واکنش متفاوت برخی طرف های برجام به گام چهارم ایران
حسن روحانی رئیس جمهوری سه شنبه ۱۴ آبان در آیین افتتاح کارخانه نوآوری آزادی گفت: از فردا با نظارت آژانس گام چهارم و جدید را برمی‌داریم. ما طبق برجام یکهزار و ۴۴ سانتریفیوژ در فردو داریم. در برجام قرار ما این بود که اینها در فوردو بچرخند اما گاز به آنها تزریق نشود. امروز به سازمان انرژی اتمی دستور خواهم داد که از فردا گازدهی را در فوردو آغاز کند.
آمریکا که اردیبهشت ماه سال گذشته با وجود تلاش‌های طرف‌های برجام، از این توافق خارج شده و تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران را دوباره بازگرداند ،از زبان سخنگوی وزارت امور خارجه خود در این زمینه موضع گرفت و گفت: ما از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اجرای نقش مستقل خود برای راستی آزمایی در ایران به طور کامل حمایت کرده و به گزارش آژانس درباره هر تحولی توجه می‌کنیم.
برخی شخصیت های سیاسی آمریکا از جمله داوطلب انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از حزب دموکرات واکنش متفاوتی از دولت ترامپ به اقدام ایران داشتند.
الیزابت وارن داوطلب مطرح کسب نامزدی دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا در توییتی با اشاره به گام چهارم هسته ای ایران، خواهان همکاری واشنگتن و هم پیمانانش برای "فروکش کردن بحران" شد.
وارن که در جدیدترین نظرسنجی ها همپای سناتور سندرز و پس از جو بایدن در رتبه دوم رقابت های انتخاباتی در حزب دموکرات قرار دارد، روز چهارشنبه در توییتی با "بسیار نگران کننده" خواندن غنی سازی در فوردو نوشت: پیش از آنکه دونالد ترامپ توافق ایران را پاره کند، (برجام) کارآمد بود.
سناتور ایالت ماساچوست در ادامه خواهان بازگشت آمریکا به دیپلماسی جدی با متحدانش برای "مهار برنامه هسته ای ایران" و "فروکش کردن بحران" شد.
برنی سندرز نیز روز سه شنبه (۱۴ آبان) در توییتی به گام چهارم کاهش تعهدات برجامی واکنش نشان داد. وی تصمیم ایران برای از سرگیری فعالیت در فوردو را نگران کننده دانست و افزود: ما توافق نامه ای در دست داشتیم که برنامه هسته ای ایران را محدود می کرد که ترامپ بی پروا آن را نقض کرد.
سناتور ایالت ورمونت تاکید کرد باید فوری به برجام بازگردیم و در مورد سایر مسائل منطقه ای با ایران صحبت کنیم.
ایران که همواره بر حفظ برجام و غیرقابل مذاکره بودن آن تأکید کرده است، یک سال پس از خروج آمریکا از این توافق نیز پایبندی کامل خود به آن را حفظ کرد اما در نهایت پس از مشاهده بدعهدی اروپایی‌ها در اجرای تعهدات خود برای حفظ بهره‌مندی‌های اقتصادی کشور از برجام، از اردیبهشت ماه امسال گام‌هایی را در جهت کاهش تعهدات خود طبق این توافق آغاز کرد.
اتحادیه اروپا دیروز در واکنش به گام چهارم ایران برای کاهش تعهدات برجامی، این اقدام را نگران کننده خواند و از تهران خواست این روند را متوقف کند.
یک سخنگوی اتحادیه اروپا با بیان این مطلب و بدون اشاره به بدعهدی این اتحادیه در اجرای وعده هایش در قبال این توافق بین المللی، از ایران خواست به برجام پایبند بماند.
هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان نیز ادعا کرد که اعلام ایران در باره ساخت و کاربرد دستگاه‌های پیشرفته برای تسریع غنی سازی اورانیوم، توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهان را به خطر می‌اندازد.
فرانسه نیز خواستار بازگشت تهران به برجام شد و گام چهارم ایران را مخالف توافق هسته ای دانست.
اگنس ون درمول سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه ادامه داد: با شرکای خود منتظر گزارش های بعدی آژانس بین المللی انرژی هسته ای در مورد اعلامیه ها و اقدامات ایران هستیم. فرانسه همچنان به توافقنامه هسته ای وین متعهد است و از ایران نیز می خواهد به تعهدات خود در چارچوب این توافقنامه پایبند باشد و بطور کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند.
وزیر امور خارجه انگلیس نیز روز سه شنبه با صدور بیانیه‌ای، خواستار بازگشت ایران به اجرای کامل تعهداتش در برجام شد. دومنیک راب ادعا کرد: اقدام اخیر ایران بوضوح با توافق هسته‌ای مغایرت دارد.
اما برخلاف آمریکا و اروپا، روسیه اعلام کرد که نگرانی های ایران را درک می کند.
دمیتری پسکوف سخنگوی رئیس جمهوری روسیه گفت: ما نگران کاهش تعهدات ایران در برجام هستیم اما در عین حال نگرانی های تهران در خصوص تحریم های آمریکا را درک می کنیم.
وی گفت: شرکای غربی ما (آلمان، فرانسه و انگلیس) متعهد هستند که این توافق را اجرا کنند و برجام را زنده نگه دارند هر چند که ما نگرانی ایران در خصوص اقدامات برخی کشورها علیه این توافق را می فهمیم که با تحریم های بی سابقه و غیرقانونی روبرو است با این وجود، هر اقدامی بر خلاف برجام در راستای تخریب آن قلمداد می‌شود و باعث نگرانی است.
سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز در واکنش به گام جدید ایران برای کاهش تعهدات خود گفته است: ما گام جدید طرف ایرانی برای کاهش تعهدات داوطلبانه این کشور را پیامد منطقی رکود در حل مسائل معلوم در رابطه با پایداری برجام وتامین نتایج اقتصادی اجرای این معامله می‌دانیم که ایران امیدوار به آن بود.
وی ادامه داد: مهم است که تدابیر اعلام شده ازجمله تزریق گاز به سانتریفیوژها در سایت هسته‌ای فوردو ماهیت قابل برگشت دارد.
نخستین گام جمهوری اسلامی ایران ۱۹ اردیبهشت‌ماه امسال و در قالب افزایش میزان تولید اورانیوم در سطح ۳.۶۷ درصد کلید خورد. بر این اساس تهران اعلام کرد که به محدودیت‌های برجام در زمینه میزان ذخایر اورانیوم ۳.۶۷ درصد و ۱۳۰ تن آب سنگین پایبند نخواهد بود.
به دنبال پایبند نبودن گروه ۱+۴ به تعهداتشان و برآورده نشدن مطالبات تهران در این توافق، گام دوم کاهش تعهدات خود در توافق هسته‌ای از ۱۶ تیرماه اجرایی شد. بر اساس این برنامه، ایران دیگر محدودیت سطح غنی‌سازی تا سقف ۳.۶۷ را رعایت نخواهد کرد و این میزان به ۴.۵ درصد افزایش یافت.
گام سوم را رئیس جمهوری اسلامی ایران ۱۳ شهریورماه بعد از پایان جلسه سران قوا اعلام کرد و گفت از ۱۵ شهریور این مرحله کلید می‌خورد. حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی تأکید کرد؛ هر آنچه کشور در زمینه تحقیق و توسعه فناوری هسته‌ای نیاز دارد، سازمان انرژی اتمی اقدام کند.
درباره جزئیات گام سوم کاهش تعهدات برجامی بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در تاریخ ۱۶ شهریورماه در نشست خبری گفت: قرار بود از ابتدای سال یازدهم برجام، گازدهی ماشین آی. آر۶ انجام شود که ما آن را در گام سوم شروع کردیم.
علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی دوشنبه ۱۳ آبان در مراسم راه اندازی و رونمایی زنجیره ۳۰ تایی سانتریفیوژهای نسل جدید(IR۶) در سایت هسته‌ای نطنز حضور یافت و خبر داد: امروز سه افتتاحیه به صورت نمادین داریم که یکی از آنها زنجیره میانی ۳۰ تایی سانتریفیوژهای نسل ۶ است که پیش از این زنجیره ۲۰ تایی را در ۲۰ فروردین نصب کرده بودیم و یک زنجیره ۱۰ تایی هم داشتیم؛ بنابر این الان تعداد سانتریفیوژهای IR۶ به ۶۰ ماشین رسیده که هر کدام ۱۰ سو و در مجموع ۶۰۰ سو به ظرفیت موجود اضافه کردند.
سرانجام، امروز و در راستای اجرای دستور رئیس جمهوری و شورایعالی امنیت ملی ساعتی پیش مخزن (سیلندر) ۲۸۰۰ کیلویی که حاوی حدود ۲۰۰۰ کیلوگرم گاز هگزا فلوراید اورانیوم (uf۶) است تحت نظارت بازرسان آژانس بین اللملی انرژی اتمی پس از انتقال از مجتمع غنی سازی شهید احمدی روشن (نطنز) به مجتمع غنی سازی شهید دکتر علیمحمدی (فوردو) در سالن خوراک دهی مجتمع فوردو قرار گرفت.
