از ابتدای مهرماه سال جاری تاکنون در شهرستان دشتستان ۲۲ نفر با قرص برنج مسموم شده اند که این حوادث منجر به مرگ ۴ نفر شده است.
ساعتی پیش باخبر شدیم مادر ۲۸ ساله پسربچه آبپخشی که روز پنج شنبه بر اثر مسمومیت با قرص برنج فوت کرده بود نیز پس از چند روز بستری در بخش ICU جان خود را از دست داده است.
فسفید آلومینیوم از خطرناکترین سموم دفع آفات بوده که در ایران به نام قرص برنج شناخته میشود. قرص برنج، نابودگری دردناک است که استفاده از آن منجر به حوادث ناشی از مسمومیت و مرگ دردناک میشود.
گاز ناشی از قرص برنج حتی در غلظتهای بسیار پایین نیز کشنده است و به همین دلیل فسفید آلومینیوم به عنوان یک فومیگانت (تدخینی) برای کنترل حشرات و آفات انباری محصولاتی چون برنج و غلات در سولهها مورد استفاده قرار میگیرد.
در حال حاضر، آلومینیوم فسفید با رنگهای خاکستری تیره، سفید قهوهای و یا به شکل کریستالهای زرد رنگ و با نامهای تجاری مختلف به عنوان آفتکش حشرهکش و جونده کش استفاده میشود. این در حالی است که آسیب ناشی از مسمومیت با قرص برنج میتواند جبرانناپذیر باشد.
راه اصلی ایجاد مسمومیت قرص برنج، بیشتر از طریق مصرف دهانی و مواجهه تنفسی است. شدت مسمومیت با آلومینیوم فسفید در هر دو مسیر مصرف گوارشی و تنفسی بالا بوده و فسفین تولید شده به راحتی از دستگاه گوارش و ریه جذب میشود.
پیامد اصلی و مرگبار فسفید آلومینیوم معمولاً اختلال در سیستم قلبی و عروقی از طریق اثر مستقیم گاز فسفین بر میوکارد (لایه میانی قلب) و ایجاد آریتمی (ضربان غیرطبیعی قلب) است، متأسفانه مسمومیت با این سم در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اولیه با درصد بالای مرگ همراه است و با توجه به اینکه تاکنون مکانیسم دقیق بروز اثرات سمی فسفید آلومینیوم در انسان شناختهنشده است پادزهر اختصاصی در درمان مسمومیت حاد با آن وجود ندارد.