مردم میدانند که باید به توصیهها توجه کنند، خلوت شدن خیابانها، مراکز خرید، رستورانها و حتی مراکز تفریحی هم نشان میدهد که خیلیها گوششان به این حرفها بدهکار شده است، اما همچنان برخیها یادشان میرود که باید علاوه بر اینکه به منافع خود فکر میکنند، حواسشان به آدمهایی هم باشد که در این شرایط سخت باید بار سنگین نظافت شهر را به دوش بکشند. تصویر پر تکرار رها شدن دستکشها و ماسکها در گوشه کوچهها و خیابانهای شهر، کارسخت پاکبانها را سختتر کرده است. خیلیها میخواهند پیشگام جمع کردن این زبالههای یکبار مصرف شوند، اما ترس شیوع این عفونت منحوس؛ حتی به داوطلبان محیط زیستی اجازه نمیدهد، دستشان را برای برداشتن ماسکها و دستکشها دراز کنند.
حالا همه ما در کنار توصیههای بهداشتی یک رسالت مهم دیگر هم داریم، ماسکها، دستکشها و دستمالهای مصرف شده را درون یک کیسه زباله بیندازیم و محکم گره بزنیم، جایشان فقط مخزنهای حمل زباله است. این لطف را نه در حق پاکبانها که در حق خودمان میکنیم. کارشناسان هشدار میدهند که زبالهها نباید در خیابان رها بشود، خطر عفونت بالاست.
شهرداری تهران دو کار مهم انجام داده. اول اینکه تفکیک پسماندها را متوقف کرده است. حالا هیچ پیمانکاری حق ندارد برای حمل زبالههای خشک به سراغ مخزنهای زباله برود. زباله گردی هم در این یک ماه در تهران تعطیل است. برخی شهروندان البته میگویند که تا همین دو شب پیش، بازهم زباله گردها را اطراف مخازن دیدهاند، اما این کار ممنوع شده و هر کسی که تصویر مشابهی دید به 137 گزارش کند. این کار یک لطف شهروندی در حق یکدیگر است. خطر شیوع کرونا میان زباله گردها بالاست. تقریباً 3 هزار کودک زباله گرد دور از امکانات بهداشتی در گاراژها و گودهای تهران زندگی میکنند. این کمترین کاری است که میتوانیم در حقشان انجام دهیم.
شهرداری میگوید که در این چند هفته، میزان زبالههای تهران به شدت افزایش یافته است. آنها تلاش زیادی کردند تا میزان زبالههای تهران را به کمتر از 5 هزار تن در روز برسانند، اما ممنوع شدن تفکیک و بازیافت، در کنار استفاده مردم از لوازم یکبار مصرف موجب شد تا حجم زبالهها حالا عدد 6 هزار تن را هم رد کند. شاید بپرسید این روزها که زبالههای عفونی به سطلهای زباله خانگی راه یافتهاند، چه راه حلی برای بیخطرسازی پسماندها بهکار رفته است؟ جواب البته روش همیشگی است. پروتکلهای جهانی هم درباره زبالههای خانگی همین شیوه را استفاده میکنند. ماشینهای حمل زباله نمیتوانند زبالههای هر خانه را بهصورت تفکیک شده دریافت کنند.
نه تنها مردم در این حوزه همراهی جدی ندارند که محل دفن زبالههای عفونی هم محدود است. پس جواب این است که زبالههای خانگی هماکنون در مجتمع آراد کوه به روال همیشه دفن میشوند، اگر چه روند بیخطرسازی برایشان اعمال میشود.
صدرالدین علیپور، مدیرعامل پسماند شهرداری تهران به «ایران» میگوید که در این مدت تلاش زیادی کردیم تا با اجرای طرح بازیافت و تفکیک از مبدأ، دفن حداقلی داشته باشیم، اما الان شرایط متفاوت شده و ما برای اینکه ریسک را به حداقل برسانیم، تفکیک در مخزن را از سوی پیمانکاران به حالت تعطیل درآوردهایم و پسماندها را مستقیم دفن میکنیم. او هشدار میدهد که این اتفاق در برخی شهرهای آلوده کشور نمیافتد و شهرداریها همچنان پروسه بازیافت را ادامه میدهند!
علیپور البته تأکید دارد که دفن زبالهها در آرادکوه، هیچ خطری ندارد و مردم از این بابت نگران نباشند.
ظرفیت ناوگان حمل زباله محدود است. این را کارشناسان حوزه پسماند میگویند. بنابراین هر خودرو نمیتواند به در منازل رفته و زبالههای عفونی کرونا را جداگانه تحویل بگیرد، پس راه حل چیست؟ مردم باید پیشقدم شوند، در خانه زبالهها را در کیسههای جداگانه بیندازند و در آن را محکم ببندند. پاکبانها اقدامات محافظتی را انجام میدهند، تاکنون هم کسی به ویروس کرونا مبتلا نشده، اما پیشگیری همیشه مقدم بر درمان است.
او با بیان اینکه بهطور نرمال در اسفند ماه هر سال حدوداً 20 درصد به میزان زبالهها افزوده میشود، میگوید: در این شرایط حدوداً یک هزار تن به حجم زبالههای تهران افزوده شده است.
سؤال مهمتر اینکه زبالههای عفونی ناشی از ویروس کرونا در بیمارستانها چگونه جمعآوری میشود. علیپور میگوید که در حوزه پسماند پزشکی، در این مدت حدود 6-5 دستگاه به ظرفیت حمل زباله اضافه کرده اینکه مسئول جمعآوری زبالههای گرید 2 یا همان عفونیهای ناشی از ویروس کروناست که جدا از بیمارستانهای عادی انجام میشود. این ماشینها، امکانات حفاظتی ویژه تری دارند و کاملاً ایمن هستند.
این زبالهها البته در همان محل مجتمع آرادکوه در سایت پزشکی دفن میشوند. آهک پاشی شده و شرایط خاص خود را دارند و کاملاً از زبالههای عادی جدا هستند.