کدام مواد غذایی بر میزان کارآیی داروها تاثیر می‌گذارند؟

بسیاری از داروها با غذاهایی که به طور روزانه مصرف می‌شود، تداخل دارند اما وجود تداخل، دلیل بر حذف کامل آن ماده غذایی نبوده و بایستی طبق صلاحدید پزشک متخصص، رژیم غذایی تعدیل شود، به گونه‌ای که همزمان با دریافت رژیم غذایی کامل و قوی، داروها نیز بیشترین کارآیی خود را داشته باشند.

سبزیجات حاوی ویتامین K:

سبزیجات با برگ سبز مانند ریحان، اسفناج، کاهو، شاهی، پیازچه، کلم بروکلی و بروکسل، ادویه‌های تند مانند فلفل قرمز و خردل، خیار، سویا و روغن زیتون از جمله مواد غذایی حاوی این ویتامین هستند که مصرف آن‌ها به همراه ضد انعقادهایی مانند وارفارین منجر به کاهش کارآیی دارو خواهد شد. ویتامین k با حرارت از بین نمی‌رود و به همین دلیل در سبزیجات و میوه‌های خشک به‌خصوص آلو نیز وجود دارد.

ادویه‌ها:

دارچین باعث کاهش کارآیی داروهای تتراسایکلین، دمکلوسایکلین و داکسی‌سایکلین شده و زردچوبه نیز باعث افزایش اثرات ضدانعقادی داروهایی مانند وارفارین می‌شود.

غداهای غنی از فیبر:

انواع حبوبات، نخودفرنگی، کلم بروکلی، تمشک، توت سیاه، آووکادو، غلات صبحانه، پاستا و نان با آرد کامل و سبوس، جو دوسر و غیره، از جمله مواد غذایی غنی از فیبر هستند که اگر با داروهای دیگوکسین و سایر داروهای ضدآریتمی، سیمواستاتین، ازتیمایب و لووتیروکسین مصرف شود، باعث کاهش اثر این داروها خواهد شد.

غذاهای حاوی ترامین:

پنیرهای کهنه مانند پنیر لیقوان، ترامین زیادی دارند؛ ماهی دودی، ماست، خاویار، جگر مرغ و گاو، عصاره گوشت، آووکادو، دانه و سس سویا، انجیر، موز، تمشک و میوه‌های خشک، مقادیر زیادی شکلات، نوشیدنی‌های حاوی الکل و کافئین از جمله غذاهای حاوی ترامین هستند که نباید همزمان با داروهای ایزونیازید، مهارکننده‌های آنزیم، مونوآمین اکسیداز مانند ترانیل سیپرومین، سلژیلین، ایزوکربوکسازید، فنلزین، موکلوبماید و رزرپین مصرف شوند، زیرا سبب افزایش ناگهانی فشار خون می‌شود.

غذاهای غنی از پروتئین:

انواع گوشت قرمز (گوسفند و گاو) و گوشت سفید (ماهی و مرغ)، انواع پنیر، کشک و سایر لبنیات، انواع لبنیات، تخم‌مرغ، انواع تخم‌ها و مغزها، از جمله غذاهای غنی از پروتئین هستند که با داروهای پروپرانولول، وارفارین و لوودوپا به‌طور همزمان نباید مصرف شوند، زیرا مصرف همزمان پروپرانولول و غذاهای پروتئینی باعث افزایش سطح خونی پروپرانولول خواهد شد. همچنین در صورت مصرف همزمان وارفارین و این مواد غذایی مقدار تست INR کاهش یافته و اثربخشی لوودوپا نیز کاهش پیدا می‌کند. ایزونیازید دارویی است که در مصرف همزمان با مواد غذایی حاوی هیستامین مانند برخی انواع ماهی (تن) باعث ایجاد سردرد تعریق، افزایش ضربان قلب و کاهش فشار خون می‌شود.

غذاهای دارای چربی بالا:

غذاهایی که چربی بالایی دارند عبارتند از آووکادو، پنیر، شکلات تلخ، زرده تخم‌مرغ، ماهی‌های چرب مانند سارین و سالمون، مغزها. انواع روغن‌ها مانند روغن زیتون و ماست پرچرب و غیره است که با تئوفیلین تداخل دارد و باعث افزایش میزان دارو در بدن و در نتیجه افزایش احتمال اثرات جانبی دارو خواهد شد و اس امپرازول در صورتی که اس امپرازول ۱۵ دقیقه قبل از وعده غذایی چرب مصرف شود باعث کاهش اثر دارو شده و اگر این دارو ۳۰ دقیقه قبل از وعده غذایی مصرف شود مشکلی پیش نخواهد آورد.

غذاهایی که درصد بالایی کربوهیدرات دارند نان و آرد، سیب‌زمینی، انواع پاستا و برنج، شکر و سایر شیرین‌کننده‌ها، میوه‌های خشک شده، انواع شکلات، آبنبات و آدامس غلات صبحانه که اغلب به همراه عسل و شکر به فروش می‌رسند. ذرت پاپکورن، انواع مربا و ژله و غیره است که با تئوفیلین تداخل دارد و منجر به کاهش است، تئوفیلین در بدن شده و همراه آن نباید مصرف شوند.

مواد غذایی حاوی پکتین:

مرباها، ژله‌ها و انواع پاستیل‌ها و برخی از میوه‌ها مانند مرکبات، گلابی از جمله موادغذایی حاویپکتن هستند که سبب تداخل با استامینوفن و لوواستاتین می‌شود. پکتین موجب تاخیر جذب این داروها می‌شود و ممکن است اثرات ضددردی استامینوفن با تاخیر آشکار شود.

منبع: معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان زنجان