روش‌های نوین یخ‌زدایی از خیابان‌ها؛ از سنگفرش‌های ضدیخ تا پنل‌های خورشیدی
در حال حاضر مرسوم‌ترین روش برای یخ‌زدایی از جاده‌های برفی در کشور، استفاده از ترکیب شن و نمک است که به گفته کارشناسان، این روش علاوه بر این که کارایی لازم برای یخ‌زدایی را ندارد، بلکه علاوه بر آثار مخرب زیست‌محیطی، به‌شدت به سازه‌های عمرانی، پل‌های فلزی و بتنی و روکش خیابان‌ها آسیب می‌رساند.
در این روش با استفاده از خودروهای راهسازی و پاشیدن مخلوط شن و نمک تلاش می‌شود از یخ‌زدگی جاده‌ها جلوگیری شود، اما این روش سال‌هاست در کشورهای پیشرفته منسوخ شده است یا به‌صورت محدود مورد استفاده قرار می‌گیرد. دلایل این اتفاق هم توزیع نشدن یکنواخت نمک و رانده شدن سریع آن به حاشیه معابر، صدمه وارد کردن به آسفالت خیابان، تخریب وسایل نقلیه، ناکارآمدی آن در یخ‌زدایی و جلوگیری از یخبندان و همچنین اثرات زیست‌محیطی نامطلوب برای گیاهان و آب‌های جاری و زیرزمینی است. ماده مؤثر این روش سدیم کلراید است که اتفاقاً همین ماده اثرات مخرب بعدی را ایجاد می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد در آمریکا هر سال در فصل زمستان نزدیک به ۲۷ میلیون تن سدیم کلراید در جاده‌های این کشور پخش می‌شود که می‌تواند اثرات مخرب بلندمدتی را به بار بیاورد. البته مدتی است استفاده از مواد مایع ضد یخ نیز مورد توجه قرار گرفته است که از محلول کلرید سدیم، کلرید منیزیم و کلرید کلسیم برای یخ‌زدایی استفاده می‌شود و اگرچه مزیت‌های نسبی نسبت به ترکیب نمک و شن دارد، اما هنوز دارا بودن ماهیت کلریدی یکی از مشکلات اصلی آن است.
سال ۹۳ بود که شورای چهارم تهران مصوبه کاهش مصرف نمک برای یخ‌زدایی معابر را به تصویب رساند و بعدها در سال ۹۶ شهرداری تهران مدعی شد پیرو این مصوبه، استفاده از نمک در یخ‌زدایی تا ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
روش‌های جدید یخ‌زدایی در دنیا چیست؟
سال‌هاست که موضوع یخ‌زدایی از آسفالت یا به عبارت دیگر ضد یخ کردن جاده‌ها از موضوعات جالب مورد توجه در جهان است. به همین دلیل دانشمندان هر ساله تلاش می‌کنند روش‌های جدیدی را برای این کار ابداع کنند.
یکی از روش‌هایی که مورد توجه قرار گرفته، ساخت مواد شیمیایی است که حاوی کلرید نباشند و همین باعث تولید محلول‌های شیمیایی با استفاده از کلسیم و منیزیم استات، پتاسیم استات و اوره شد. بنابر آنچه دانشمندان می‌گویند این فرآورده‌ها باعث افزایش پایین‌ترین نقطه ذوب یخ و افزایش ضریب اصطکاک برای جلوگیری از صاف بودن جاده‌ها می‌شود. محلول‌های حاوی کلسیم منیزیم استات با غلظت ۲۲ درصدی از نظر وزنی، نقطه ذوب یخ را تا منفی ۲۱ درجه سانتی‌گراد افزایش می‌دهند در حالی که محلول‌های حاوی سدیم کلرید تا منفی ۵۱ درجه سانتی‌گراد افزایش می‌دهند. این ترکیبات شیمیایی و نسبتاً جدید به یکی از روش‌های یخ‌زدایی در عصر جدید تبدیل شده‌اند. البته دو سال پیش مطالعاتی برای استفاده از کلسیم منیزیم استات برای یخ‌زدایی معابر در مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران نیز انجام شد.
سنگفرش‌های ضد یخ روش دیگری است که در طول ۵۰ سال اخیر برای یخ‌زدایی در جهان مورد آزمایش قرار گرفته و البته جنبه پیشگیرانه دارد. در این روش در زمان ساخت سنگفرش‌ها، محفظه‌ای گلوله‌ای از کلرید سدیم روی سنگفرش‌ها تعبیه می‌کنند که این روش برای کاهش یخ‌زدگی معابر در زمستان طراحی شده است. این فناوری در چندین ایالت از آمریکای شمالی شامل کلرادو، نیویورک، پنسیلوانیا مورد آزمایش قرار گرفته است.
استفاده از انرژی خورشیدی
استفاده از دستگاه‌هایی که با استفاده از انرژی خورشیدی فعال می‌شود، روش دیگری است که برای یخ‌زدایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش با استفاده از پانل‌های خورشیدی برای گرم کردن محلول‌های ضدیخ که از طریق لوله‌هایی زیر پیاده‌رو گردش می‌کنند از تشکیل یخ جلوگیری می‌کند و جاده‌ها را در شرایط زمستان ایمن‌تر می‌کند.
در سال‌های اخیر به‌واسطه رشد سریع اقتصاد و افزایش شدید وسایل نقلیه موتوری در چین، مقاومت در برابر لغزش آنها در مناطق سردسیری اهمیت پیدا کرده است. از طرفی نمک‌پاشی، جمع‌آوری برف از طریق دستگاه و سایر اقدامات مشابه محدودیت‌های بسیاری دارد. همین باعث شده است که یک شرکت چینی روش جدیدی را برای ذوب کردن برف با استفاده از گرمای الکتریکی ابداع کند. آنها کابل‌های گرمایشی را در لایه‌های مختلف جاده نصب می‌کنند. آنها می‌گویند با ارزیابی این روش متوجه شدند که فناوری استفاده از گرمای الکتریکی در لایه‌های مختلف جاده، باعث بهبود مقاومت در برابر لغزش در جاده‌ها و ذوب برف می‌شود.
البته این روش منحصر به این شرکت نیست و در برخی از کشورها از جمله کانادا هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در فناوری مشابه، نوارهای فلزی در آسفالت یا بتن تعبیه می‌کنند. این جاده‌ها همچنین به سنسور تغییرات دما نیز مجهز هستند که تغییرات دما را رصد می‌کنند و این داده‌ها را با شرایط پیش‌بینی وضعیت آب و هوا و اطلاعات مربوط به توان مورد نیاز برای گرم کردن فلزها ترکیب می‌کنند. با روشن شدن خودکار نوارهای فلزی سیستم می‌تواند مانع از ایجاد یخ و برف شود یا سرعت یخ‌زدگی را کاهش دهد.
