قانقاریا به معنی بافت مرده است و زمانی ایجاد می شود که زخم عفونت پیدا کند یا بافت در اثر وارد شدن آسیب دچار تخریب شود. قانقاریا می تواند در هر نقاطی از بدن رخ دهد، اما شایع ترین قسمت ها عبارتند از پا، انگشتان پا و ساق پا، انگشتان دست، دست، و ساعد است. خطرناک ترین جایی که ممکن است دچار قانقاریا شود احشای شکمی است.
علائم قانقاریا
-سیاه شدن پوست همراه با مردن عضلات و استخوان زیر آن از علائم قانقاریا هستند.
-از نشانه های بیماری قانقاریا، ترق و تروق کردن پوست است در این حالت انگار که روی حباب های هوا در زیر پوست فشار آورده می شود.
-تورم و درد یا بی حس شدن ناحیه نیز از نشانه های شایع قانقاریا از دیگر علایم قانقاریا است.
-از علائم شایع بیماری قانقاریا، ترشحات بدبو از زخم های موجود در بافت های مرده است.
-تب خفیف تا 3/38 درجه سانتیگراد نیز از نشانه های بیماری قانقاریا است.
علل بیماری قانقاریا
-جریان خون می تواند در موارد پایین متوقف و در نهایت قانقاریا ایجاد شود.
-عفونت با باکتری کلستریدیوم پرفرنژانس می تواند منجر به بیماری قانقاریا شود.
-از دیگر علل به وجود آمدن بیماری قانقاریا تشکیل لخته خون در یک سرخرگ است.
-آسیب بافتی در اثر حوادث، جراحی، یا زخم های سوراخ کننده عمقی می تواند باعث ایجاد بیماری قانقاریا شود.
-له شدگی که باعث قطع جریان خون شود می تواند سبب بیماری قانقاریا شود.
-از دیگر علل بیماری قانقاریا تصلب شرایین (سفت و انعطاف ناپذیر شدن سرخرگ ها) است.
-سرمازدگی طولانی مدت می تواند منجر به بیماری قانقاریا شود.
عوامل بالا رفتن خطر ابتلا به قانقاریا
-دیابت شیرین از عوامل اثر گذار در ایجاد بیماری قانقاریا است.
-جریان خون کم در یک بافت خاص می تواند باعث به وجود امدن بیماری قانقاریا شود.
-سن بالا، از عوامل تاثیر گذار بر ابتلا به بیماری قانقاریا است.
-سیگار کشیدن، از عوامل موثر در ایجاد بیماری قانقاریا است، زیرا باعث اختلال در خونرسانی می شود.
-سوء مصرف الکل، که در کار رگ های خونی اختلال ایجاد می کند می تواند منجر به قانقاریا شود.
انواع بیماری قانقاریا
قانقاریای خشک و تر. بسیاری از علل بیماری قانقاریای خشک، عفونی (میکروبی) نخواهد بود. اما انواع قانقاریای تر، عفونی است، یعنی در اثر باکتری به وجود می آیند. محل رایج بروز هر دو نوع قانقاریا، شامل انگشتان دست و پا، بازو ها و ساق پا ها است.
قانقاریای تر
قانقاریای تر که نام مرطوب نیز خوانده می شود، یکی از خطرناک ترین انواع این بیماری است که اگر درمان نشود، بیمار دچار عفونت خون (سپسیس) می شود و بعد از چند ساعت و یا چند روز فرد می میرد.
اگر قسمتی از بدن دچار عفونت شود و عفونت آن درمان نشود، به علت ورم بافت در آن محل، خون کافی به آنجا نخواهد رسید و گاز و مواد سمی باکتریایی تولید می شوند و در نتیجه همه این عوامل باعث به وجود آمدن قانقاریای مرطوب می شوند و نیز کم شدن جریان خون به علت بریدگی و یا آسیب عروقی می تواند قانقاریای مرطوب را ایجاد کند. قانقاریای مرطوب دارای ترشحات آبکی و یا چرکی در محل ضایعه است، به همین دلیل به نام مرطوب خوانده می شود.
قانقاریای خشک
اگر قانقاریای خشک عفونی نشود، باعث مرگ بیمار نخواهد بود. به هر حال این نوع از قانقاریا در اثر مرگ بافت ایجاد می شود. معمولا قانقاریای خشک به کندی پیشرفت می کند و روز ها تا ماه ها طول می کشد. بسیاری از بیماری ها منجر به قانقاریای خشک می شوند.
هنگامی که رگ های خونی بسته می شوند و جریان خون به قسمتی از بدن قطع می شود، در عرض چند ساعت تا چند روز قانقاریای خشک رخ می دهد. اغلب قانقاریای خشک، ضایعه ای سرد، خشک و بی رنگ و بدون ترشحات آبکی و یا چرکی است و به همین دلیل به نام خشک معروف است.
علائم قانقاریای خشک
-بی حسی و سردی بافت از علائم قانقاریای خشک است.
-تغییر رنگ بافت مبتلا به قانقاریا (از قرمز به قهوه ای و در نهایت سیاه می شود).
-بافت مبتلا به قانقاریا، خشک و مومیایی می شود و ممکن است پوسته خارجی آن بیفتد.
نشانه های قانقاریای مرطوب
-ورم و درد شدید در منطقه درگیر از علائم قانقاریای مرطوب است.
- ترشحات بد بو از بافت، از دیگر علایم قانقاریای مرطوب است.
-در قانقاریای تر ظاهر بافت مرده، مرطوب و سیاه می شود.
-داشتن تب و نشانه های عفونت خون از دیگر نشانه های قانقاریای مرطوب است.
-از نشانه های قانقاریای تر، قرمز شدن بافت و خروج ترشحات آبکی و یا چرکی از آن است.
قانقاریا چگونه تشخیص داده می شود؟
آرتریوگرام: اشعه ایکس مخصوصی که انسداد در رگ های خونی را مشخص می کند.
آزمایش خون: در بیماری قانقاریا تعداد گلبول های سفید خون امکان دارد خیلی زیاد شوند.
سی تی اسکن: در بیماری قانقاریا به منظور بررسی اعضای داخلی بدن صورت می گیرد.
کشت بافت مبتلا به قانقاریا و یا ترشح زخم برای شناسایی عفونت باکتریایی انجام می شود. بررسی بافت مشکوک به قانقاریا، زیر میکروسکوپ برای دیدن اینکه سلول ها مرده اند یا نه، اقدام مفیدی است.
جراحی: برای یافتن و برداشتن بافت های مرده راهکار مناسبی است.
عکس برداری: تشخیص قانقاریا از طریق عکس برداری با اشعه ایکس یکی از مهم ترین اقدامات است.
انواع درمان قانقاریا
-قطع عضو مبتلا شده به قانقاریا
-جراحی برای برداشتن بافت مرده و مبتلا به بیماری قانقاریا
-عمل جراحی برای بهبود جریان خون در قسمت مبتلا به قانقاریا
-تجویز آنتی بیوتیک برای درمان قانقاریا
-جراحی مکرر برای برداشتن بافت مرده و مبتلا به قانقاریا
انواع راه پیشگیری از قانقاریا
برای پیشگیری از مبتلا شدن قانقاریا حتما باید در صورتی که مبتلا به دیابت هستید، دستورات درمانی را به دقت رعایت کنید. پای خود را مرتباً از لحاظ علایم ناشی از بافت بیمار کنترل کنید. ناخن های خود را همیشه کوتاه نگاه دارید. کفش های راحت و اندازه پایتان بپوشید. سعی کنید آسیبی به بدنتان وارد نشود.
در صورت بروز علائم عفونت (گرمی، تورم، قرمزی، درد یا حساس بودن به لمس) در یک آسیب پوستی، به پزشک حتما مراجعه کنید.
گفتنی است از کار افتادگی عضو بر اثر قطع و یا برداشتن بافت مرده از عوارض بیماری قانقاریا است .