راهکارهای مؤثر طب سنتی ایران برای «کم‌کاری تیروئید»
غده تیروئید، غده‌ای کوچک و پروانه‌ای شکل با وزن بین 10 تا 20 گرم در افراد بالغ است که هورمون‌های متعددی را تولید می‌کند. این هورمون‌ها، بر قسمت‌های مختلف بدن اثر گذاشته و تأثیر زیادی بر سلامتی عمومی شخص دارند. درصورتی‌که این غده دچار کم‌کاری شود، فرد دچار بیماری موسوم به «هیپوتیروئیدی» یا کاهش عملکرد تیروئید می‌گردد که در صورت عدم درمان، می‌تواند مشکلاتی نظیر اختلالات چربی خون، اختلالات قلبی عروقی و اختلالات روان‌پزشکی را به همراه داشته باشد.
به گفته محققان، شیوع این بیماری در مناطق مختلف جهان متفاوت است. معمولاً در مناطق غنی از عنصر ید، شیوع بیماری فوق، 1 تا 8 درصد جمعیت و در مناطق با ید ناکافی، میزان بروز 10 تا 20 برابر است. ولی در کل، علاوه بر میزان «ید» دریافتی در افراد، سایر فاکتورها نظیر سن، جنس، ژنتیک، قومیت، سیگار، الکل و وجود برخی بیماری‌های دیگر نیز می‌توانند در بروز این بیماری مؤثر باشند. در حال حاضر، داروی لووتیروکسین درمان استاندارد و انتخابی برای بیماری هیپوتیروئیدی است، ولی گاهی نتایج درمانی مورد انتظار را برای بیماران فراهم نمی‌آورد. لذا استفاده از درمان‌های تکمیلی برای بهبود این بیماری بایستی بیشتر مورد توجه قرار گیرد و در این راستا، به نظر می‌رسد طب سنتی ایران از ظرفیت‌های بالایی برخوردار است.
برای بررسی بیشتر این موضوع، یک گروه تحقیقاتی 8 نفره از دانشگاه شاهد، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه تربیت مدرس، پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن، ارتباط بین علائم بیماری هیپوتیروئیدی با آنچه در طب سنتی ما به‌عنوان «سوءمزاج سرد» شناخته می‌شود، مورد بررسی قرار گرفته است.
در این مطالعه مروری که با روش کتابخانه‌ای انجام شده است، محققان فوق، منابع مستند طب رایج و طب سنتی ایران و همچنین بانک‌های اطلاعاتی موجود و نرم‌افزار کتابخانه جامع طب را مورد بررسی قرار داده و پس از طبقه‌بندی اطلاعات، اختلافات و مشابهت‌های سوءمزاج سرد و هیپوتیروئیدی را استخراج و مشخص کرده‌اند.
نتایج بررسی‌های فوق نشان می‌دهند که علائم هیپوتیروئیدی و علائم سوءمزاج سرد، تناسب بسیاری با یکدیگر دارند و با توجه راهکارهای درمانی طب سنتی ایران برای رفع سوءمزاج سرد، می‌توان از آن‌ها برای رفع مشکل بیماران مبتلابه هیپوتیروئیدی استفاده کرد. بدین منظور، تشخیص و تعدیل مزاج در مبتلایان به هیپوتیروئیدی و نیز رعایت تدابیر لازم جهت بهبود سبک زندگی این بیماران می‌تواند باعث ارتقاء سطح سلامتی و رفع علائم در آن‌ها گردد.
حسن نامدار، محقق گروه طب سنتی ایرانی دانشکده پزشکی دانشگاه شاهد و سایر همکارانش در این پژوهش می‌گویند: «علائم هیپوتیروئیدی که شامل خستگی، بی‌حالی، افزایش حساسیت به سرما، یبوست، خشکی پوست، خشکی مو و ناخن، صورت پف‌آلود، صدای خشن، افزایش وزن غیرقابل‌توجیه، سفتی عضله، ورم مفاصل، اختلالات پریود و افسردگی هستند، از دیدگاه طب ایرانی دارای همپوشانی قابل‌توجهی با علائم سوءمزاج سرد هستند و در همین راستا، بیماری‌های همراه هیپوتیروئیدی نظیر کبد چرب نیز می‌توانند از پیامدهای مزاج سرد باشند».
به بیان این پژوهشگران، «با توجه به یافته‌های این مطالعه در تأکید همپوشانی هیپوتیروئیدی با مزاج سرد، توصیه می‌شود بیماران مبتلابه هیپوتیروئید، به‌عنوان مکمل درمان طب نوین، از غذاها و داروهای با طبع گرم و معتدل، کاهش مصرف غذاها و داروهای با طبع سرد و تر، فعالیت بدنی معتدل و خواب مناسب بهره ببرند. بنابراین با استفاده از ظرفیت طب سنتی می‌توان به ارتقاء سطح سلامت این افراد کمک کرد و وضعیت آن‌ها را بهبود بخشید».
نامدار و همکارانش که یافته‌های خود را در «مجله طب سنتی اسلام و ایران» منتشر نموده‌اند، پیشنهاد می‌دهند که متخصصان مسئول، با طراحی مطالعات بالینی، راهکارهای درمان سوءمزاج سرد را برای بهبود علائم بیماران هیپوتیروئیدی مورد توجه قرار دهند.
شایان ذکر است مجله مورد اشاره فوق، فصل‌نامه‌ای است که توسط فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران منتشر می‌شود.
