سکته قلبی، شایعترین علت مرگ در جهان/"مرگ ناگهانی"؛ در زنان کمتر از مردان
در کشورهای در حال توسعه که چهار پنجم جمعیت جهان را دارند، بیماری‌های غیرواگیر به سرعت در حال جایگزین شدن بیماری‌های واگیر هستند و پیش‌بینی می‌شود بیماری‌های غیرواگیر که هم‌اکنون مسئول کمتر از ۵۰ درصد موارد مرگ هستند، عامل ۷۰ درصد موارد مرگ و میر در سال ۲۰۲۰ باشند. از این رو پیچیدگی در اولویت بندی بیماری‌ها برای تخصیص منابع، سیاست‌گذاران بهداشتی را با چالش مواجه کرده است.
در شروع قرن بیستم، اختلال قلبی_عروقی کمتر از ۱۰ درصد کل مرگ‌ها را در جهان شامل می‌شد، درحالی که در اواخر این قرن بیماری‌های قلبی_عروقی نزدیک به نیمی از کل مرگ و میر کشورهای در حال توسعه را شامل می‌شود. بیماری‌های قلبی و عروقی شایعترین بیماری‌ها حتی در جوامع صنعتی به شمار می‌روند و یک مشکل در حال رشد سریع در جوامع در حال توسعه را تشکیل می‌دهند.»
پژوهشی که در ارتباط با تعیین بار سلامتی ناشی از رخداد سکته قلبی توسط تیم پژوهشگران متشکل از کامران ابراهیمی(گروه اپیدمیولوژی، دانشگاه علوم پزشکی ارومیه)، شاکر سالاری‌لک( گروه بهداشت عمومی، دانشگاه‌آزاد اسلامی واحد تبریز) و کمال خادم‌وطن( گروه قلب و عروق، دانشگاه علوم پزشکی ارومیه) با جامعه آماری بیمارانی با تایید رخداد سکته قلبی انجام شده، نشان می‌دهد: «با شهری شدن دنیای در حال توسعه میزان شیوع عوامل خطرساز بیماری‌های ایسکمیک قلب در این مناطق به سرعت در حال افزایش است، به طوری که قسمت بزرگ بار جهانی بیماری‌های ایسکمیک قلب در حال حاضر در کشورهای با درآمد کم و متوسط که ۸۵ درصد جمعیت دنیا را به خود اختصاص می‌دهند، روی می‌دهد.
در این مطالعه که به صورت مقطعی و در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ با همکاری معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ارومیه انجام شد تمامی بیماران با تایید رخداد سکته قلبی براساس علائم بالینی، بروز تغییرات در نوار قلب و افزایش آنزیم‌های قلبی وارد مطالعه شدند.
با توجه به افزایش وسیع بیماری‌های ایسکمیک قلب در سراسر جهان، احتمالا بیماری‌های ایسکمیک قلب تا سال ۲۰۲۰ به شایعترین علت مرگ در سطح جهان تبدیل خواهد شد. حدود ۶/۲۳ میلیون نفر تا سال ۲۰۳۰ به علت بیماری‌های قلبی_عروقی جان خود را از دست خواهند داد. بیماری‌های قلبی_عروقی اولین علت مرگ و میر در ایران بوده و حدود ۱۳۸۰۰۰ مرگ سالیانه را به خود اختصاص داده است.
در این پژوهش محققان می‌گویند:« مرگ ناگهانی یکی از تظاهرات شایع گرفتاری عروق قلبی است و بیش از ۵۰ درصد بیماران که با مرگ ناگهانی فوت می‌کنند، هیچ سابقه پیشین از علائم قلبی نداشته اند. در کل نیمی از مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی_عروقی پیش از رسیدن به بیمارستان رخ می‌دهد که سهم مرگ‌های ناگهانی در زنان کمتر از مردان است و در مردان نیز با افزایش سن کمتر می‌شود.»
یافته‌های این بررسی نشان داد تعداد رخداد سکته قلبی ۷۲۳۵ نفر (مردان، ۶۰.۶ درصد و زنان ۳۹.۴ درصد) و میانگین سنی ۱۵+ - ۶۹ سال بوده و ۵۳ هزار و ۸۰۴ سال مفید از دست رفته عمر به دلیل مرگ یا ناتوانی ناشی از سکته قلبی وجود دارد که سهم مرگ زودرس ناشی از سکته قلبی ۵۲ هزار و ۱۷۰ سال و سهم ناتوانی حاصل از این بیماری ۱۶۳۴ سال برآورد شده است.
همچنین بار سکته قلبی در مردان بیشتر از زنان بوده و در هر دو جنس بیشترین بار در گروه سنی ۸۰ به بالا تشخیص داده شده و میزان شیوع بیماری ۳۷۶ (در ۱۰۰ هزار نفر) برآورد شده و سکته قلبی ۱۸.۸ درصد از کل علل مرگ را به خود اختصاص داده است.
در نتایج این پژوهش آمده است:« بیماری‌های قلبی_عروقی و بروز سکته قلبی یکی از مهمترین مشکلات سلامت مردم محسوب شده و در پی آن پیامدهای سلامتی مهم همچون مرگ، ناتوانی و هزینه‌های اقتصادی بیشتری را در پی خواهد داشت. لزوم برگرفتن سیاست‌ها و استراتژی‌های متمرکز بر کاهش و کنترل عوامل خطر می‌تواند در دراز مدت از بار سلامت و اقتصادی بیماری در جامعه بکاهد. با این حال شناسایی جمعیت‌های در معرض خطر بیشتر و انجام مراقبت‌های پزشکی ادواری موثر و با کیفیت می‌تواند روند پیشرفت بیماری‌را کند کرده و باعث کاهش عوارض و مرگ ناشی رخداد سکته قلبی شود.»
این پژوهش در شماره سوم مجله دانشکده پزشکی به چاپ رسیده است.
