سازمان جهانی بهداشت روز جمعه بیست و چهارم آوریل در تازهترین موضع نسبت به بحران ناشی از شیوع ویروس کرونا در جهان از ابتکار سازمان ملل متحد برای همراه کردن بسیاری از کشورها از جمله فرانسه و آلمان جهت تسریع بخشیدن به روند تولید واکسن، داروهای درمانی و کیتهای آزمایش تشخیص بیماری کووید ۱۹ خبر داده است.
تدروس آدهانوم، مدیر کل سازمان جهانی بهداشت در جریان یک کنفرانس خبری ویدیویی که در آن امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه و اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا نیز حضور داشتند، رقم خوردن این نوع همکاری برای هرچه کوتاهتر شدن روند ساخت و توزیع عادلانه واکسن، ابزارهای تشخیص و درمان بیماری کووید ۱۹ را «تاریخی» توصیف کرده است.
جدا از این اقدام هماهنگ که امید میرود بواسطه حمایتهای مالی و در سایه همکاریهای تنگاتنگ میان قدرتهای پیشرو در زمینه ساخت واکسن به نتیجه برسد، بسیاری از کشورها بلافاصله پس از شیوع گسترده بیماری کووید ۱۹ رقابت بر سر تولید واکسن قطعی این بیماری را آغاز کردند.
چین، دومین قدرت اقتصادی جهان که کانون نخست شیوع کرونا در جهان به شمار میرود، از پیشگامان این حرکت است و آمریکا، ابرقدرت اقتصادی دنیا نیز به هیچ وجه قصد ندارد در این مسابقه مهم و تعیین کننده از رقیب خود عقب بیافتد. در آمریکا باید مسئله انتخابات ریاست جمهوری را نیز در نظر گرفت که کشف و تولید هرچه سریعتر واکسن کرونا میتواند در نتیجه آن بسیار تعیین کننده باشد.
این رقابت جهانی اما با سوالهای زیادی همراه است؛ از جمله اینکه جایگاه اروپا در این مسابقه کجاست و قرار است بر چه سکویی بایستد؟ کدام کشورها در زمینه انجام آزمایشهای بالینی پیشرفتهتر هستند؟ آیا به ساخت وتولید گسترده واکسن میتوان امیدوار بود؟ کدام کشورها در زمینه درمان و معالجه این بیماری تحقیق و پژوهش را آغاز کردهاند؟
این گزارش سعی دارد تا به بخشی از سوالات مطرح شده که ذهن شما را نیز درگیر کرده پاسخ بدهد.
در حالیکه حدود نیمی از جمعیت جهان زندگی در قرنطینه را تجربه میکنند، برخی کشورهای غربی از جمله ایالات متحده، فرانسه، آلمان و اسپانیا در صددند تا نخستین گام های تدریجی برای برداشتن محدودیتها را به زودی آغاز کنند. این درحالیست که آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد هشدار داده است که دنیا تنها با واکسن از شر کرونا خلاص میشود و تا پیش از تولید آن بازگشت زندگی به حالت عادی ممکن نیست.
بر اساس دادههای سازمان جهانی بهداشت و آژانس اروپایی دارو هم اکنون دو آزمایش بالینی برای یافتن درمان بیماری کووید۱۹ در اروپا در جریان است که طی روزهای آینده قرار است وارد مرحله نخست خود شود:
نخستین آزمایش در بریتانیا و توسط محققان دانشگاه آکسفورد انجام شد که طی آن نخستین دوزِ واکسن به ۵۵۱ فرد داوطلب تزریق شد؛ این آزمایش در حالی اجرایی شد که به همین تعداد افراد نیز بدون آنکه بدانند یک نوع واکسن دیگر درمان مننژیت تزریق شد.
اما دومین آزمایش بالینی که روند نهایی خود را طی میکند در آلمان انجام میشود. نهاد مسئول برای اعطای مجوز واکسن در دولت فدرال آلمان به لابراتوار بیونتک BioNTech در شهر ماینس برای انجام آزمایش بالینی واکسن به روی ۵۱۰ داوطلب ۱۸ تا ۵۵ سال چراغ سبز نشان داده است. گفته میشود نخستین دادههای مرتبط با انجام آزمایشهای بالینی اواخر ماه ژوئن یا اوایل ژانویه در دسترس خواهد بود.
شانس موفقیت دو واکسن یاد شده که در بریتانیا و آلمان قرار است به صورت بالینی آزمایش شود هشتاد درصد گزارش شده است.
به اینها باید آزمایشهای بالینی در چین و آمریکا را نیز اضافه کرد به نحوی که گفته میشود تاکنون چهار نمونه واکسن در این دو کشور به مرحله بالینی رسیدهاند.
علاوه بر این شمار زیادی از گروههای پژوهشی و علمی در حال تحقیقات تکمیلی برای دستیابی به فرمول ساخت دارو و واکسن بیماری کووید ۱۹ هستند.
در مجموع حدود بیست آزمایش ماقبل بالینی هم اکنون در اروپا جریان دارد که در واقع زمینه لازم را برای تست دارو بر روی انسان فراهم میکند.
این آزمایشها در گوشه و کنار اروپا از بریتانیا، آلمان، فرانسه، ایتالیا، دانمارک و اسپانیا گرفته تا بلژیک و سوئیس در حال انجام است؛ مضاف بر اینکه مراحل ابتدایی چندین آزمایش ماقبل بالینی نیز هم اکنون در روسیه آغاز شده است.
در فهرستی که از سوی سازمان جهانی بهداشت ارائه شده همچنین به ۵۰ نمونه دیگر واکسن مقابله با بیماری کووید۱۹ اشاره شده که در لابراتوارهای چین، آمریکا و یا ژاپن مراحل آزمایش ماقبل بالینی خود را سپری میکنند.
این رقابت علمی در حالی با صرف هزینههای بسیار سنگین در بین کشورهای پیشرفته جهان جریان دارد که تاکنون بیش از ۱۹۳ هزار نفر در سراسر دنیا به دلیل ابتلا به بیماری کووید ۱۹ جان خود را از دست دادهاند.