۲ ویژگی خاص کروناویروس جدید/ میزان کشندگی ویروس جدید
دکتر محمدمهدی گویا در اولین سمپوزیوم "کروناویروس جدید ۲۰۱۹" در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به وضعیت کرونا ویروس جدید ۲۰۱۹ و آخرین وضعیت و اقدامات انجام شده به منظور مقابله با چالش‌های ناشی از آن، اظهار کرد: اهمیت موضوع سمپوزیوم امسال برای همه روشن است و سرعت بالای همه گیری آن اهمیت موضوع را دوچندان کرده است.
وی با اشاره به تاریخچه کروناویروس‌ها عنوان کرد: ۶ نوع کروناویروس تا پیش از این باعث بیماری در انسان می‌شدند که از این تعداد ۳ نوع آن با تغییرات ساختاری قدرت بیماری‌زایی و همه‌گیری بالایی داشتند. سال ۲۰۰۲ کروناویروس سارس از خفاش به گربه چینی و از آن به انسان منتقل شد که ۱۰ درصد کشندگی داشت و با یک بسیج همگانی و جهانی در عرض ۱۲ هفته کنترل شد و در تابستان ۲۰۰۳ بطورکلی ناپدید شد. همچنین در سال ۲۰۱۲ کروناویروس جدیدی (کروناویروس خاورمیانه‌ای یا مرس) کشف شد که مجددا از خفاش به شتر و سپس انسان منتقل شد.
۲ ویژگی خاص کروناویروس جدید
گویا با اشاره به نوع آخر و جدید کروناویروس که با عنوان طغیان بیماری شدید تنفسی در آخرین روز سال ۲۰۱۹ اعلام شد، ادامه داد: تا به امروز ۲ ویژگی خاص این ویروس شناخته شده که اولی قابلیت انتقال بسیار بالای آن است؛ به گونه‌ای که طی همین دو روز گذشته ظرف ۴۸ ساعت ۵ تا ۶ هزار مورد جدید ابتلا اعلام شد. ویژگی دوم پاتوژنوسیته پایین‌تر این نوع ویروس جدید نسبت به سارس و مرس است. البته هنوز مشخص نیست که پاتوژنوسیته آن ثابت می‌ماند یا تغییر می‌کند.
نزدیکی ژنتیکی ۷۰ درصدی ویروس جدید با سارس
وی با اشاره به نزدیکی ژنتیکی ۷۰ درصدی این ویروس جدید با سارس و با بیان اینکه کروناویروس جدید از گونه بتاکروناویروس و زیرگونه sarbecovirus قرار دارد، گفت: این بیماری تنفسی متاسفانه دیر شناخته شد و با این دو ویژگی به صورت انفجاری گسترش پیدا کرد؛ چراکه در ابتدا انتقال آن از انسان به انسان مشخص نشد و به نظر می‌رسید که فقط انتقال از حیوان به انسان است. در همین راستا بازار بزرگ ماهی فروشان ووهان چین مقصر و منبع اصلی شناخته شد که اول ژانویه تعطیل و ضدعفونی شد.
آخرین وضعیت اپیدمی کروناویروس
گویا با اشاره به آخرین وضعیت اپیدمی این بیماری، گفت: سازمان جهانی بهداشت چندبار نشست اضطراری در این رابطه برگزار کرد و در نهایت ۳۰ ژانویه یا ۱۰ بهمن همه‌گیری این ویروس را یک فوریت بهداشتی با دغدغه بین‌المللی اعلام کرد.
وی با اشاره به علائم بالینی مبتلایان به کروناویروس جدید، اظهار کرد: بسیاری از بیمارانی که تاکنون شناسایی شده‌اند تب و علائم تنفسی داشته‌اند و هنوز مشخص نیست چند درصد بدون تب باشند که همین مبتلایان بدون علائم بزرگترین مشکل هستند؛ چراکه به محل کار و مدرسه و اجتماعات می روند و بیماری و عفونت رابه دیگران منتقل می کنند.
۱۳ درصد مبتلایان سندرم شدید تنفسی دارند
وی با اشاره به نوع علایم بالینی مبتلایان، تصریح کرد: ۸۷ درصد افراد شناسایی شده سندرم شبه آنفلوانزا و ۱۳ درصد سندرم شدید تنفسی داشته‌اند که از این ۱۳ درصد ۸۷ درصد پنومونی شدید نیازمند بستری در ICU داشته اند.
میزان کشندگی ویروس جدید ۲.۱ درصد است
گویا با بیان اینکه تا این تاریخ میزان کشندگی این ویروس جدید ۲.۱ درصد بوده که نسبت به آنفلوانزای N۱H۱ که ۴ درصد بوده، کمتر است، گفت: میزان مرگ ناشی از این ویروس تا امروز در چین ۳۶۱ مورد اعلام شده است.
وی با اشاره به تعریف اولین مطلب از سکانس ویروس جدید (کد در بانک ژنی MN۹۰۸۹۴۷) در ۱۰ ژانویه، گفت:ظرف هفته های اخیر مشاهده شد که این قرابت بین مرس، سارس و کروناویروس ۲۰۱۹ بیشتر از چیزی است که قبلا تصور می‌شد. ویروس جدا شده از سه مورد اول بیماری در زیرگونه صربیکوویروس قرار دارد که خاص خفاش، انسان و سایر حیوانات وحشی است.
گزارش موارد قطعی در ۲۳ کشور
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با اشاره به آغاز غربالگری در زمان خروج در ووهان از ۱۵ ژانویه، اظهار کرد: دوره کمون احتمالی بیماری به طور متوسط بین ۳ تا ۱۴ روز است و تا ۳ فوریه ۱۷ هزار و ۲۳۸ مورد قطعی و ۳۶۱ فوت در ۳۴ استان چین گزارش شده است. همچنین تا امروز در ۲۳ کشور موارد قطعی بیماری گزارش شده است که تمام موارد کسانی بودند که سابقه مسافرت به چین را داشته و یا خود چینی بوده و به این کشور مسافرت کرده‌اند.
وی امارات را به عنوان تنها کشور خاورمیانه با ۴ مورد ابتلا عنوان کرد که هر ۴ مورد یک خانواده چینی بوده‌اند و ادامه داد: روز گذشته اولین اعلام انتقال انسان به انسان در تایلند اعلام شد.
بازه سنی مبتلایان بین ۱۰ تا ۹۰ ساله
گویا با اشاره به رشد لگاریتمی بیماری، گفت: ۱۳ درصد موارد در ICU بستری شده‌اند. همچنین شروع علایم در ۸ دسامبر بوده و بازه سنی مبتلایان بین ۱۰ تا ۹۰ ساله گزارش شده است.
حدود ۹۵ درصد بیماران شناسایی نشده‌اند
وی با اشاره به ساخت اولین تست تشخیص سریع توسط آلمان، اظهار کرد: هنوز درصد زیادی از بیماران حدود ۹۵ درصد (عموما موارد خفیف و کم علامت) شناسایی نشده‌اند و برآورد می‌شود تنها ۵.۱ درصد موارد عفونت در ووهان شناسایی شده‌اند و حدود ۷۵ درصد موارد با انجام روش های کنترلی قابل پیشگیری هستند.
وی با اشاره به روش‌های اطلاع رسانی و آمادگی در فرودگاه‌ها، گفت: غربالگری مسافران با مراقبت سندرومیک(تب) مسافران ورودی از چین در بسیاری از کشورها در حال اجراست که اگرچه الزامی است ولی اثربخشی این روش برای جلوگیری از ورود ویروس به کشورها قانع کننده نیست و باید اقدامات و کارهای دیگری در کنار آن انجام شود.
وی در رابطه با اقدامات امریکا در این زمینه، تصریح کرد: اعلام هشدار به پزشکان درمانگر از ۸ ژانویه برای توجه به بیماران بازگشتی از چین که علامت تنفسی دارند، استقرار ساختار مدیریت واقعه در ۷ ژانویه، فعال کردن مرکز هدایت عملیات به منظور حمایت مداوم از عملیات پاسخ و غربالگری مسافران دارای علامت از مبداء چین در پایگاه‌های مرزی برخی از این اقدامات بوده است.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با اشاره به اقدامات ایران در این زمینه، عنوان کرد: آگاه‌سازی مردم عادی برای رعایت موازین بهداشتی جهت پیشگیری و توقف انتشار، هشدار به پرسنل بهداشتی و درمانی نسبت به افراد دارای سابقه مسافرت به چین و دارای علائم تب و تنفسی و هشدار به پرسنل بهداشتی درمانی مراقب بیماران کروناویروس برای رعایت دقیق توصیه‌های بهداشتی و در رابطه با بیماران مشکوک به ابتلا مراجعه به هشدارهای اعلام شده برخی از این اقدامات بوده است.
اهمیت رعایت موازین و اصول بهداشتی توسط پزشکان و پرستاران
وی با تاکید بر اهمیت رعایت موازین و اصول بهداشتی توسط پزشکان و پرستاران و کادر درمانی، گفت: این افراد در خط اول چرخش ابتلا و انتشار بیماری قرار دارند. بنابراین باید هوشیاری و مراقبت بیشتری داشته باشند.
گویا، شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون را از مهمترین راه‌های پیشگیری از ابتلا به این ویروس دانست و گفت: در رابطه با این بیماری اهمیت شستشوی دست ها از اهمیت بالاتری قرار دارد و بارها بر شستشوی مکرر دست ها تاکید شده است.
جلسه با سازمان بهداشت جهانی جهت فراهم‌سازی امکانات تشخیص سریع
وی با اشاره به تهیه راهنما و دستورالعمل کشوری کروناویروس برای تمام بخش‌های مورد نیاز و تهیه دستورالعمل و راهنمای آموزشی مسافرت، عنوان کرد: همچنین جلسات متعددی با سازمان بهداشت جهانی برای فراهم‌سازی امکانات تشخیص سریع بیماری در کشور، برگزار شده است. البته در حال حاضر هم امکان تشخیص عفونت وجود دارد ولی با این راهکارها تسریع می‌شود.
نمی‌توان جلوی ورود بیماری را درهیچ کشوری گرفت
گویا با بیان اینکه قطعا نمی‌توان جلوی ورود بیماری را درهیچ کشوری گرفت، اظهار کرد: تخمین زده می شود در صورت عدم مهار نسبی بیماری موارد تا هفته‌های دیگر به بیش از ۱۰۰ هزار مورد برسد و هنوز بارقه‌ای از امید برای کاهش موارد در دست نیست.
ممنوعیت ورود حیوان و محصولات حیوانی از چین
وی همچنین با اشاره به برخی دیگر از اقدامات انجام شده برای پیشگیری و کنترل بیماری در داخل کشور، گفت: هماهنگی با سفارت چین در زمینه تبادل مسافران، جلسه با مسئولان فرودگاه امام (ره) به عنوان تنها مرز هوایی با پرواز مستقیم به چین در جهت مراقبت و بیماریابی در پروازهای ورودی، توزیع توصیه نامه‌های بهداشتی بین مسافران، ممنوعیت ورود حیوان و محصولات حیوانی و غذای باز غیرصنعتی و ...، محدود شدن پروازهای کشور چین به ایران (مصوب هیات دولت)، هماهنگی با سایر مبادی مرزی شامل فرودگاه و بنادر دریایی و... و. ، تشکیل جلسات درون بخشی برای ایجاد آمادگی بیمارستانی و تشکیل جلسه تیم پاسخ سریع مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر و انستیتو پاستور برخی از این اقدامات است.
اقدامات صورت گرفته برای بازگرداندن ایرانیان ساکن ووهان چین
وی همچنین با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای بازگرداندن ایرانیان ساکن ووهان چین، گفت: این ۸۰ نفر با یک پرواز چارتر به ایران بازگردانده می شوند و به مدت ۲ هفته در مکان مناسبی مراقبت شده و سپس به نزد خانواده‌های خود می‌روند. البته بهتر است رسانه‌ها کمک کنند تا در رابطه با هدف از قرنطینه این افراد اطلاع رسانی صحیح شده و خانواده‌ها از نگرانی خارج شوند.
افزایش آمادگی در کشور و فرودگاه امام (ره)
گویا در خاتمه از افزایش آمادگی در کشور و فرودگاه امام (ره) برای شناسایی موارد بیماری خبر داد و گفت: اخیرا یک دستگاه تریال اسکنر ساخت داخل (محققان دانشگاه صنعتی شریف) در فرودگاه امام (ره) مستقر شده که می‌تواند به شناسایی بیماران دارای علائم کمک کند.
