد می‌شود بتوان VOD یا اطلاعات تصویری را در اختیار مخاطبان قرار دهند. از رقیبان اصلی سایت‌های دانلود فیلم، نماوا و فیلمیو نمونه‌های داخلی هستند که در این سال‌ها رقابت سختی میان آنها شکل گرفته و بیلبوردهای بسیاری در شهر برای تبلیغات را به خود اختصاص داده‌اند. با فیلتر سایت‌های دانلود گمانه‌های ابتدایی این بود که VOD‌ها شاکی سایت‌ها بوده‌اند اما گویا تمام ماجرا این نیست.

وزیر جوان می‌گوید فیلتر کار دادستانی است

با فیلتر شدن سایت‌های دانلود فیلم واکنش‌های بسیاری از طرف مردم در فضای مجازی نشان داده‌شد. عده‌ای نماوا و فیلیمو را مقصر این قضیه و شاکی سایت‌ها دانسته‌اند و گفته‌اند که حتی با فیلتر این سایت‌ها به سمت دانلود از نماوا نخواهند رفت. در همین واکنش‌ها برخی دیگر چگونگی دانلود از مسیرهای دیگر را آموزش می‌دهند. آذری جهرمی وزیر ارتباطات در واکنش‌های بسیاری که درتوییتر به فیلتر شدن سایت‌ها نشان داده شده بود در توییر خود نوشت: «ولله بسته شدن سایت‌های دانلود فیلم به من مربوط نیست. دادستانی به ارائه‌دهندگان خدمات میزبانی وب دستور داده، این وسط من هیچ‌ کاره ام.»

اما فیلتر سایت‌های فیلم تنها همین یک‌بار نبوده و حدود دو سال پیش خبر فیلتر شدن یکی از پرطرفدارترین سایت‌های دانلود فیلم منتشر شد حتی در آن زمان خبر دستگیری گردانندگان سایت نیز فراگیر شد. سایتی که می‌توان آن را بزرگترین سایت دانلود فیلم ایران در آن زمان اسم گذاشت در الکسا نیز رتبه ۲۸ را به کسب کرده بود. پیش از این توییتر، فیسبوک و در آخرین اقدام تلگرام فیلتر شد و در کنار آن شبکه‌های اجتماعی همچون سروش معرفی شدند که هزینه‌های بسیاری هم برای راه‌اندازی آنها صرف شد اما مورد اقبال قرار نگرفتند. بعید نیست که این بار هم سایت‌های دانلود فیلم به نفع فیلیمو و نماوا فیلتر شده‌ باشند اما تجربه‌ فیلترهای گذشته باید این موضوع را اثبات کرده باشد که صرف فیلتر کردن سایت‌ها و شبکه‌هایی که مردم زندگی روزمره خود را با آن سر می‌کنند راه‌حلی برای پذیرش نمونه ایرانی و داخلی آن نیست.

اقبال کم به سایت‌های داخلی؛ چرا؟

اما یکی از نکته‌هایی که در این حوزه وجود دارد این است که مخاطبان ایرانی فیلم‌های خارجی را از سایت‌های شبکه نمایش خانگی دانلود و مشاهده نمی‌کنند. این اتفاق دلایل خاص خود را دارد. یکی از پاشنه‌های آشیلی که در شبکه‌های نمایش خانگی وجود دارد سانسورهایی است که این شبکه‌ها در زمان پخش فیلم و سریال‌های خارجی انجام می‌دهند. در واقع آنها مجبور به حذف بخش‌هایی از این فیلم‌ها و سریال‌ها هستند اما ماجرا از این قرار است که دقیقا دست‌اندکاران این سایت‌ها دست روی سریال‌هایی گذاشته‌اند که می‌دانند سانسور بالایی دارد.

پاشنه آشیل دیگری هم شبکه‌های نمایش خانگی دارند و با آن دست و پنجه نرم می‌کنند مربوط به بخش دوبله این فیلم و سریال‌هاست که در مقایسه با دوبله‌های قویی که دوبلرهای مطرح کشور برای فیلم و سریال‌های صدا و سیما انجام داده‌اند باعث شده سطح سلیقه ببیندگان شبکه‌های خانگی بالا برود و همین موضوع در کنار سانسورهایی که انجام می‌گیرد نارضایتی را در میان مخاطبان بیش از پیش افزایش داده است. موضوعی که در نهایت ریزش ببینده و مخاطب را به همراه دارد.

اولویت نبودن تماشای سریال‌های خارجی از شبکه‌های خانگی

این اتفاق در کنار دوبله‌های ضعیف دست به دست هم می‌دهد برای آنکه دیدن سریال‌ها و فیلم‌های خارجی از سوی مخاطب‌های شبکه‌های خانگی هر روز کمرنگ‌تر شود و از اولویت خارج گردند. به طوری که بسیاری از ببینده‌های شبکه‌های خانگی بر این باورند شبکه‌های خانگی تنها برای تماشای فیلم و سریال‌های ایرانی مناسب‌اند. هرچند برخی از این سریال‌ها مانند ممنوعه و نهنگ آبی هم پس از گرفتن پروانه ساخت و پخش به دلیل حاشیه‌های گوناگون دچار حذف و سانسور شدند و از گردونه حذف و سانسور به دور نماندند؛ با این وجود پذیرش این ماجراها برای مخاطب شبکه‌های خانگی نسبت به سانسور سریال‌های خارجی قابل هضم‌تر است. چون به دلیل کمرنگ بودن برخی از خط قرمزها در پخش سریال‌های شبکه‌های خانگی در مقایسه با صدا و سیما موجب شده تا ساخت برخی سریال‌ها مانند هیولا، شهرزاد و... طرفدار بسیاری پیدا کند و در را بر روی بسیاری از انتقادهایی که از شبکه‌های خانگی می‌شود تاحدودی ببندد.

در جستجوی سریال‌های خارجی بدون سانسور

اما برخی معتقد هستند برای آنکه از میزان مخاطب‌ شبکه‌های خانگی کم نشود علاوه بر آنکه لازم است سریال‌سازی داخلی در آنها با قدرت بیشتری پیش برود باید به دنبال سریال‌ها و فیلم‌های خارجی باشند که موقعیت‌های سانسوری آنها کم‌ترین ضربه را به خط اصلی داستان بزند. برای مثال سریالی مانند بازی تاج و تخت ممکن است برخی خط‌های اصلی داستان‌ در شبکه توزیع خانگی قابل پخش نباشد.