شاید در مورد کمبود آب و نفت و زنبورهای عسل چیزهایی شنیده باشید اما منابع و چیزهای دیگری هم هست که در حال تمام شدن هستند یا فقط به دلیل مدیریت نادرست دیگر وجود نخواهند داشت و نبود آنها بر تمام عرصههای زندگی ما اثر خواهد گذاشت.
و این هم شش موردی که ممکن است از آن بیخبر باشید.
۱. جا در مدار زمین
تا سال ۲۰۱۹ حدود ۵۰۰ هزار وسیله در مدار زمین قرار دارد که فقط حدود ۲۰۰۰ تای آنها کار میکند و فعال هستند، ماهوارههایی که ما هرروزه برای ارتباطات و راهیابی و تماشای برنامههای موردعلاقهمان استفاده میکنیم. باقی چیزها بقایای موشکها و سفینههای فضایی و چیزهای دیگری هستند که با مدار زمین برخورد کردهاند.
خوب مشکل کجاست؟ این ۵۰۰ هزار فقط تعداد چیزهایی است که قابل رهگیری است و هر روز مقداری به آن اضافه میشود.
با پیشرفت فناوری، فرستادن و پرتاب اشیا مختلف به مدار زمین آسان و آسانتر میشود.
هرچند معمولاً پرتاب اشیا به مدار زمین خبر خوبی برای ما انسانها تلقی میشود اما هیچ مقرراتی برای این اشیاء که بالای سیارهٔ ما به هم برخورد کنند، وجود ندارد و هیچ سامانهای هم برای جمعآوری اجزا و خردهها و بقایای این ابزارها و وسایل وجود ندارد و آنها در مدار زمین جمع و روی هم انباشته میشوند.
هر چه مدار زمین شلوغتر شود، احتمال اینکه این اشیاء با هم برخورد کنند بیشتر میشود و در نتیجه به شبکههایی که ما برای راهیابی به آنها نیاز داریم و تلفنهایی ما را به هم وصل میکند و سامانههای پیگیری وضعیت هوا آسیب جدی وارد خواهد شد.
همچنان تلاشهای بسیاری برای حل این مسئله در جریان است اما هنوز راهحلی پیدا نشده است.
۲. ماسه
لابد فکر میکنید دیگر این یکی امکان ندارد، چطور ممکن است ما دچار کمبود ماسه باشیم وقتی تمام ساحلها و صحراها پر از ماسه است؟
حقیقت این است که بنا به گزارش سازمان ملل، ماسه و همچنین سنگریزه، یکی از بیشترین میزان مادهٔ جامد موجود روی زمین است و ما با سرعتی خیلی بیشتر از سرعت بازتولید طبیعی آن در حال مصرف آن هستیم.
هزاران سال طول میکشد تا ماسه بر اثر فرسایش تولید شود و هرروزه در ساختمانسازی، احیای خاک و تصفیهٔ آب و حتی در ساخت شیشهٔ منازل و تلفنهای همراه از ماسه استفاده میشود.
کمبود و از بین رفتن ماسه، زیستبومهای آسیبپذیر را تهدید میکند، برای نظارت جهانی بر تنظیم میزان مصرف روزافزون این منبع بهشدت آسیبپذیر، تلاشها و درخواستهای مختلفی شده است.
۳. هلیوم
شاید این بار اگر بادکنک پرشده از گاز هلیوم را در مهمانیها هوا کنید، احساس گناه کنید.
گاز هلیوم هم یکی از منابع محدود زمین است که از لایههای عمیق زیر زمین استخراج میشود و شاید فقط به اندازهٔ مصرف چند دههٔ دیگر باقی مانده باشد.
بعضی برآورد میکنند که فقط بین ۳۰ تا ۵۰ سال دیگر منابع این گاز باقی بمانند.
ممکن است فکر کنید این گاز فقط برای شادی و خوشحالی جشن تولد بچهها کاربرد دارد اما هلیوم کاربرد مهم پزشکی هم دارد: خنک کردن مغناطیسهای دستگاههای امآرآی.
و این دستگاهها انقلابی در تشخیص و درمان سرطان و صدمات مغزی و نخاعی به وجود آوردهاند.
۴. موز
میتوانید آیندهٔ بدون موز را تصور کنید؟
ویرانشهر نهچندان دور ما در آینده احتمالاً کمترین مشکلش نبود اسموتی و شیرموز خواهد بود.
بیشتر موز جهان که به فروش میرسد در معرض تهدید بیماری قارچی پاناماست.
بیشتر موزهایی که در جهان مصرف میشود گونهٔ "موز کاوندیش" است که از یک درخت تولید میشوند و چون همهٔ گونهها شبیه یکدیگر هستند، بیماری پاناما میتواند به سرعت در تمام گونههای موز شیوع پیدا کند.
این اتفاق چندین سال پیش هم افتاده است؛ در حدود سال ۱۹۵۰ بیماری مشابهی تمام محصول موز جهان را از بین برد و کشاورزان را واداشت تا از گونهٔ "گروس میشل" به گونهٔ "کاوندیش" روی بیاورند.
پژوهشگران در تلاشند تا گونههای مقاومتری در برابر حملات بیماریهای قارچی تولید کنند که در عینحال خوشمزه هم باشند.
۵. خاک
اگرچه منابع خاک جهان ناگهان به پایان نخواهد رسید اما ما چنان از منابع خاک زمین بد استفاده میکنیم که نیاز به توجه و مراقبت دارد.
خاک سطحی خارجیترین لایهٔ خاک است که گیاهان بیشترین مواد حیاتی مورد نیاز خود را از آن تأمین میکنند.
'صندوق جهانی طبیعت' که یک اتحادیهٔ غیردولتی و بینالمللی برای حفاظت از محیط زیست است، برآورد کرده است که حدود نیمی از خاک سطحی جهان در طول ۱۵۰ سال گذشته از بین رفته است و حدود ۵۰۰ سال طول میکشد که فقط ۲،۵ سانتیمتر خاک سطحی به طور طبیعی ساخته شود.
فرسایش، کشاورزی فشرده، جنگلزدایی و گرمایش زمین همه در نابودی خاک سطحی زمین نقش دارند، خاکی که بیشترین حجم تولید محصولات خوراکی در جهان وابسته به آن است.
۶. فسفر
در نگاه اول ممکن است فکر کنید فسفر هیچ نقشی در زندگی روزانهٔ ما ندارد.
اما فسفر نه فقط از لحاظ بیولوژیکی در ساختمان دیانای انسان نقش حیاتی دارد بلکه یکی از انواع کودهای مؤثر کشاورزی است که هیچ جانشینی برای آن هنوز یافت نشده است.
اکنون فسفر به جای اینکه با فضولات جانوری و گیاهی به خاک برگردد بیشتر اوقات همراه با محصولات به شهرها برده میشود و در نهایت از طریق شبکههای فاضلاب به دریاها ریخته میشود.
با ادامهٔ جریان امور به این صورت که هست، برآورد میشود که منابع فسفر موجود در جهان بین ۳۵ تا حداکثر ۴۰۰ سال دیگر باقی بماند و بعد از آن همهٔ ما حتماً گرسنه خواهیم ماند.