کرونا، حمله بیوتروریستی یا تئوری توطئه؟
«چند روز پیش حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس، از حمله بیوتروریستی آمریکا به چین و ایران سخن گفته و در واکنش به سخن ترامپ مبنی بر کمک آمریکا به ایران در مبارزه با ویروس کرونا گفته بود: «ترامپ و پمپئو درباره کرونا دروغ می‌گویند. کرونا عامل بیماری عادی نیست، بلکه بیوتروریستی است که در کشورهای ایران و چین توزیع شده است که در قبال کشورهای ایران و چین ترویج شد و نباید این موضوع را نادیده گرفت. لازم است مقابله با بیوتروریسم از حوزه پدافند غیر عامل خارج شود و به‌صورت جداگانه باشد... از امروز تا سال ۲۰۳۰ دنیا با انواع مختلف بیوتروریسم مواجه خواهد شد. باید سازمانی مستقل با اختیارات ویژه شکل بگیرد و ما همچون پدافند موشکی، پدافند بیوتروریسم داشته باشیم. آمریکایی‌ها نه‌تنها کمکی به ما نمی‌کنند که بیشترین تلاش را برای تحریم‌ها در حوزه دارویی به کار گرفتند. جمهوری اسلامی ایران برای تأمین سه درصد از داروهای کشور به واردات نیاز دارد که بعد از تحریم‌های اخیر کشور دچار گرفتاری شد. اگر دونالد ترامپ و پمپئو راست می‌گویند و نگران گسترش کرونا در ایران هستند، تحریم‌ها را بردارند.»
این سخنان فلاحت‌پیشه گرچه درباره عداوت آمریکا با ایران درست به نظر می‌رسد و تحریم‌های یک‌جانبه و حتی دارویی آمریکا علیه ایران مثال روشنی از کارشکنی‌های آمریکایی‌ها در حق ملت ایران است اما وجه دوم سخنش مبنی بر حمله بیوتروریستی دولت این کشور به ایران در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. به نحوی که به باور برخی تحلیلگران سیاسی، طرح چنین موضوعی مبتنی بر تئوری توطئه است.
صادق جوادی‌حصار، تحلیلگر مسائل سیاسی، در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان طرح موضوع حمله بیوتروریستی آمریکا را نوعی تئوری توطئه دانست یا خیر، به «شرق» گفت: «معمولا تئوری توطئه زمانی خود را نشان می‌دهد که شرایط یک کشور از لحاظ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی فرهنگی دچار بحران باشد و مسئولان در حل مشکلات پیش‌آمده ناتوان باشند. در چنین شرایطی بعضا پیش می‌آید که پای دشمن فرضی یا حتی واقعی به میان آید. مثال تفکرات دایی‌جان ناپلئونی هم ریشه در همین تفکر دارد. این ماجرا یک‌سوی دیگر هم دارد. واقعیت این است که نمی‌توانیم بگوییم که ما هیچ دشمنی نداریم و هر مشکلی که ایجاد می‌شود، ناشی از بی‌تدبیری است. در حقیقت اگر نگاه مسئولان صرفا بر اساس تئوری توطئه جلو برود، دچار نوعی سهل‌انگاری شده است و اگر برخی بگویند ایران هیچ دشمنی ندارد، دچار غفلت شده‌اند. به نظر من، گرچه کشور ایران دشمن دارد و یکی از دشمنان مهم هم آمریکاست اما مشخصا در موضوع کرونا مسئولان برای آن که خود را از فشار برهانند، این سخنان را مطرح می‌کنند. من در قبال چنین بحث‌هایی می‌گویم انسان از یک سوراخ دو بار گزیده نمی‌شود. اگر به گفته آن افرادی که آمریکا به چین و ایران حمله بیوتروریستی انجام داده، چرا مسئولان ایران با دانستن چنین موضوعی وقتی چین گرفتار کرونا شد، تمهیداتی ویژه برای این حمله بیوتروریستی انجام ندادند؟ با فرضیه آنها هم اگر جلو برویم و بپذیریم آمریکا دشمن چین و ایران است، چرا وقتی دانستیم علیه چین چنین حمله‌ای انجام داده است، پروازهای هوایی قطع نشد یا همه تجهیزات مانند مواد ضد عفونی‌کننده، ماسک و... در داخل کشور فراهم نشد تا اگر آمریکا به ما هم چنین حمله‌ای کرد، بتوانیم با قدرت آن را رفع کنیم؟ حتی وقتی کرونا به داخل ایران آمد هم قم قرنطینه نشد و مسئولان طوری جلوه دادند که گویی همه چیز عادی است. حتی برخی در قم استفاده از علم و تکنولوژی را در برابر دین قرار دادند و با ایجاد چنین دوگانه‌سازی‌های نادرستی سعی کردند مانع از مقابله با کرونا شویم.»
این فعال سیاسی در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر این که چرا مسئولان در موضوع کرونا سعی می‌کنند بر موضع اولیه خود بمانند و خود را با شرایط جدید وفق نمی‌دهند، اظهار کرد: «مسئولان از ابتدا گفتند قرنطینه نمی‌کنیم و تا امروز هم پای این سخن هستند. در صورتی که شاید خودشان هم بدانند دست کم در بعضی شهرها نیاز به قرنطینه است. به نظر من، چنین حالی ناشی از بی‌اعتمادی مردم به مسئولان و متقابلا بی‌اعتمادی مسئولان به مردم است. مردم تصور می‌کنند مسئولان به گفته‌هایشان عمل نمی‌کنند و همه واقعیت را نمی‌گویند. مسئولان هم فکر می‌کنند اگر مردم تعطیل شوند و سر کار خود حاضر نشوند، به جای آن که در خانه بمانند تا شیوع کرونا منقطع شود، به سفر می‌روند یا در شهر تردد می‌کنند. دولت یک‌سری محدودیت‌های دیگر هم دارد. دولت در ابعاد کلان باید امنیت را فراهم کند و اگر قرار باشد به‌وضوح عمق بحران را تشریح کند، ممکن است مردم برای خرید یک شیشه ماده ضدعفونی‌کننده وضعیتی آشفته را ایجاد کنند. به هر حال، این بی‌اعتمادی میان مردم و مسئولان وجود دارد و اگر هر چه سریع‌تر حل نشود، ممکن است در آینده هزینه‌های بیشتری را بر کشور تحمیل کند.»
صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، درباره همین موضوع یعنی تئوری توطئه برخی مسئولان به «اعتمادآنلاین» گفته است: «شما هیچ پدیده مهم داخل و خارج از کشوری را پیدا نمی‌کنید که به شکلی به تئوری توطئه ارتباط پیدا نکند. البته این فقط در ایران نیست که هر چیزی را که با آن مخالف هستند، به این تئوری پیوند می‌زنند... جالب است که این فقط عوام و لایه‌های کمتر تحصیل‌کرده نیستند که به این تئوری پناه می‌برند؛ بسیاری از تحصیل‌کرده‌ها هم پدیده‌های سیاسی و اجتماعی را به تئوری‌های توطئه مربوط می‌دانند.»
او ادامه داد: «بخشی از این اظهارات به واسطه پیشینه تاریخی و به نظر من بخش مهم‌تر آن به ضعف و عقب‌ماندگی علوم انسانی در ایران برمی‌گردد که چون نمی‌توانند خیلی از پدیده‌های سیاسی و اجتماعی را تبیین کنند، این پیشامدها را توطئه تلقی می‌کنند.»
زیباکلام با اشاره به شیوع ویروس کرونا علاوه بر ایران، در کشورهای اروپایی، آمریکا، چین، کشورهای آمریکای جنوبی و... افزود: «نمی‌گویم در این کشورها و بیرون از ایران هیچ‌کس به دنبال تئوری توطئه نیست؛ یعنی بیرون از ایران هم احتمال تئوری توطئه مطرح می‌شود؛ عده‌ای می‌گویند خود چینی‌ها این کار را کرده‌اند تا آمریکایی‌ها و اروپایی‌هایی که به چین آمده و سرمایه‌گذاری کرده‌اند، بروند و چین سهام آنها را ارزان بخرد. عده‌ای می‌گویند آمریکایی‌ها مسبب این اتفاق هستند، اما تعدادشان در اقلیت محض است.»
دقیقا چون نمی توونن درک کنن توهم توطئه دارن.