ویلموتس و وعده‌های محقق نشده/ نمایش فدراسیون کی تمام می‌شود؟
مارک ویلموتس بعد از گذشت شش ماه، شرایط خوبی در تیم ملی ایران و در نزد هواداران ندارد. او با رویای بازی هجومی به ایران آمد اما شکست‌های ناامیدکننده برابر عراق و بحرین، رویای جام جهانی را کمرنگ‌تر از همیشه کرده است.
نحوه حضور ویلموتس در ایران بر خلاف سایر مربیان خارجی، با اتفاقات عجیبی همراه بود و تاج برای عقد قرارداد با او تا بلژیک رفت و در نهایت او را برای حضور در تیم ملی ایران متقاعد کرد؛ اتفاقی که در میان سایر کشورهای دنیا هم خارج از عرف است و معمولا تمام مذاکرات در کشوری انجام می‌شود که قرار است مربی در آنجا فعالیت کند.
سماجت فدراسیون فوتبال برای عقد قرارداد با ویلموتس با یک جمله تامل برانگیز برای ایرانی‌ها همراه بود. ویلموتس درباره این موضوع گفته بود که «هیچ وقت ندیده بودم این قدر برای مذاکره با من تلاش و وقت گذاشته شود. من این تلاش را از فدراسیون فوتبال ایران دیدم.»
با حضور او در ایران، فدراسیون فوتبال شروع به تبلیغ برای این مربی کرد و ویژگی‌های خوب و بسیار زیبایی را به این مربی برچسب زد که با گذشت زمان مشخص شده واقعیت آن چیزی نیست که گفته شده است.
برای پی بردن به وعده‌های محقق نشده درباره مارک ویلموتس، نگاهی به روزها و ماه‌های گذشته خواهیم داشت و به شمردن آنها می‌پردازیم.
* بازی هجومی توسط تیم ملی
بدون شک تیم ملی در دوره کی‌روش از حیث گلزنی کارنامه کم‌رنگی داشت اما در عوض تیمی شکست ناپذیر شده بود که آسیایی‌ها قادر به شکست دادنش نبودند و در جام جهانی تمام تیم‌های بزرگ را به دردسر انداخت. از همین رو، فدراسیون فوتبال با کلیدواژه بازی هجومی به سراغ سرمربی بعدی تیم ملی رفت و این موضوع را برای ویلموتس جا انداخت که او باید وعده بازی هجومی را بدهد.
برای نخستین بار این ابراهیم شکوری بود که چنین چیزی را مطرح کرد و گفت که ویلموتس یک مربی با شاخصه بازی هجومی است. «مردم به دنبال یک سبک جدید بودند. تیم ملی از نظر ساختار دفاعی خیلی خوب بود اما چیزی که از نظرات مردم فهمیدیم این بود که مردم از نتایجمان در جام جهانی راضی بودند اما مردم دوست داشتند تیم ملی هجومی بازی کند.»
در ادامه ویلموتس با همین کلیدواژه در انظار عمومی ظاهر شد. او در تمام مصاحبه‌های خود این واژه را به کررات تکرار کرد. این‌ها نمونه‌هایی از مصاحبه‌های این مربی و بازی با واژه بازی هجومی است؛ فعلی که برای اجرای آن نیازی به گفتن در رسانه‌ها نبود.
۱۵ خرداد: «اگر در این ۸ سال تیم ملی با حالت تدافعی کار کرده است شاید بخواهد همچنان همین‌گونه بازی کند اما من مربی هستم که دوست دارم تیمم تهاجمی بازی کند و به تیم حریف فشار بیاورد. ما تا جام جهانی ۳ سال فرصت داریم.»
۱۶ خرداد: «باید از بازی دفاعی باید اجتناب کنیم. باید بتوانیم فوتبال زیبا و همراه با کسب نتیجه را به نمایش بگذاریم.»
۲۱ خرداد: «ما این بازی برای برد تلاش کردیم. در آینده هم همین روال ادامه خواهد داشت و بازی‌های هجومی ارائه خواهیم داد.»
۱۲ تیر : «در بازی تدارکاتی با کره صاحب ۱۶ موقعیت گل شدیم. این چیزی نبود که قبلاً از تیم ملی دیده شده باشد. نترسیدم و تلاش کردم بازی رو به جلو را اجرا کنم. این طرح و فلسفه من در تمام تیم‌هایم بوده است.»
۱۹ تیر: «وقتی قرار است تهاجمی بازی کنیم همه باید از نظر ذهنی روی این مساله و استراتژی فوتبال هجومی تمرکز داشته باشند؛ هم از نظر شخصیتی و حتی تفکر خود فدراسیون.»
۱۷ مهر: «چطور می‌شود که بازی هجومی را پیش برد، بدون اینکه ریسکی در بخش تدافعی وجود نداشته باشد. در زندگی برای کسب موقعیت باید ریسک کرد. اگر بازی را خوب ببینید، ما همیشه یک در مقابل یک را در طول بازی داشتیم. وقتی ۴۰ متر رو به جلو می‌روید با وقتی که مقابل محوطه جریمه خودی بازی می‌کنید، تفاوت وجود دارد. در زندگی باید خطر کرد. اگر شما از من بازی تدافعی می‌خواهید، من راضی نیستم.»
در حالی که او بارها به واسطه پیروزی برابر هنگ کنگ و کامبوج در بازی‌های رسمی و پیروزی برابر سوریه و مساوی برابر کره‌جنوبی در بازی‌های دوستانه، به بازی هجومی تیمش اشاره کرده، تیم ملی در مقابل بحرین و عراق نه تنها قادر به ارائه بازی هجومی نبود، بلکه در عملکرد دفاعی خود نیز مشکلات بسیاری داشت تا سرمربی تیم ملی دیگر اظهارنظری درباره بازی هجومی نداشته باشد.
* حضور دائمی در ایران
مهدی تاج در بدو حضور ویلموتس در ایران، به بخش‌هایی از بند قرارداد این مربی بلژیکی پرداخت و اعلام کرد که بر خلاف دوران حضور کی‌روش در تیم ملی که در ایران نبود، ویلموتس حضوری دائمی در ایران خواهد داشت.
ابراهیم شکوری نیز که در آخرین روزهای اردیبهشت و بعد از بازدید ویلموتس از ایران گفت "شاید ویلموتس فرزندانش را هم به ایران بیاورد،" بعدها گفت: «با توجه به فشارهای ناجوانمردانه به ایران، وقتی ویلموتس به ایران آمد نظرش عوض شد. امکان دارد در آینده نزدیک خانواده‌اش را به ایران بیاورد.»
سرمربی تیم ملی طی ماه‌های گذشته روزهای بسیار کمی را در ایران حضور داشته و به طور کلی یک مربی غایب و همواره پروازی است. وضعیت او در ایران این شائبه را به وجود آورد که احتمالا در قرارداد او با فدراسیون فوتبال بحث حضور در هنگام بازی‌ها مطرح شده و سرمربی تیم ملی به همین دلیل در هنگام بازی‌های باشگاهی در ایران حضور ندارد.
با این حال مهدی تاج اخیرا این موضوع را تکذیب کرد و گفت که چنین موضوعی صحت ندارد. «ویلموتس مربی پروازی نیست و این قضیه تکذیب می‌شود.»
البته سرمربی تیم ملی در یک مصاحبه با رسانه‌های داخلی کشورش به طور تلویحی به پروازی بودن اشاره کرده بود. (۱۷ مهر) «برای بازی‌های ملی، بلژیک را ترک می‌کنم و سفرهای زیادی نیز برای دیدن بازی‌های بازیکنانم در اروپا دارم.»
در هر حال ویلموتس هیچ‌گاه قبل از اردوهای تیم ملی حضور بلندمدتی در ایران نداشته و فقط چند روز قبل از مسابقات به ایران می‌آید.
ناگفته نماند که ویلموتس چند بار برای دیدن بازی‌های مختلف به سیرجان، تبریز و تهران رفت ولی فعالیت‌های او برای دیدن مسابقات، بیش از این نبود.
* تماشای بازی‌های لیگ برتر
در آستانه شروع لیگ برتر، مارک ویلموتس طی بیانیه‌ای، تاکید کرد که کادر فنی تیم ملی از نزدیک شاهد مسابقات خواهند بود و بهترین بازیکنان را به تیم ملی دعوت می‌کنند.
«می‌خواهم به این نکته مهم اشاره کنم که همکارانم و خود من به صورت منظم در مسابقات شما حاضر خواهند شد تا عملکردتان را در باشگاه‌هایتان مورد بررسی قرار بدهند. به طور حتم، چشم‌های تیم ملی برای یافتن ظرفیت‌های تازه و استعدادهای جدید جهت تیم ملی‌مان باز خواهد بود.» (۲۶ مرداد)
ویلموتس در عمل بازیکنان ثابت تیم‌های صدرنشین جدول را به تیم ملی فراخواند اما به جز چند بازی که توسط خودش و دستیارانش از نزدیک تماشا شد، در سایر بازی‌های شهرستان‌ها خبری از حضور کادر فنی تیم ملی نبوده است.
غیبت ویلموتس و دستیارانش برای دیدن مسابقات در حالی است که مهدی تاج پیش از عقد قرارداد با این مربی تاکید کرد که ویلموتس بازی‌های لیگ برتر را تماشا خواهد کرد.
بعد از محقق نشدن این اتفاق، تاج مجددا طی روزهای گذشته در نشست خبری بر این موضوع تاکید کرد. «در قرارداد او این نکته درج شده که باید تمام بازی‌ها را از نزدیک تماشا کند. پیش از این هیچ زمانی مشکلی در خصوص قرارداد آنها به وجود نمی‌آمد.»
تاج معتقد است قبل از اینکه در پرداخت حقوق ویلموتس تاخیری ایجاد شود، او بازی‌های لیگ را تماشا می‌کرد اما از زمان عقد قرارداد با این مربی، یکی از مطالبات هواداران و رسانه‌ها، حضور این مربی در مسابقات بوده که هیچ گاه به طور کامل محقق نشده است.
* نظارت بر تیم‌های ملی فوتبال
فدراسیون فوتبال در دوره همکاری با کارلوس کی‌روش هم به دنبال نظارت این سرمربی بر تیم‌های ملی بود اما این اتفاق هیچ‌گاه محقق نشد و مشکلاتی در مسیر پیشبرد آن وجود داشت. به همین دلیل، یکی از بندهای همکاری با مارک ویلموتس، نظارت بر تیم‌های ملی بود که تاج قبل از عقد قرارداد از این اتفاق خبر داد.
(۴ خرداد): «تمام سرمربیان تیم‌های ملی باید زیر نظر ویلموتس کار خود را انجام بدهند و این مربی باید نظارت دقیق روی مسابقات و برنامه‌های تمرینی آکادمی ملی فوتبال داشته باشد. نگاه ویژه به آکادمی یکی دیگر از مفاد قرارداد او است که باید نظارت دقیقی داشته باشد و سوپروایزر این مجموعه‌ها باشد.»
ویلموتس در نخستین روزهای حضورش در ایران در تمرینات تیم‌های ملی نوجوانان و جوانان حضور یافت و عکسی هم با مربیان و بازیکنان انداخت. حتی دیداری تدارکاتی هم با تیم ملی امید برگزار کرد. در ادامه او در جلسه‌ای با حضور مربیان تیم‌های پایه شرکت کرد و به سخنرانی پرداخت که مربوط به شش ماه قبل می‌شود اما این پایان کار بود چرا که سرمربی تیم ملی در ایران حضور نداشت که نظارتی روی تیم‌های پایه داشته باشد.
مسابقات مقدماتی قهرمانی نوجوانان و جوانان آسیا در حالی در تهران برگزار شد که ویلموتس غایب بود و وحید هاشمیان در یک بازی تیم ملی جوانان شرکت کرد که بیش از تماشای بازی، گرم صحبت با جواد نکونام بود.
به طور کلی فدراسیون فوتبال هنوز نتوانسته سازوکار نظارت ویلموتس بر تیم‌های ملی را فراهم کند که باید دید آیا این موضوع به خاطر پرداخت نشدن قرارداد ویلموتس است یا چنین بندی در قرارداد وجود ندارد.
* برگزاری بازی‌های دوستانه
برگزاری بازی تدارکاتی یکی از ملزومات آمادگی هر تیمی است اما فدراسیون فوتبال به جز بازی با کره‌جنوبی و سوریه که به درخواست مسئولان دو تیم انجام شد، خبری از بازی تدارکاتی نبوده است.
ابتدا فرصت برگزاری بازی دوستانه قبل از دیدار با هنگ کنگ از دست رفت. تیم ملی در آن مقطع زمانی در استراحت به سر می‌برد و نتوانست همانند سایر رقبای خود از فرصت برگزاری بازی تدارکاتی بهره ببرد.
با این وجود مهدی تاج قبل از بازی با عراق عنوان کرد که تاکنون هیچ فرصتی را از دست نداده اند. «هیج بازی تدارکاتی برای تیم ملی از دست نداده‌ایم. پنجشنبه هفته بعد خیلی از کشورها قصد بازی تدارکاتی ندارند اما خودمان به دنبال یک بازی تدارکاتی هستیم.»
با این وجود تیم ملی باز هم فرصت برگزاری بازی دوستانه بعد از دیدار با عراق را از دست داد و ویلموتس هم به ایران نیامد و تیم ملی تا نوروز ۹۹ به فراموشی سپرده شد.
* افزایش دستیاران ایرانی
فدراسیون فوتبال در دوران مربیگری کی‌روش به دنبال افزایش مربیان ایرانی بود و چندین نفر را هم پیشنهاد کرد اما کی‌روش همواره مربیانی ایرانی کمی را در اطراف خودش داشت. به جز مربیانی که آمدند و از تیم ملی جدا شدند، مارکار آقاجانیان تنها دستیار ایرانی و ثابت این سرمربی پرتغالی بود.
به همین دلیل مهدی تاج در مصاحبه‌ای پیش از عقد قرارداد با ویلموتس گفت که یکی از مفاد قرارداد ویلموتس حضور دستیاران ایرانی است و چندین نفر را به همین منظور معرفی کرده‌اند.
«تعداد دستیارهای ایرانی او (ویلموتس) افزایش پیدا کرده و فدراسیون آنها را به ویلموتس معرفی کرده است که تا چند روز دیگر نهایی می‌شود.»
در عمل فقط وحید هاشمیان به عنوان دستیار به کادر فنی تیم ملی اضافه شد و خبری از سایر گزینه‌ها نبود تا کماکان هاشمیان که عملکردش با انتقاداتی از سوی رسانه‌ها همراه است، تبدیل به مربی – مترجم تیم ملی شود.
* نجابت ویلموتس و کار بدون مزد
مهدی تاج و فدراسیون فوتبال بارها از واژه "نجابت" برای سرمربی بلژیکی تیم ملی استفاده کردند. به اعتقاد فدراسیون‌نشین‌ها ویلموتس بدون توجه به مسائل مالی برای تیم ملی کار می‌کند.
به همین دلیل تاج بارها گفته که از نجابت این مربی و کار بدون پول خجالت می‌کشد. او حتی گفت که او مانند سایر مربیان نیست که تا وقتی پول نگیرند، کار نمی‌کنند.
تاج: «آقای ویلموتس قراردادی با ما دارد و ما هم گاهی از نجابت ایشان خجالت می‌کشیم. اگر کسان دیگری بودند تا پول نمی‌گرفتند شاید کار نمی‌کردند اما ویلموتس می‌گوید من می‌دانم شما مشکلات دارید و تلاش می‌کنید.» (۱۰ شهریور)
با این وجود سرمربی تیم ملی درست در حساس‌ترین شرایط مباحث مالی را مطرح کرد و تا زمانی که پولش را نگرفته بود، به ایران نیامد تا اینکه دستمزدش از سوی نهادهای دولتی تامین شد و او برای تمرین دادن تیم ملی به ایران آمد.
او بر خلاف سایر مربیان خارجی از جمله استرماچونی، سرمربی استقلال که مباحث مالی را بعد از بازی تیمش و در آستانه تعطیلات مطرح کرد، شرایط نامناسبی را قبل از بازی حساس با عراق برگزید و در نهایت تیم ملی برابر این تیم شکست خورد تا ادعای تاج با ۱۸۰ درجه تفاوت، منعکس شود.
