کرونا و احساس تنهایی
احمد مسجدجامعی، عضو شورای شهر تهران، در یادداشتی نوشت: «دیروز نامه‌ای از آقای دکتر کرمان‌پور، رئیس سابق اورژانس بیمارستان سینا و از مدیران نظام پزشکی کشور منتشر شد که در آن آمده بود پس از تشخیص ابتلا به ویروس کرونا، بیمارستان، تنها بخشی از داروهای مورد نیاز را به ایشان داده و خواسته بود که بقیه را از داروخانه‌ها تهیه کند، زیرا بیمارستان برای تأمین داروهای لازم با کمبود مواجه است. دکتر کرمان‌پور به دنبال ماسک و محلول ضد عفونی از این داروخانه به آن دیگری مراجعه کرده و چنین امکانات پیش‌پاافتاده‌ای را نیافته و نهایتاً با خرید وایتکس و رقیق کردن آن اقدام به ضد عفونی کردن خانه و بستری شدن در آن کرده بود.
وقتی دکتر کرمان‌پور را در پیگیری مسائل مبتلایان به ویروس کرونا در آن آشفتگی‌های روزهای نخست می‌دیدم، بی‌اختیار یاد این مصراع می‌افتادم که نمی‌دانم از کیست: «وقت آن آمد که مردان بر کمر دامن زنند.» اما همین بزرگوار هنگامی که خود برای نجات دیگران در این وادی درگیر می‌شود، حتی برای تأمین نیازهای اولیه دچار مشکل است.
وضع واقعی امروز بسیاری از بیماران و کسان مشکوک به بیماری همین است. دکتر کرمان‌پور از همان نسل پزشکان فداکار و وفادار به اخلاق پزشکی است اما مقابله با ویروس کرونا علاوه بر فداکاری‌های فردی ابعاد دیگری هم دارد که بی‌توجه به آن راه به جایی نمی‌بریم. از نخستین آنها پرهیز مسئولان از حرف‌درمانی و دادن اطلاعات ناقص و نادرست است. اصحاب رسانه را نامحرم ندانیم و آنها را چونان خبررسان و نامه‌بر تلقی نکنیم و باور داشته باشیم که آنها می‌توانند در آموزش شهروندان -که امر بسیار مهمی است - و آرامش فکری و روحی جامعه و هماهنگ‌کردن اقدامات و انتقال درست اطلاعات، راهنمای مسئولان باشند. افزون بر آن ایجاد ساختاری است که همگان در مقابله با آن امکان مشارکت قاعده‌مند داشته باشند و با وظایف فردی و گروهی خود آشنا شوند. این که ارکان حاکمیت اندیشیده عمل کند و در میادین مختلف اجتماعی قاعده‌گذاری‌هایی برای کنترل بیماری داشته باشد، می‌تواند اطمینان بخش باشد. این که اصناف و مشاغل چه قواعد جدیدی را باید رعایت کنند، این که حضور در فضاهای عمومی تا چه اندازه میسر است و می‌باید چه قواعد کنترل‌کننده‌ای را دربرگیرد، این که رستوران‌ها، فروشگاه‌ها و بانک‌ها، ادارات، مجتمع‌های مسکونی و تجاری و تولیدکنندگان چگونه و با چه الزاماتی باید کار کنند، این‌ها اقدامات عینی و مشارکت‌جویانه است که فعلاً چندان خبری از آنها نیست و ما همچنان فکر می‌کنیم که برای حل این مشکل نیازی به این کارها نداریم و به این ترتیب آن بخش جامعه را که بسیار مؤثر است، کنار می‌گذاریم. وقتی شهروندان با اقدامات عینی مواجه شوند، احساس می‌کنند که با عقل منسجمی در قامت دولتِ کلان مواجهند که همتش را مصروف پیشگیری و درمان کرده است، اینجاست که «دو صد گفته چون نیم کردار نیست.» در چنین شرایطی است که تعین بخشی به ضوابط کنترل این بیماری همه‌گیر اندکی آرامش و احساس اطمینان در میان شهروندان پدید می‌آورد. اتحادیه‌ها و اصناف می‌توانند تسهیلگر این اعتمادزایی و اطمینان بخشی به شهروندان شوند و نهادهای مدنی می‌توانند یاریگر دولت و شهروندان در این بحران باشند.
در چنین مواقعی باید از بی‌اعتنایی به تجارب دیگران دست برداشت. ویروس کرونا پیش از ایران کشورهای دیگر را هم گرفتار ساخته و آنها در این کار تجربه و توفیقاتی داشته‌اند. ما بی‌نیاز از تجارب دنیا نیستیم. چین که پیشانی جهان در مواجهه با کروناست، امروز تجربه‌های ارزشمندی در پیشگیری و درمان دارد. چین که از دنیای خصم ما نیست و کشوری است که با ما بیشترین مبادلات اقتصادی و تجاری را دارد. این حجم از مطالباتی که با محدودیت‌های بانکی امروز برای ما امکان وصول ندارد، می‌تواند به سوی به‌کارگیری تجارب و تجهیزات پیشگیری و درمان و استفاده از توان چین در این زمینه مصروف شود. این که در ۱۰ روز در چین بیمارستان‌های هزار تختخوابی برای تکمیل زیرساخت‌ها برپا شد، کار بزرگی است. آیا نمی‌توان از همان امکان و تجربه در پایتخت که بالاترین تلفات را داشته، استفاده کرد و با کمک آنها کاری اساسی را در مدتی کوتاه به نتیجه رساند. به هر حال در شرایط کنونی، حرف‌ها و گفته‌ها و خبرها برای اطمینان‌بخشی به جامعه بسنده نیست. مردم منتظر اقدامات عملی‌اند و این را در همه ابعاد زندگی روزمره‌شان باید احساس کنند. باید شهروندان را از این احساس تنهایی، رهاشدگی و هراس عمومی نجات دهیم. نکند که افراد خدوم و فداکار هم ناامید شوند و بگویند دکتر کرمان‌پور با آن همه تلاش و اخلاص و اخلاق وقتی گرفتار همین بیماری می‌شود، دست تنها می‌ماند و کسی به داد او نمی‌رسد. اعتماد، اعتمادآفرین است؛ همچنان که گفته‌اند: «گندم از گندم بروید.»
