نکاتی که باید درباره سرطان و پیشگیری از آن بدانیم
دکتر الهه بایبوردی با بیان این‌که برخی سرطان‌ها بدخیم بوده و می‌تواند در بافت‌های اطراف انتشار یافته و به آنها هجوم آورد، گفت: همچنین با رشد تومور، برخی سرطان‌ها می‌توانند به ارگان‌های دورتر مثل خون و سیستم لنفاوی مهاجرت کرده و یا در سایر بافت‌ها نیز تومور های جدید ایجاد کنند.
وی با تاکید بر این‌که برخی سرطان‌ها نیز خوش خیم بوده و این نوع تومورها به سایر بافت‌ها دست اندازی نمی‌کنند و آرام به رشد خود ادامه می دهند، افزود: در صورتی که این تومورها برداشته شوند معمولا عود نمی‌کنند و برای فرد مشکل ایجاد نمی‌کنند.
وی با تاکید بر این‌که غربالگری به معنی بررسی و مراقبت بدن قبل از ایجاد علائم بیماری است، افزود: انجام تست‌های غربالگری به طور مرتب می‌تواند سرطان‌های پستان، دهانه رحم، روده‌ی بزرگ و پروستات را زودتر از موعد تشخیص دهد و این زمان بهترین زمان درمان این بیماری‌هاست.
این متخصص پزشکی اجتماعی و طب پیشگیری در ادامه تاکید کرد: غربالگری سرطان ریه برای افراد با سابقه مصرف زیاد سیگار در حال حاضر و سابقه ترک سیگار بین 15سال اخیر و افراد بین 55تا 80سال توصیه می‌شود.
وی بیان کرد: برای تشخیص زودرس سرطان پستان بهترین ابزار ماموگرافی(عکس برداری با اشعه ایکس از پستان‌ها) است و زمانیکه بیماری هنوز علامت دار نشده و در بهترین زمان برای درمان، سرطان را تشخیص می‌دهد. انجام دادن مرتب ماموگرافی می تواند خطر مرگ ناشی از سرطان پستان را کاهش دهد.
انجام ماموگرافی سالانه برای بانوان بالای 40 سال توصیه می‌شود
وی با اشاره به این‌که انجام ماموگرافی سالانه برای بانوان بالای 40 سال توصیه می‌شود، افزود: در موارد خاص برای بانوانی که سابقه خانوادگی سرطان پستان دارند یا ژن BRCA1و BRCA₂در آنها مثبت است و یا سابقه ابتلا به سرطان تخمدان دارند، از پستان‌ها، آزمایش MRI انجام می‌شود؛ اما برای افراد با ریسک متوسط این آزمایش توصیه نشده و در این رابطه معاینه بالینی پستان توسط پزشک برای تشخیص توده‌های پستانی و غدد لنفاوی زیر بغل بسیار سودمند است. همچنین آگاهی زنان و معاینه پستان توسط خود فرد و تشخیص تغییرات می‌تواند در این رابطه بسیار کمک کننده باشد.
بایبوردی با تاکید بر این‌که برای غربالگری سرطان دهانه رحم نیز انجام آزمایش پاپ اسمیر یا نمونه برداری از دهانه رحم برای شناسایی سلول‌های پیش سرطانی ضروری است، اظهار کرد: این سلول‌های پیش سرطانی اگر درمان نشوند ممکن است به سمت سرطان دهانه رحم پیشرفت کنند؛ گاهی شناسایی ویروس HPV یا ویروس پاپیلوی انسانی در تست پاپ اسمیر نیز انجام می‌شود که این ویروس عامل زگیل تناسلی بوده و برخی از گونه‌های آن ممکن است باعث ایجاد سرطان دهانه رحم شود.
وی با تاکید بر این‌که انجام آزمایش پاپ اسمیر از 21سالگی در بانوان به صورت سالانه توصیه می شود، افزود: در سن بالای 65 سال اگر آزمایشات نرمال متعدد پاپ اسمیر وجود داشته باشد یا دهانه رحم به علت غیر سرطانی با جراحی خارج شده باشد نیاز به انجام پاپ اسمیر وجود ندارد.
وی در ادامه با بیان این‌که غربالگری سرطان روده بزرگ در افرادی که علامت خاصی ندارند، ارزش بسیار بالایی دارد، اظهار کرد: معمولا سرطان روده بزرگ از تغییرات سلولی پیش سرطانی پولیپ های روده بزرگ به وجود می آید که در صورت برداشت این پولیپ‌ها احتمال ایجاد سرطان از بین می‌رود.
بهترین زمان انجام غربالگری سرطان روده بزرگ
این متخصص پزشکی اجتماعی و طب پیشگیری با اشاره به این‌که بهترین زمان انجام غربالگری سرطان روده بزرگ از 50 سالگی در افرادی که علامت ندارند و تا 75 سالگی ادامه می‌یابد و بالای 75 سالگی با تشخیص پزشک انجام می‌شود، گفت: روش‌های مورد استفاده برای غربالگری نیز شامل "آزمایش خون مخفی در مدفوع، رکتوسیگموئیدسکوپی قابل انعطاف، کولونو سکوپی و سی تی اسکن" است.
وی در این رابطه افزود: افرادی که یکی از خویشاوندان نزدیک مبتلا به سرطان روده بزرگ یا پولیپ بوده و همچنین افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسراتیو و افراد دارای سابقه ژنتیکی مانند پولیپوز آدمانوماتوز فامیلی و سندرم لینچ یا سرطان روده ارثی غیر پولیپوز، حتما باید قبل از 50 سالگی غربالگری شوند.
وی در ادامه به اهمیت تشخیص زودرس سرطان پروستات نیز اشاره کرد و افزود: برای تشخیص زودرس سرطان پروستات در آقایان بالای 55 سال اولین آزمایش غربالگری اندازه گیری PSAیا آنتی ژن اختصاصی پروستات است که در صورت همراهی با سایر مشکلات اقدامات مقتضی انجام می‌شود.
بایبوردی در بخش دیگری از سخنانش بر تشخیص سرطان ریه تاکید کرد و گفت: افرادی که سیگاری قهاری بوده و یا سابقه سیگاری بودن در 15 سال اخیر را دارند و در سنین 55 تا 80سال هستند، تصویر برداری سالانه با سی تی اسکن با اشعه ی کم ضرورت دارد.
وی خاطرنشان کرد: در کل برای پیشگیری از ایجاد سرطان و تشخیص زودرس آن قبل از ایجاد علائم و درمان کامل آن باید از روش های غربالگری برای تشخیص زود هنگام استفاده کرده و از واکسن‌های مورد تایید(مانند واکسن ضدHPVیا ویروس پاپیلومای انسانی برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم، واکسن هپاتیت Bبرای پیشگیری از سرطان کبد) برای پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های مسبب سرطان، استفاده کرد.
این متخصص پزشکی اجتماعی و طب پیشگیری در این خصوص متذکر شد: کنترل وزن در محدوده نرمال، اجتناب از مصرف دخانیات، محدود کردن میزان الکل مصرفی و محافظت از پوست در مقابل نور آفتاب و افزایش میزان مصرف سبزیجات و میوه‌جات نیز می‌تواند از ایجاد سرطان پیشگیری کنند.
