عیسی کلانتری در کارگروه مقابله با گرد و غبار خوزستان که شامگاه چهارشنبه (۲۷ آذرماه) در استانداری خوزستان برگزار شد، اظهار کرد: برنامههایی که برای مقابله با گرد و غبار اجرا شده دائمی نیست. ما به اجبار از صندوق توسعه ملی ۱۰۰ میلیون دلار برای بحث مقابله با گرد و غبار برای سال آینده تعیین کردهایم. اگر قرار است با برنامههای ۴۰ سال گذشته این استان اداره شود، این اعتبارات باید تا ۵۰ سال آینده چند برابر شوند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اقدامات انجام شده در خصوص مقابله با گرد و غبار افزود: اشتباهات در این زمینه باید بررسی شود. خوزستان تنها استانی است که در بدترین شرایط آبی کشور، معضل آب ندارد. دو سال پیش که شاید بدترین شرایط را داشتیم ۱۰ میلیارد مترمکعب آب جهت کشاورزی صرف شد.
کلانتری عنوان کرد: زمانی که طرحهای توسعه نیشکر مطالعه شد، قرار بود پس از سه سال از تنها ۲۳ هزار مترمکعب آب برای این طرحها استفاده شود اما دو سال پیش که بدترین شرایط آبی خوزستان بود، بیش از ۳۴ هزار مترمکعب آب برای این طرحها مصرف شد.
وی با اشاره به استفاده زیاد آب برای کشاورزی در بدترین شرایط آبی خوزستان، تصریح کرد: با مصرف این آب، حقآبه زیست محیطی از بین رفته است. با این روش، خوزستان پایدار نگهداشته نمیشود و پولی که از فروش نفت خوزستان به دست میآید باید برای گرد و غبار هزینه شود.
کلانتری بیان کرد: فروردین ماه سال ۶۱ که از خارج از کشور برگشته بودم، مسئولیتی به من داده شد. در آن زمان دعوایی بین کارشناسان منابع طبیعی و امور دام وجود داشت. امور دام میخواستند ظرفیت دام کشور را افزایش دهند؛ امروز ۱۲۲ میلیون واحد دامی داریم و این موضوع یکی از عوامل بروز گرد و غبار است.
وی عنوان کرد: از طرفی نیز جلوی آب استان را با سدسازی بستهایم، تنها در زمانی که آب اضافی داشتیم حقآبه تالابها را دادیم و دامها را نیز در دشتها رها کردیم و چرا میکنند. با همه اینها عنوان میکنیم چرا گرد و غبار رخ داده است؟ در حالی که باید بگوییم چرا نباید گرد و غبار رخ دهد؟
وی با اشاره به عملیات مقرهشویی پستهای برق در پی وقوع گرد و غبار برای جلوگیری از قطع برق عنوان کرد: مقرهشویی، مشکل گرد و غبار خوزستان را حل نخوهد کرد. همچنین درست است که بیمارستانها به دستگاههای تصفیه هوا نیاز دارند اما اگر گرد و غبار رفع شود، نیازی به خرید این دستگاهها نیست.
کلانتری تصریح کرد: با این سیاستها گرد و غبار خوزستان هیچ وقت تثبیت نخواهد شد.
رئیس سازمان محیط زیست بیان کرد: انجام مطالعات تنها به معنی این نیست که چهار کانون گرد و غبار شناختهشده را سرکوب کنیم. اگر این گونه عمل کنیم، ۴۰ کانون دیگر نیز ایجاد میشود. در مطالعات باید ظرفیت استان به صراحت دیده شود و مشخص شود که چه تعداد دام در این استان میتوانند چرا کنند. همچنین باید مشخص شود که چقدر آب باید پشت سدها برای مصرف نگهداشته شود.
کلانتری با بیان اینکه حقآبه تالابها باید تامین شود، گفت: در حال حاضر حقآبه ۳۸ تالاب کشور تعیین شده است. ضرورت و اولویت تامین حقآبه تالابها بالاتر از تامین حقآبه کشاورزی است. همچنین اگر آب ذخیره پشت سدها کم شد، نباید بگوییم که حقآبه تالاب را تامین نکنیم و آب را برای کشاورزی مصرف کنیم؛ اگر این گونه عمل کنیم پیامدهای آن همان چیزی است که میبینیم.
وی عنوان کرد: ۸۳ درصد عامل تعطیلیهای تهران ناشی از فعالیت خودروها و موتورسیکلتها است. اینکه برای جلوگیری از تعطیلی کارخانجات، این موارد را رها کرده و مدارس را تعطیل کنیم درست نیست در حالی که باید به این موضوع توجه شود.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: با عدم تامین حق آبه زیست محیطی و خشک کردن تالابها، کارخانه گرد و غبار ایجاد می کنیم. ما علت را رها کردهایم در حالی که باید اصل موضوع مشخص شود.
کلانتری با تاکید بر لزوم خشکاندن ریشه گرد و غبار در خوزستان، ادامه داد: هدف اول ما این بود که ریشه گرد و غبار در خوزستان در مدت چهار تا پنج سال خشکانده شود، نه اینکه چهار نفر پولی را به جیب بزنند. ریشهکنی گرد و غبار همزمان با بوتهکاری و رهاکردن دام و زاد و ولد و چرای دام انجام نمیشود.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: بر مبنای پتانسیلهای خوزستان باید از منابع استفاده شود. ۴۰ سال پیش ۱۳۴ میلیارد مترمکعب آب تجزیهپذیر داشتیم اما اکنون منابع آبی تجزیهپذیر کشور به کمتر از ۹۰ میلیارد مترمکعب رسیده است. سیاستهای تخریب منابع آبی ما چندین برابر ۴۰ سال پیش است و در آیندهای نزدیک مشکلات بیشتری درباره مسائل آب خواهیم داشت.
وی عنوان کرد: از این منابع باید به گونهای استفاده شود که گرد و غبار خوزستان در میانمدت مهار شود.
کلانتری تصریح کرد: در حال حاضر ۱۶۰ هزار هکتار از جنگلهای زاگرس در حال خشک شدن هستند زیرا اصول اولیه جنگل را رعایت نکردهایم. جنگلها را شخم زدیم، دامها را افزایش دادیم و خاک را از بین بردیم و اکنون نفوذ آب در جنگلها به حداقلها رسیده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست عنوان کرد: در ۴۰ تا ۵۰ سال درختان به تدریج ضعیف شدند و اگر با یک بیماری، هزاران سال همزیستی مسالمتآمیز داشتند، اکنون همان بیماری بر این درختان غلبه کرده است؛ نباید این اتفاق در خصوص گرد و غبار خوزستان رخ دهد. نباید از طرفی سرمایهگذاری کنیم و از طرفی دامها چند برابر ظرفیت، چرا کنند.
کلانتری با بیان اینکه خوزستان و هر استان دیگری باید با علت مبارزه کند، گفت: اکنون حداقل کارها در حال انجام است و اگر این شرایط ادامه یابد، شرایط سخت میشود.
وی با اشاره به شرایط کشور در پی تحریمهای آمریکا، بیان کرد: اکنون امکان دسترسی زیاد به بودجه بستهشده وجود ندارد بنابراین اعتبارات باید درست تخصیص یابد و نظارت درستی نیز شود. مشخص نیست سالهای آینده نیز این اعتبار تخصیص یابد یا خیر.