میراث طالقانی
«زنده‌یاد اعظم علایی‌طالقانی (۱۳۹۸ – ۱۳۲۲) فرزند برومند آیت‌الله سید محمود طالقانی روز هشتم آبان در پی عارضه مغزی دارفانی را، با بیش از پنجاه سال تلاش‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی وداع گفت و روز جمعه دهم آبان مراسم تشییع و خاکسپاری آن مرحومه با حضور گسترده اقشار مختلف جامعه برگزار و در قطعه مجاور قبر پدرشان در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
مرور کارنامه زندگی بانو اعظم طالقانی می‌تواند برای کنشگران اجتماعی امروز و فردای جامعه ما آموزنده باشد. ایشان در خانواده طالقانی و در فضای سیاسی بعد از شهریور ۱۳۲۰ تربیت شده بود؛ در فضایی که پیشگامان روشنفکری دینی یعنی سید محمود طالقانی، مهندس مهدی بازرگان و دکتر یدالله سحابی تلاش‌های فرهنگی و اجتماعی خودشان را برای رفع موانع توسعه‌نیافتگی جامعه ایرانی در دو عرصه زدودن آثار فرهنگ استبدادی و خرافات مذهبی دیرین، با نگاه اصلاحات جامعه‌محور، از طریق توسعه نهادهای مدنی و راهبرد بازگشت به قرآن و سرچشمه ذلال وحی و آگاهی‌بخشی در عرصه عمومی آغاز کرده بودند. البته این فرآیند گذار توسط پیشگامان و یاران ایشان تداوم داشته است. اعظم طالقانی با بهره‌گیری از این میراث پدر، هم در سال‌های قبل از انقلاب شرایط سخت دوران زندان، شکنجه و احکام سنگین را تجربه کرد و هم در چهار دهه بعد از انقلاب ۵۷ این فرآیند آگاهی‌بخشی را در عرصه‌های مختلف با وجود محدودیت‌ها و شرایط سخت زندگی با ایمان و پشتکار پیگیری می‌کرد. در انتخابات اولین دوره مجلس که حدود شش ماه بعد از درگذشت پدرشان برگزار شد، از فرصت استفاده کرد و با رای بالای مردم تهران در کنار سایر پیشگامان چون بازرگان به وظیفه ملی و اجتماعی خود عمل کرد. با نگاه اصلاحات جامعه‌محور از همان سال ۵۸ به تشکیل نهادهای مدنی از جمله «جامعه زنان مسلمان» و سپس « جامعه زنان انقلاب اسلامی» همت گماشت و نقش مهمی در پیشگامی تقویت جنبش زنان در ایران ایفا کرد. در همین راستا برای توسعه نهادهای آگاهی‌بخش ابتدا نشریه «پیام هاجر» و پس از توقیف آن نشریه «پیام ابراهیم» را منتشر کرد و پیام توحیدی ابراهیمیان را با کمک همراهان خود به جامعه عرضه داشت.
تلاش‌های خانم اعظم طالقانی در چهار دهه گذشته در عرصه عمومی و تشکیل سمن‌ها و برگزاری کلاس‌های آموزش قرآن برای علاقه‌مندان که در سوابق ایشان آمده قابل توجه است. اما تلاش مستمر ایشان در چند نوبت انتخابات ریاست‌جمهوری و ثبت‌نام به عنوان نامزد ریاست‌جمهوری برای اصلاح برداشت مسوولان از اصل ۱۱۵ قانون اساسی در خصوص تعریف «رجال دینی و سیاسی» از جمله اقدامات ماندگار و تاثیرگذار ایشان بوده است. او بر اساس آموزه‌های قرآنی و عقلانیت و تجربه بشری چون بسیاری از عالمان دینی براین اصل باور داشت که کلمه «رجال» اعم از زن و مرد است و زنان هم می‌توانند در چارچوب قانون واجد صلاحیت برای قبول مسوولیت‌های مختلف از جمله ریاست‌جمهوری باشند.
امروز که بخشی از جامعه ما اعتماد خود را از گفتمان اصلاحات از دست داده است، ارزیابی کارنامه و برنامه‌های آگاهی‌بخش زنده‌یاد اعظم طالقانی و یاران و همراهان ایشان در عرصه عمومی با نگاه «اصلاحات جامعه‌محور» می‌تواند امیدبخش باشد.»
