عواقب سیاسی کرونا در ایران
بيش از يك هفته است كه ويروس چيني ميهمان ناخوانده جامعه ايران است و شهرها و شهرستان‌ها را يكي پس از ديگري فتح مي‌كند. كرونا مدل 2019 به لطف شباهت غيرقابل انكار ساختاري‌اش با سرماخوردگي و آنفلوآنزا به سرعت قابل انتقال است و حالا در ايران درحالي ده‌ها شهروند را به خود مبتلا كرده كه هيچ راه درمان قابل ذكري براي آن در دست نيست. نكته قابل توجه در اين ميان آنكه ويروس كرونا اين روزها فقط شامل حال عموم مردم نشده و طبقه مسوولان را نيز دربرگرفته؛ تا جايي كه كمتر روزي را مي‌توان يافت كه خبر ابتلا يكي از مسوولان جمهوري اسلامي در آن يافت نشود.
موضوع ابتلاي برخي مسوولان به ويروس كرونا نخستين بار با نمايندگان مجلس شوراي اسلامي آغاز شد. روزها حضور در حوزه‌هاي انتخابيه و شيوع گسترده كرونا در استان‌هاي شمالي و البته قم موجب شد تا جامعه به ديده ترديد به نمايندگان اين حوزه‌ها بنگرد. خبر ابتلاي منتخب حوزه انتخابيه گيلان براي حضور در مجلس يازدهم تا حدودي شك‌ها را به يقين تبديل كرد ولي با آغاز نخستين جلسه علني پارلمان به جاي نمايندگان حوزه انتخابيه استان‌هاي شمال كشور، نماينده اصولگراي حوزه انتخابيه قم در صدر اخبار قرار گرفت و جنجال‌آفرين شد.
احمد اميرآبادي‌فراهاني، نماينده اصولگراي قم در مجلس دهم است كه توانست از فيلتر نظارت استصوابي شوراي نگهبان به سلامت بگذرد و علاوه بر حضور در انتخابات يازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي به عنوان نفر نخست حوزه انتخابيه قم و بالاتر از مجتبي ذوالنوري و عليرضا زاكاني مجوز حضور در پارلمان يازدهم را بگيرد. او پنجم اسفند ماه و به رغم برخورداري از علائم شبيه به كرونا به هر شكل ممكن در صحن علني مجلس حاضر و با حضور در جمع خبرنگاران از مرگ دست‌كم 50 نفر در قم بر اثر كرونا سخن گفت. اين آمار البته بلافاصله تكذيب شد اما هنوز دقيقا مشخص نيست، نماينده قم به كرونا مبتلاست يا خير.
اين نماينده اصولگرا تاكنون 3 مرتبه موضوع ابتلاي خود به بيماري كرونا را رد كرده اما هر بار گفت‌وگويي از قول يكي از ديگر نمايندگان مجلس يا مجموعه پارلمان، تكذيبيه‌هاي او را تكذيب كرده است. ابوالفضل حسن‌بيگي، نماينده اصولگراي عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي به عنوان آخرين نمونه از همكاران اميرآبادي‌فراهاني از شرايط جسماني بد او سخن گفته و به نوعي تاكيد كرده كه او مبتلا به كروناست. حسن‌بيگي در اظهاراتي كه ايلنا آن را منتشر كرد درباره وضعيت سلامت اميرآبادي‌فراهاني مي‌گويد:«بالاخره چند تن از نمايندگان مجلس آلوده به اين مساله شدند. آقاي اميرآبادي حالش بسيار بد است. اين فرد وقتي به مجلس مي‌آيد و تنفس كرده و نوشيدني و چايي مصرف مي‌كند، اينها خطر ايجاد مي‌كند. روز اول با اعتراضي كه نمايندگان و مخصوصا پزشكان نماينده كردند، ايشان رفتند.»
اميرآبادي‌فراهاني در صفحه شخصي خود در شبكه اجتماعي توييتر به اين گفت‌وگو واكنش نشان داد و با به كار بردن هشتگ «صداقت» در حالي از سلامت خود و حضورش در استان قم به منظور پيگيري روند درمان ساكنان اين استان سخن گفت و نمايندگان را از مصاحبه‌هاي نيابتي از جانب او منع كرد.
بازي جناحي با ويروس اپيدمي
با اين حال اميرآبادي‌فراهاني اما تنها نكته جنجال‌انگيز پارلمان نبود. محمدعلي وكيلي، نماينده تهران در مجلس شوراي اسلامي پنجشنبه شب در صفحه شخصي‌اش در شبكه اجتماعي توييتر درباره آخرين وضع ابتلاي همكاران پارلماني‌اش به ويروس كرونا نوشت:«طبق اطلاع از تست كروناويروس 30 نفر از همكاران در مجلس شوراي اسلامي، تاكنون نتيجه اعلان شده 4 نفر مثبت است.» احتمالا دو نفر از 4 نماينده مدنظر وكيلي، محمود صادقي و مجتبي ذوالنوري، نمايندگان تهران و قم در مجلس شوراي اسلامي هستند كه به صورت جداگانه، خبر ابتلاي خود به ويروس كرونا را تاييد كردند.
نكته قابل توجه در اين ميان آنكه تني چند از فعالان سياسي و رسانه‌اي اصولگرا كه در شبكه اجتماعي توييتر نيز فعال و شناخته شده هستند با همراهي برخي كاربران حاضر در كشورهاي خارجي پس از اعلام خبر ابتلاي محمود صادقي به ويروس كرونا از سوي او، اقدام به تخطئه و بعضا تخريب اين نماينده اصلاح‌طلب مجلس كردند به طوري كه برخي ناظران از رواج «بي‌رحمي» در جامعه ايران هشدار دادند. با اين حال اين كاربران بعد از آنكه مجتبي ذوالنوري نيز به سبك محمود صادقي و در پيامي ويديويي و البته با واژگاني به نسبت يكسان از ابتلا خود به كرونا خبر داد، مشي ديگري در پيش گرفته و از لزوم عزم همگاني براي شكست اين ويروس چيني سخن به ميان آوردند.
اين تناقض‌هاي ريز و درشت در نوع مواجهه كاربران با ابتلاي مسوولان به بيماري كرونا ادامه داشت تا جايي كه پس از اعلام خبر ابتلاي معصومه ابتكار، معاون زنان رياست‌جمهوري به اين كرونا باز هم گروهي از اين جماعت به او حمله كرده و كوشيدند از «آب گل‌آلود، ماهي بگيرند.»
در اين ميان علي ربيعي، سخنگوي هيات دولت و محمدباقر قاليباف منتخب اول تهران براي حضور در پارلمان يازدهم از ديگر چهره‌هايي بودند كه اخباري مبني بر ابتلاي آنها به كرونا منتشر شد. موضوع درباره ربيعي با توجه به انتشار تصاويري از وخامت حال او، جدي‌تر از قاليباف بود تا جايي كه از قرار معلوم او تست ابتلاي به كرونا داد اما پاسخش منفي بود. قاليباف اما خبر ابتلاءاش به كرونا از سوي يكي از نزديكانش و در گفت‌وگو با خبرگزاري‌هاي اصولگرا تكذيب شد.
پارلمان، تعطيل
وخامت اوضاع و افزايش آمار مبتلايان به ويروس كرونا از يك سو و انتشار اخبار ضد و نقيض از ابتلاي نمايندگان به ويروس كرونا از سوي ديگر سبب شد تا درنهايت اسدالله عباسي، سخنگوي هيات رييسه مجلس شوراي اسلامي در اظهاراتي از «تعطيلي مجلس تا اطلاع ثانوي» خبر دهد. او در همين زمينه به خبرگزاري صداوسيما گفته است:«در مورد تست‌هاي كرونا نمايندگان آن طور كه وزير بهداشت گفته، مواردي مثبت بوده اما تعداد دقيق را اعلام نكردند ولي به خود نمايندگاني كه تست‌شان مثبت بوده، گفته شده است. بعضي از نمايندگان هم بايد تست مجدد بدهند براي اينكه قطعي شود مبتلا هستند يا خير. روي هم رفته نگراني‌هايي درخصوص شيوع كرونا در صحن مجلس شوراي اسلامي وجود داشته به همين خاطر در هيات رييسه تصميم گرفتيم تا زماني كه خود ستاد پيشگيري از كرونا كه رييس آن آقاي نمكي است اعلام نكرده، مجلس تعطيل باشد.»
بدين‌ترتيب و با توجه به تاكيد سخنگوي هيات رييسه مجلس شوراي اسلامي بر عدم برگزاري جلسات علني مجلس تا اطلاع ثانوي به نظر مي‌رسد، دولت حسن روحاني با توجه به پايان مهلت 3 ماهه تعيين سرپرست براي وزارت جهاد كشاورزي، چاره‌اي ندارد جز كسب اجازه از رهبري. براساس قانون رييس‌جمهوري مي‌تواند در صورت استعفا، استيضاح يا مواردي از اين دست تا 3 ماه يك وزارتخانه را با سرپرست اداره كند و در صورت نياز به تمديد اين زمان بايد اجازه رهبري اخذ شود. هرچند كه در حال حاضر روحاني فرد مدنظر خود براي اداره وزارت جهاد كشاورزي را به پارلمان معرفي كرده ولي با توجه به شرايط اضطراري ايجاد شده، او مجبور به كسب اجازه از رهبري است.
بودجه 99 و هزار و يك داستان
نكته مبهم در اين ميان سرنوشت لايحه بودجه سال 99 است. لايحه‌اي كه به رغم تصويب در كميسيون تلفيق بودجه در صحن علني مجلس به دليل نگراني از بيماري كرونا رد شد تا برخي نمايندگان از لزوم ارايه بودجه سه يا دو دوازدهم از سوي دولت به پارلمان بگويند ولي كمبود زمان و البته مخالفت شخص علي لاريجاني درنهايت موجب شد تا اين اتفاق رخ ندهد و بودجه 99 پس از رفع ايرادات در كميسيون تلفيق، يكشنبه جاري براي طرح در صحن علني و البته تصويب در دستوركار نمايندگان قرار گيرد.
با توجه به تعطيلي مجلس شوراي اسلامي تا اطلاع ثانوي و فاصله 19 روزه تا پايان سال 98 حال پرسش اينجاست كه سرنوشت مهم‌ترين و اصلي‌‌ترين سند مالي دخل و خرج كشور در سال آينده چه خواهد شد. سخنگوي هيات رييسه مجلس در همين زمينه اظهارات قطعي را به زبان نياورده ولي از احتمال ارايه بودجه دو دوازدهم به مجلس از سوي دولت سخن به ميان آورده است. بدين‌ترتيب نمايندگان مي‌توانند در فرصت اندكي باقي‌مانده بودجه 2 ماه ابتدايي سال 99 را تصويب كنند سپس در ماه‌هاي فروردين و ارديبهشت روند تصويب بودجه كل كشور را پيگيري كنند تا دست‌كم بدين شيوه از تكرار تجربه محمود احمدي‌نژاد و اداره كشور بدون بودجه جلوگيري شود.
