اصلیترین بخش زیارت اربعین، مسیر پیادهروی از شهر نجف تا کربلاست. بهتر است زائران اربعین با شناخت کافی پا در این مسیر بگذارند. در این گزارش ۲۰ نکته درباره این مسیر را بخوانید.
۱. مسیرهای متعددی برای پیادهروی به سوی کربلای معلی تعیین شده، اما در میان این مسیرها سه مسیر اصلی وجود دارد که عمده زائران عراقی از آنها تردد میکنند و ظرفیت مناسبی برای پذیرایی از زائران را دارد. این مسیرها به شرح زیر است:
«نجف - حیدریه - کربلا»
«حله - طویریج - کربلا»
«بغداد - مسیب - کربلا»
«عین التمر - کربلا».
۲.مسیر «کوفه - طویریج - کربلا» نیز از مسیرهای پیادهروی اربعین است که به طریق العلماء، طریق سبایا (اسراء) و مسیر شط فرات شهرت دارد. اما معمولاً مسیر انتخابی زائران ایرانی برای پیادهروی مسیر اول (نجف - حیدریه - کربلا) است که کوتاهترین، پرترددترین و مشهورترین مسیر دسترسی از نجف به کربلاست.
۳.تعداد ستونهای موجود در این مسیر، از ابتدای بزرگراه نجف به کربلا تا حرم حضرت ابوالفضل(ع) ، ۱۴۵۲ ستون و فاصله هر ستون، ۵۰ متر است که شماره هر کدام روی آنها نوشته شده است.
توجه به این نکته لازم است که ستونهایی از داخل نجف از شماره ۱ شمارهگذاری شده که تا ابتدای بزرگراه نجف به کربلا به شماره ۱۸۲ میرسد، پس از آن شماره ستونها مجدداً از شماره ۱ شروع میشود.
بنابراین راهپیمایی از نجف اشرف تا حرم حضرت ابوالفضل(ع) ۱۶۳۴ عمود یعنی حدود ۸۰ کیلومتر میباشد.
۴. زمان لازم برای طی مسیر به صورت پیادهروی مداوم، ۲۰ تا ۲۵ ساعت است؛ بنابراین با توجه به زمانهای مورد نیاز جهت استراحت، اقامه نماز و خوردن غذا، زمان تخمینی سفر پیاده حدود سه روز است.
۵. برای آغاز پیادهروی میتوان از درب ساعت حرم حضرت علی(ع) خارج شد و از سمت راستِ باب الساعة، پیادهروی را از کنار خیابان امام زینالعابدین(ع) یا خیابان امام جعفر صادق(ع) شروع کرد و این مسیرها تا بزرگراه کربلا ادامه دارد.
در صورتی که زائران اباعبدالله(ع) مسیر کنار رودخانه فرات به سمت کربلا (مسیر شط) را برای پیادهروی انتخاب نمایند، لازم است ضمن رعایت فضای معنوی ایام اربعین حسینی، از شنا و غسل در این رود پرهیز کنند؛ چرا که اولاً به لحاظ بهداشتی امکان انتقال بیماریها وجود دارد و ثانیاً از اخلاق اسلامی به دور است که زائران در برابر دیدگان بانوان نامحرم به شنا بپردازند.
۶. در راهپیمایی اربعین از همراهداشتن پرچمهای بزرگ با میلههای فلزی خودداری شود؛ به دلیل نوع سیمکشیها در عراق و احتمال برخورد میلههای فلزی با سیمهای برق، ممکن است حادثه برقگرفتگی رخ دهد.
۷. توجه شود حرکت پیوسته و منظم با سرعت نسبتاً ثابت، اثر زیادی در کمشدن خستگی مسیر و جلوگیری از بروز گرفتگی عضلات دارد، پس باید برنامه منظمی برای مسیر و مکانهای توقف و تجدید قوا داشت. استراحتهای چند دقیقهای به فاصله هر ۵۰ عمود، بسیار مناسب است.
۸. هر بار که زائر برای استراحت یا نماز توقف میکند، ضمن شستن پاها، در صورت امکان کف پا را ماساژ دهد، سپس به پشت بخوابد و پاها را به دیوار تکیه دهد تا خون جمع شده برگردد.
۹. در هنگام درازکشیدن، پاها را طوری قرار دهد که مقداری بالاتر از بدن باشد؛ زیرا این اقدام، باعث رسیدن خون بیشتر به مغز شده و از متورمشدن پاها پیشگیری میکند.
۱۰. شروع حرکت به ویژه برای روز دوم، قبل از اذان صبح مناسب است. چرا که مسیر دارای ازدحام کمتری است و زائر از گرمای هوا هم در امان خواهد بود.
۱۱. از آنجا که به سبب کثرت جمعیت در مسیر پیادهروی، احتمال گمکردن همراهان وجود دارد، برای حل این مشکل، بهتر است محل توقفها (شماره میله و عمود مورد نظر)، برای یافتن همراهان و نیز محل استراحت اصلی برای اقامه نماز و خوردن غذا تعیین شود.
۱۲. بهتر است عمودها یا میلههای با شمارههای مشخص، مثل اعداد با مضرب ۱۰۰، ۲۰۰، ۳۰۰ و... برای توقف انتخاب نشود، چون معمولاً تراکم جمعیت در آنها بالاست.
۱۳. مناسب است پیادهروی به صورت گروهی انجام شود تا در صورت بروز مشکل، امدادرسانی به یکدیگر آسانتر باشد. البته نباید این گروه خیلی بزرگ باشد؛ تشکیل گروههای پنج تا ده نفره توصیه میشود، چون زیادبودن افراد گروه، مشکلات خاص خود را دارد و باعث سختترشدن هماهنگی و کندی آهنگ حرکت میشود.
۱۴ ابتدا تا انتهای مسیر پیادهروی، تقریباً به وسیله چادرها یا سازههایی تقسیم شده که هیئتهایی (موکب) از عراق یا کشورهای دیگر، مسئولیت این چادرها را بر عهده دارند که بیشتر این هیئتها، متعلق به قبیلهها و عشایر عراقی هستند.
۱۵. در موکبهای مستقر در مسیر که معمولاً در دهه دوم صفر فعال هستند، خدماتی از قبیل انواع مواد غذایی و نوشیدنیهای سرد و گرم ارائه میشود. همچنین برخی موکبها محل خواب و استراحت هستند و برخی وظیفه فعالیتهای فرهنگی را بر عهده گرفتهاند. همچنین اقامه نماز جماعت و برگزاری مراسم عزاداری نیز در برخی موکبها انجام میشود.
۱۶. مسیر پیادهروی معمولاً پس از ساعت ۲۱ (ساعت ۹ شب) خلوتتر میشود و اکثر موکبداران تا اذان صبح استراحت میکنند، اما در این میان، برخی موکبداران، شب را هم متناسب با شرایط جوی به ارائه خدمات مشغول هستند.
۱۷. موکبها قبل از غروب، شروع به توزیع شام میکنند و با نزدیکشدن به غروب آفتاب از حجم افراد در مسیر کاسته شده و افراد برای شام و استراحت شب، در مواکب توقف میکنند؛ بنابراین زائران در صورت ادامه پیادهروی بعد از غروب، با مشکل پیداکردن محل اقامت برای استراحت مواجه خواهند شد یا حداقل در مواکب مسقف نمیتوانند محل اسکان بیابند.
۱۸. جایی برای نگرانی به پایان رساندن مسیر نیست؛ در هر جا که تصور شد توانایی ادامه دادن مسیر وجود ندارد، میتوان از خودروهایی که در مسیر هستند، برای رسیدن به کربلا استفاده کرد.
۱۹. برای انجام تماس تلفنی، جهت عدم مواجهه با ترافیک بالای شبکه، بهتر است قبل از طلوع آفتاب، این کار انجام شود.
۲۰. بهتر است زائران، کتابچه زیارتی یا نرمافزاری که زیارتنامههای معتبر اماکن زیارتی در نجف، کوفه و کربلا را داشته باشد (مانند رهپویه زیارت که از سوی کمیته فرهنگی و آموزشی اربعین منتشر شده) را همراه داشته باشند.