شیر و ماست‌های کارخانه ای روغن پالم دارند؟
محمد حسین عزیزی درباره اینکه آیا در اقلام لبنی مانند شیر و ماست تخلف استفاده از روغن پالم وجود دارد یا نه توضیح داد: این نوع تخلف در هیچ یک از کارخانه های تولید لبنیات وجود ندارد. تولید تمام مواد غذایی کارخانه ای بر اساس پروانه ساخت آنها انجام می شود و اگر در پروانه ساخت محصولی اجازه استفاده از روغن پالم داده نشده باشد، قطعا این مساله در تولید نهایی محصول رعایت می شود.
وی گفت: هم اکنون از بین تمام محصولات لبنی فقط در پروانه ساخت تعداد معدودی از این محصولات مثل خامه قنادی، پنیر پیتزا و روکش بستنی و شکلات اجازه استفاده از روغن پالم داده شده است و جز این موارد که قانونی است در هیچ محصول لبنی کارخانه ای از روغن پالم استفاده نمی شود. البته در مورد محصولات سنتی و غیر کارخانه ای چون سازمان غذا و دارو نظارت ندارد، نمی توانیم اظهارنظر کنیم.
مدیرکل نظارت بر فرآورده های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو اضافه کرد: در گذشته ممکن است تعداد بیشتری از محصولات لبنی مجوز استفاده از روغن پالم را داشتند و به صورت قانونی از این روغن استفاده می کردند و با توجه به نظارت دقیق مسئولان فنی کارخانه های غذایی، وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی بر کارخانه های مواد غذایی امکان تخلف در این کارخانه ها بسیار کم است.
موضوع استفاده از روغن پالم به ۱۳ مرداد سال ۹۳ برمی گردد زمانی که حسن قاضی زاده هاشمی، وزیر سابق بهداشت در جمع خبرنگاران از اضافه کردن روغن پالم در تعدادی از شیرها و ماست های پرچرب سخن گفت و اعلام کرد: «اکنون دیگر این موضوع به اثبات رسیده و پرونده آن برای تصمیم نهایی روی میز رئیس جمهور است.»
روغن پالم یا همان روغن نخل، یک نوع روغن گیاهی است که از قسمت گوشتی میوه درخت نخل روغنی استخراج می شود. این روغن به علت داشتن اسید چرب به خصوص در انواع ارزانتر آن، جزو روغن های مضر خوراکی است اما چون در مقابل حرارت مقاوم است و قوام بیشتری دارد در تولید روغن های سرخ کردنی و شیرینی هایی که خامه آن باید قوام داشته باشد، استفاده می شود.
مساله ای که ممکن است باعث این تخلف در صنایع لبنی شود، ارزانتر بودن روغن پالم نسبت به چربی شیر است که باعث می شود متخلفان در محصولات لبنی پرچرب، چربی شیر را بگیرند و جداگانه در تولید محصولات دیگر استفاده کنند و به جای آن برای بالا بردن میزان چربی محصول از روغن پالم استفاده کنند، تخلفی که البته به گفته مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وزارت بهداشت هم اکنون در تولیدات کارخانه ای وجود ندارد.
وزیر سابق بهداشت در مرداد ۹۳ گفته بود: موضوع استفاده از روغن پالم در برخی لبنیات در شورای عالی سلامت و امنیت غذا بحث شده و قرار است مصرف آن کاهش یابد، این در حالی است که هم‌اکنون ۵۰ درصد روغن‌های وارداتی پالم است که قرار است در مرحله اول به ۳۰ درصد و سپس به ۱۵ درصد برسد.
هاشمی گفته بود: از لبنیات موجود در بازار نمونه‌گیری می‌شود تا شرکت‌های متخلف شناسایی شوند، به عنوان مثال در یک نوع ماست با چربی ۱۲ درصد روغن پالم وجود داشته است؛ به همین دلیل نظارت‌ها را افزایش می‌دهیم چرا که حق سایر شرکت‌هاست که اسامی متخلفان را اعلام کنیم تا هم آنها متهم نشوند و هم مردم بتوانند از محصول سالم خریداری کنند؛ با شرکت‌های متخلف طبق قانون برخورد خواهد شد.
رسانه ای شدن موضوع استفاده از روغن پالم باعث کاهش واردات این نوع روغن از مالزی شد؛ به طوری که واردات این روغن از حدود ۷۰۰ هزار تن در سال ۹۲ به کمتر ۴۵۰ هزار تن در سال ۹۶ رسید.
البته در همان مرداد ۹۳، هدایت حسینی مدیرکل نظارت بر مواد غذایی وقت وزارت بهداشت اعلام کرد: گزارشی از وجود روغن پالم در شیر و ماست در کشور نداریم اما وزارت بهداشت مجوز استفاده از این روغن را در برخی محصولات لبنی مانند بستنی، پنیر پیتزا، کره و خامه قنادی صادر کرده است.
به گفته حسینی روغن پالم مانند سایر روغن های گیاهی کلسترول ندارد و اسید چرب ترانس نیز ندارد اما میزان اسید چرب اشباع آن از سایر روغن های گیاهی مانند آفتابگردان، سویا و کلزا بیشتر است.
وی گفت: وزارت بهداشت با توجه به مزایای چربی های گیاهی نسبت به چربی های حیوانی برای برخی محصولات لبنی اجازه استفاده از روغن های گیاهی را به عنوان جایگزین روغن حیوانی صادر کرده که از جمله این محصولات پنیر پروسس، پنیر پیتزا و پنیر خامه است. همچنین مجوز استفاده از این روغن در بستنی، خامه قنادی و کره های مالشی نیز از سوی وزارت بهداشت برای تولیدکنندگان محصولات لبنی صادر شده است.
حسینی گفته بود: شرط استفاده از این روغن در این محصولات این است که حتماً روی بسته بندی این محصولات قید شود که مثلاً ۱۰ درصد روغن حیوانی این محصول با روغن پالم یا هر روغن گیاهی دیگر جایگزین شده تا مصرف کننده مطلع باشد.
موضوعی که البته کمتر در محصولات لبنی یا حتی غیرلبنی از جمله روغن ها به صورت شفاف دیده می شود و اگر در محصولی به صورت قانونی از روغن پالم استفاده شده باشد، به ذکر حاوی «روغن گیاهی» بسنده می شود. تکلیف محصولات سنتی، فله و غیربسته‌بندی نیز معلوم نیست.
بر اساس آخرین اعلام معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه در ۱۶ شهریور امسال (سال ۹۸) صادرات روغن پالم مالزی به ایران در سال ۲۰۱۸ برابر با ۴۸۸ هزار تن بوده که در مقایسه با سال ۲۰۱۷ (برابر با ۵۲۴ هزار تن)، کاهشی معادل ۶.۸ درصدی داشته است.
بر اساس آمار رسمی مالزی، میزان صادرات روغن پالم به ایران در سه ماهه اول ۲۰۱۹ به میزان ۵۶ هزار تن نسبت به مدت مشابه ۲۰۱۸ کاهش داشته که به این ترتیب ۷۵ درصد صادرات پالم مالزی به ایران در این دوره زمانی کاهش یافته است.
بر اساس مجوز هیأت وزیران واردات روغن پالم از مالزی به ایران از سال ۱۳۶۶ شروع شده است. بر این اساس روغن پالم حداکثر می تواند ۳۰ درصد از ماده اولیه روغن خوراکی وارداتی کشور را تشکیل دهد.
